گروه اقتصادی: با رشد قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در تهران، پردیس و پرند، جاماندگان از خرید خانه حتی در حومه پایتخت نیز امکان خرید مسکن مهر را ندارند.قصه پرغصه مسکن تمامی ندارد. اگر در چند وقت گذشته، ماجرای افزایش قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در نقاط مختلف پایتخت، خبرساز میشد، حالا اما این داستان درباره قیمت خانههای مهر در حاشیه تهران نیز شنیده میشود و گویی قدرت خرید دهکهای درآمدی پایین و متوسط حتی به این سرپناههای پرحاشیه هم نمیرسد. مسکن مهر در اواخر دهه80 در حالی با شعار حمایت از اقشار کمدرآمد روی کار آمد که چند روز پیش خبرهای عجیبی درباره قیمت خانههای مهر شنیده شد.بر اساس آمار وزارت راه و شهرسازی، قیمت مسکن در تیر امسال حدود 10درصد رشد داشته که قیمت مسکن مهر شهرهای جدید نیز ارقام جدیدی را ثبت کرده؛ تا جایی که قیمت مسکن در پردیس به یک میلیارد تومان هم رسیده است. بر همین اساس، روند تصاعدی قیمت مسکن تهران طی امسال تداوم داشته و باعث شده تا تقاضا برای مسکن شهرهای جدید اطراف پایتخت به خصوص شهر پردیس افزایش یابد. از سوی دیگر عدم تولید مسکن به میزان مورد نیاز در کشور شرایطی را بهوجود آورده تا بهعنوان مثال در شهر پردیس عرضه واحدها متناسب با تقاضا نباشد. این وضعیت نیز باعث افزایش قیمت واحدهای این شهر بهخصوص واحدهای مسکن مهر شده است.بر اساس گزارشها، در حال حاضر، یک واحد مسکن ۱۲۱متری امیرساوالان (فاز ۸) کلید تحویل، با قیمت حدود یک میلیارد تومانی (۹۸۰میلیون تومان) برای فروش فایل شده است.در سایر پروژههای مسکن مهر این شهر نیز قیمتها افزایشی بوده و در فاز ۱۱ (کوزو) یک واحد مسکن مهر با قیمت ۷۵۰میلیون تومان برای فروش عرضه شده است. همچنین در شهر پرند که اواخر سال گذشته یک واحد آماده سکونت مسکن مهر حدود ۱۶۰میلیون تومان خرید و فروش میشد، امروز به ۳۰۰میلیون تومان افزایش یافته است. در هشتگرد نیز وضعیت اینگونه بوده است. در این شهر با شدت کمتری افزایش قیمت مسکن مهر صورت گرفته و یک واحد آماده سکونت در این شهر حدود ۲۵۰ میلیون تومان دادوستد میشود. این آمار در حالی ارائه شده که بر اساس پیشبینی کارشناسان، با فعالیت مستمر متروی این شهر، قیمت واحدهای مسکن این شهر به خصوص مسکن مهر افزایش قابل توجهی طی ماههای آینده داشته باشد.
طرحی علیه خانهدار شدن
مسکن مهر در حالی اینروزها مثل سایر کالاهای اساسی از افزایش عجیب و غریب قیمتها جانمانده که سکانداران اقتصادی همچنان از طرحهای خود برای خانهدار کردن اقشار ضعیف سخن میگویند؛ طرحهایی که بعد از چند سال، علیه خود شده و مسکن همچنان در جایگاه کالای سرمایهای و نه مصرفی باقی میماند. بیش از یک دهه از ارائه طرح مسکن مهر توسط محمد سعیدیکیا، وزیر مسکن و شهرسازی در دولت نهم میگذرد؛ طرحی که گفته میشد برای تامین نیاز دهکهای درآمدی پایین روی کار آمده و سالانه یک میلیون و 500هزار واحد مسکونی را به این بازار عرضه خواهد کرد.اما حالا بعد از گذشت سالها از اجرای این طرح، به جای خانهدار شدن قشرهای ضعیف که روز به روز هم آمارشان بیشتر میشود، قیمت مسکن مهر هم از قافله گرانی جانمانده و بالا میرود. در این میان سکانداران اقتصادی به جای ارزیابی ریشهای گرانی مسکن که بیشتر به افزایش قیمت نهادههای ساختمانی برمیگردد، به دنبال طرحهایی مثل اجرای مالیات از خانههای خالی هستند که پرداخت این هزینهها بدون شک از عهده افرادی که خانهها را احتکار کرده و به بازار عرضه نمیکنند، برمیآید.از سوی دیگر بارها کارشناسان مسکن نیز به این موضوع اشاره کردهاند که درصد زیادی از این خانههای خالی در مناطق شمالی و گران پایتخت واقع شدهاند و به نظر میرسد هر گونه فشار برای عرضه این واحدها به بازار برای خانهدار کردن بیفایده باشد. در چنین شرایطی علی نیکزاد، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی دیروز، ضمن تاکید براینکه مصوبه مالیات بر خانههای خالی راههای فرار مالیاتی را خواهد بست، به خانه ملت گفت: «مجلس بهزودی سه قانون دیگر به شرط تصویب نمایندگان در صحن علنی برای جلوگیری از تبدیل مسکن به یک کالای سرمایهای ارائه خواهد کرد». وی تصریح کرد: «براساس طرح مالیات بر معاملات مکرر که کاملا امنیت اقتصادی را بر زندگی مردم حاکم میکند، خرید و فروش برای یک بار یا هر چند ماه یک بار مشکلی ندارد اما افرادی که در حال خرید و فروش املاک هستند باید مالیات بپردازند».
طرحهای بازدارنده مجلس برای تبدیل مسکن به کالای سرمایهای
نماینده مردم اردبیل در مجلس با اشاره به دو طرح دیگر درباره اخذ مالیات از زمینهای بایر و مالیات بر عایدات مسکن بیان کرد: «در هیچ کجای دنیا نمیتوانی زمینی را بخرید و بدون استفاده و برای سرمایهگذاری رها کنید، افرادی در کشورمان توانستهاند از قِبل مسکن به ثروتهای بسیاری دست یابند و اکنون باید مالیات آن را بپردازند». نیکزاد تاکید کرد: «مشوقهای بسیار خوبی در کنار مصوبه مالیات بر خانههای خالی و نظارت جدی دیده شده تا با تولید انبوه مسکن اجازه ندهیم مسکن به کالای سرمایهای در کشور تبدیل شود».نایب رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه باید بتوانیم با هماهنگی میان مجلس، دولت، سیستم بانکی، تامین اجتماعی، بخش صدور پروانه ساختمانی، سازمان نظام مهندسی و ... به تولید انبوه در زمینه مسکن برسیم، گفت: «در کشو عزیزمان ایران حیف است با 165میلیون هکتار وسعت، جوانان رویای خانهدار شدن حتی به اندازه یک آپارتمان 70متری داشته باشند».
تولید انبوه بدون وجود قوانین بازدارنده موجب احتکار است
وی طرح اقدام ملی مسکن دولت را به شرط وجود هماهنگی میان دستگاههای اجرایی قدمی موثر در زمینه ساخت مسکن دانست و افزود: «اگر با افزایش میزان تولید مسکن نتوانیم قانون اخذ مالیات و قوانین بازدارندهای را به تصویب برسانیم حتما این تولید موجب احتکار و افزایش قیمت خانهها خواهد شد».
نماینده مردم اردبیل در مجلس اظهار کرد:«همانطور که اکنون تعداد قابل توجهی مسکن در تهران بهویژه در مناطق 1، 2 و 3 وجود دارد که به دست احتکارگران و بانکها ساخته شده است و مردم هم به دلیل گرانی قدرت خرید آنها را ندارند».
حاشیههای یک گرانی در فضای مجازی
انتشار خبر مسکن مهر میلیاردی حاشیههای زیادی در فضای مجازی داشته است. آنطور که گزارشها نشان میدهد میزان رشد قیمت مسکن در هشت سال اخیر به حدی بوده که در تهران یک رشد 500درصدی، در پردیس 600درصد و در پرند هزار درصد قیمتها افزایش یافته است. به گفته فعالان بازار، قیمت مسکن در تهران تا حدی بالا رفته که برخی از جاماندگان از خرید مسکن در پایتخت، اکنون حتی در حومه نیز امکان خرید مسکن مهر را ندارند.
یحیی، یکی از کاربران در توئیتر خود مینویسد: «قیمت مسکن در ژاپن طی 63 سال گذشته سه برابر شده، در انگلستان هم طی 70 سال گذشته چهار برابر؛ اما قیمت مسکن در تهران طی سه سال اخیر، رشد قابل توجهی را داشته و نزدیک به پنج برابر شد؛ خانه خریدن در ایران دیگر یک رویا شده و به جای پرداختن به مشکلات ریشهای در اینباره به دنبال عرضه دارا دوم و سوم هستیم». سلمان، کاربر دیگری است که در توئیتر خود مینویسد: «حتی 500 کیلومتر آنطرفتر از تهران هم نمیتوان خانه خرید، در شهرستان میانه قیمت یک آپارتمان نوساز، به 12میلیون تومان هم رسیده؛ یعنی 100 متر خانه به قیمت یک میلیارد و 200 میلیون تومان».سیاوش مینویسد: «تقاضای بسیار بالا در برابر فایلهای بسیار کم، باعث شده تا قیمت خانه حتی در حاشیه تهران نیز روند افزایشی به خود بگیرد». فرزاد در اینباره مینویسد: «یکی از ذینفعان افزایش قیمت مسکن و اجارهبها، املاکیها هستند، زیرا کمیسیونی که از آنها میگیرند، درصدی از همان مبلغ خرید یا اجاره است، بنابراین قیمت هر چه بیشتر باشد، سهم آنها از کمیسیون نیز بیشتر است».در سالهای اخیر طرح مسکن مهر همواره از سوی اعضای اصلی دولت تدبیر و امید با بیمهری روبهرو شده است. برای مثال حسن روحانی بهمن ۹۶ در یک مصاحبه تلویزیونی مسکن مهر را قوطی خواند و گفت: «مسکن مهر در برخی مناطق خارج از شهر است که از امکانات اولیه مانند آب، برق و گاز و جاده بهرهمند نیست و نمیشود یک قوطی درست کنیم و بگوییم این خانه است، این خانه نیست، بلکه سرپناهی موقت است».البته حسن روحانی بعد از پنج سال به عملکرد ناموفق دولت خود در بخش مسکن اعتراف کرد و مهر ۹۷ در جلسه رای اعتماد اسلامی در صحن مجلس شورای اسلامی گفت: «دولت در زمینه مسکن به ملت بدهکار است و باید جبران کند».حالا دیگر قیمت هر متر مربع واحد مسکونی یا به تعبیر روحانی قوطیهای موقتی نیز برای دهکهای درآمدی ضعیف حدود هشت میلیون تومان تمام میشود. این در حالی است که دریافتی حداقلبگیران به دو میلیون تومان هم نمیرسد، در خوشبینانهترین حالت اگر حق مسکن 300هزار تومانی را هم در نظر بگیریم، یک حداقلبگیراگر هزینه اجاره یا سایر کالاهای مورد نیاز خود را از منابع دیگر تامین کند، طی چهار ماه میتواند یک متر مربع خانه در حاشیه شهر تهران خریداری کند. این در حالی است که قانون اساسی دولتها را موظف به تامین مسکن کمدرآمدها کرده؛ اما در طرحهایی که روی کار میآید، خبری از کم شدن فاصله بین درآمد و قیمت خانه مخصوصا در تهران نمیتوان دید.