خونریزی در مغز؛ از علائم تا پیشگیری

گروه علمی: علائم خونریزی مغزی شامل سردردهای شدید، تاری دید، ضعف در یک سمت بدن و سفتی گردن می شوند. خونریزی مغزی یک وضعیت اضطراری پزشکی است که به درمان در بیمارستان نیاز دارد.به گزارش "مدیکال نیوز تودی"، خونریزی در مغز به نام هموراژ شناخته می شود که نوعی سکته مغزی است. نوع خونریزی به مکان وقوع آن در مغز بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر ضربه ای به سر فرد وارد شده باشد، ممکن است یک هماتوم ساب‌دورال (زیر سخت‌شامه) را تجربه کند. در این شرایط، خون از رگ های آسیب دیده به غشائی که مغز را پوشش می دهد، نشت کرده و موجب افزایش فشار می شود.اگرچه خونریزی مغزی می تواند مرگبار باشد، اما امکان بهبودی نیز وجود دارد. فرد ممکن است عوارض بلند مدتی مانند صرع یا مشکلات حافظه را تجربه کند.

علائم
ممکن است هیچ نشانه هشداردهنده ای از خونریزی در مغز وجود نداشته باشد. به عنوان مثال، این شرایط می تواند پس از زمین خوردن یا وارد شدن ضربه به سر رخ دهد.اگر ضعفی در دیواره رگ خونی وجود داشته باشد می تواند دچار برآمدگی یا تورم شده که به نام آنوریسم شناخته می شود. آنوریسم ها می توانند به طور ناگهانی و بدون هشدار قبلی پاره شده و موجب خونریزی در مغز شوند.فعالیت بدنی یا فشار می تواند موجب پارگی یک آنوریسم شود. بر همین اساس است که بلند کردن جسمی سنگین یا در زمان تجربه احساسی شدید مانند خشم که موجب افزایش فشار خون می شوند، امکان خونریزی در مغز وجود دارد.علائم می توانند متفاوت باشند و به مکانی که خونریزی رخ داده است، بستگی دارند. بخش های مختلف مغز مسئول عملکردهای مختلفی مانند گفتار، حافظه یا حرکت هستند.

فرد مبتلا به خونریزی مغزی ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
- سردرد شدید ناگهانی
- سفتی گردن
- احساس بیماری یا بیمار شدن
- سردرگمی
- حساسیت به نور
- دشواری در حرکت و راه رفتن
- لرزیدن
- تشنج
- غش کردن
فرد می تواند دارای علائم سکته مغزی نیز باشد. افراد باید نشانه های این شرایط و این که باید چه کاری انجام دهند را به خاطر داشته باشند:
- افتادگی صورت
- ضعف دست
- گفتار مبهم
- زمان تماس با اورژانس
سکته مغزی یک وضعیت اضطراری پزشکی است. اگر فردی علائم خونریزی مغزی یا سکته مغزی را تجربه می کند باید همواره با اورژانس تماس بگیرید.

خونریزی مغزی ناشی از زمین خوردن
یک آسیب دیدگی جدی سر می تواند موجب خونریزی مغزی شود. تمام تروماهای جدی سر نیازمند توجه پزشکی فوری هستند. افرادی با این نوع از آسیب دیدگی ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- غش کردن
- سردرگمی
- دشواری در تکلم
- بیمار بودن
- خروج خون یا مایع از گوش ها
- دشواری در بیدار ماندن

آنوریسم پاره شده
پارگی آنوریسم می تواند موجب خونریزی در مغز شود. تشخیص آنوریسم ها تا پیش از این که پاره شوند می تواند دشوار باشد، اما از علائم شایع آنها می توان به سردرد و دوبینی اشاره کرد. آنوریسم می تواند به واسطه یک آسیب سر یا افزایش سطوح فشار خون پاره شود.

عوامل خطر
هر چیزی که به رگ های خونی آسیب برساند می تواند خطر آنوریسم را افزایش دهد. از عوامل خطر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چاقی
- سیگار کشیدن
- مصرف بیش از حد الکل
- فشار خون بالا
- سن
- جنسیت
- نژاد
- سابقه خانوادگی سکته مغزی
افراد مسن در معرض خطر بیشتری برای سکته مغزی قرار دارند، اما این شرایط می تواند بسیاری از افراد زیر 65 سال را نیز تحت تاثیر قرار دهد.بارداری، استفاده از داروهای ضد بارداری، و روش درمان جایگزینی هورمون ممکن است همگی در افزایش خطر سکته مغزی نقش داشته باشند.در آمریکا، خطر تجربه نخستین سکته مغزی برای افراد سیاه پوست دو برابر بیشتر از افراد سفید پوست است. این ممکن است به دلیل خطر دیابت و چاقی بیشتر در جمعیت سیاه پوستان باشد.فردی که قبلا سکته مغزی را تجربه کرده است در معرض خطر بیشتری برای تجربه یک سکته مغزی دیگر قرار دارد. فردی که قبلا یک سکته قلبی را تجربه کرده است نیز در معرض خطر بیشتری برای تجربه سکته مغزی قرار دارد.بیماری کبد یکی دیگر از عواملی است که می تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد. فردی با کبد آسیب دیده ممکن است با خطر بیشتر خونریزی در بدن مواجه باشد.ژن ها نیز ممکن است در این زمینه نقش داشته باشند. آنژیوپاتی آمیلوئید سربرال یک بیماری ژنتیکی است که می تواند موجب از دست رفتن عملکرد مغز با افزایش سن شود. انباشت پروتئین ها اطراف دیواره سرخرگ مغز ممکن است خطر زوال عقل، سکته مغزی و صرع را افزایش دهد.

تشخیص و آزمایش
با توجه به علائمی که فرد دارد، ممکن است این که با خونریزی مغزی مواجه شده است، مشهود باشد. دلایل و عوامل خطر واضح مانند آسیب دیدگی سر یا سکته مغزی پیشین نیز می توانند به تشخیص یک خونریزی مغزی کمک کنند.فرد به طور معمول نیازمند انجام آزمایشات در بیمارستان برای تشخیص خونریزی مغزی است. رایج‌ترین روش تصویربرداری سی‌تی اسکن است.در مورد آنوریسم، پزشک می تواند یک ماده رنگی را درون رگ های خونی تزریق کند که به تعیین موقعیت این شرایط در تصویربرداری پرتو اکس کمک می کند.پونکسیون نخاعی نیز می تواند به بررسی نشانه های خونریزی کمک کند. در این روش نمونه گیری از مایع مغزی نخاعی انجام می شود.اگر این آزمایشات نشان دهند که فرد خونریزی مغزی دارد، آزمایش هایی که در ادامه صورت می گیرند می توانند اطلاعات بیشتری را برای کمک به طراحی برنامه درمان در اختیار پزشک قرار دهند.

درمان
گزینه های درمان می توانند متفاوت باشند. در ادامه با برخی روش های درمان با توجه به دلیل خونریزی مغزی بیشتر آشنا می شویم.

آنوریسم پاره نشده
اگر فردی با آنوریسم پاره نشده مواجه باشد، جراح از روش قرار دادن کویل استفاده می کند. وی از یک کاتتر برای هدایت کویل های فلزی کوچک به سمت آنوریسم استفاده می کند. این وسیله از ورود خون به رگ جلوگیری کرده و اتصال آن به سرخرگ اصلی را مسدود می کند تا از تورم و ترکیدن آنوریسم در آینده جلوگیری شود. این روش در طول زندگی فرد چندین بار قابل انجام است.جراح می تواند از روش قرار دادن کلیپ نیز استفاده کند که در آن یک کلیپ فلزی برای پیشگیری از ورود خون به آنوریسم در پایه آن قرار داده می شود.

خونریزی های مغزی
درمان فوری پس از خونریزی مغزی استفاده از دارو است. این ممکن است درد را تسکین داده و از تشنج مرتبط با پارگی آنوریسم پیشگیری کند.اگر یک آنوریسم دلیل خونریزی مغزی باشد، فرد ممکن است نیازمند عمل جراحی برای ترمیم رگ خونی پاره شده باشد.

انواع خونریزی در مغز
دو نوع خونریزی در مغز وجود دارند که شامل هموراژ درون مغزی، خونریزی در بافت مغز رخ می دهد، و هموراژ زیر عنکبوتیه، خونریزی در سطح مغز رخ می دهد، می شوند.آسیب دیدگی های سر که به خونریزی مغزی منجر می شوند معمولا از نوع هموراژ زیر عنکبوتیه هستند در شرایطی که فشار خون بالا از دلایل شایع هموراژ درون مغزی است. هر دو نوع خونریزی مغزی دارای علائم مشابه هستند.

عوارض
خونریزی مغزی می تواند موجب عوارض مختلفی شود و برخی طولانی‌تر از موارد دیگر هستند.

عوارض اولیه
یک آنوریسم ممکن است دوباره پاره شود و موجب خونریزی دیگری شود. خطر در روزهای نخست پس از نخستین خونریزی بالاتر است. علائم مشابه با خونریزی مغزی اولیه هستند، اما اغلب از شدت بیشتری برخوردار هستند.
پس از یک خونریزی مغزی، رگ خونی می تواند دچار اسپاسم شده و باریک شود. این شرایط جریان خون به مغز را کاهش می دهد و می تواند موجب آسیب مغزی شود. علائم شامل خواب آلودگی، و نشانه های مشابه با سکته مغزی می شوند.پس از یک خونریزی مغزی، مایع می تواند در مغز جمع شود. این می تواند فشار بر مغز را افزایش داده و موجب تجربه علائمی مانند سردرد، استفراغ و تاری دید شود.

عوارض بعدی
عوارض دیگر ممکن است مدت زمانی بیشتری طول بکشد تا ظاهر شوند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات حافظه
- تمرکز
- اختلالات خلق و خو
- تغییرات رفتاری

پیشگیری
برخی اقدامات را می توانید برای پیشگیری از تجربه خونریزی مغزی انجام دهید. با این وجود برخی عوامل از جمله ژنتیک زیر کنترل ما قرار ندارند.
از جمله اقداماتی که می توانید برای پیشگیری از خونریزی مغزی انجام دهید می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورزش
- مصرف یک رژیم غذایی سالم
- کاهش استرس
- محدود کردن مصرف نمک و چربی
- ترک سیگار
- پرهیز یا محدود کردن مصرف الکل