آنلاین بودن نظم زندگی‌ معلمان را به هم ریخته است

 «اعداد را روی تخته سفید می‌نویسد و چگالی اتم‌ها و مولکول‌ها را محاسبه می‌کند. به لنز دوربین موبایل خیره شده و تأکید می‌کند چند بار دیگر عملیات محاسبه درس امروز را انجام می‌دهد تا همه متوجه شوند اما می‌داند سؤالات زیادی در ذهن بچه‌ها شکل گرفته و بعد از پایان کلاس تماس های پی در پی در فضای مجازی شروع خواهد شد. این وضعیتی است که خیلی از معلم‌ها از زمستان سال گذشته تا حالا که مدارس باز شده، تجربه کرده‌اند. به همین دلیل خیلی از آنها خواستار تشکیل کلاس به شکل حضوری هستند. آنها می‌گویند توضیح خیلی از متون درسی به‌صورت آنلاین مشکل است و به‌دلیل پرسش‌های متعددی که پیش می‌آید عملاً چند برابر کلاس حضوری از آنها وقت و انرژی می‌گیرد.
از سوی دیگر خیلی از خانواده‌ها هم سردرگم هستند و هنوز برای فرستادن یا نفرستادن فرزندشان به مدرسه تردید دارند. برخی معتقدند سلامت بچه‌ها حتی اگر یک سال هم مدرسه نروند مهم‌تر است و برخی هم معتقدند در خانه امکان پیشرفت تحصیل وجود ندارد و در صورت ایمن بودن مدارس تمایل دارند بچه‌ها به مدرسه بروند.
در این میان معلمان که بار اصلی آموزش و پرورش را به دوش دارند با مشکلات زیادی مواجه هستند. آنها می‌گویند آنلاین بودن در همه ساعات شبانه‌روز، تهیه و تولید فیلم‌های آموزشی و پاسخ به سؤالات دانش‌آموزان باعث می‌شود نظم زندگی‌شان به هم بریزد.
فرهنگ طالبی، معلم زبان انگلیسی یکی از مدارس شهر بیرجند است. او می‌گوید عمل قلب باز کرده و با نگرانی در کلاس درس حاضر می‌شود: «تدریس زبان انگلیسی برای دانش‌آموزان پایه هفتم مثل آموزش الفبا برای پایه اول است. حالا برای دانش‌آموزی که آشنایی با زبان انگلیسی ندارد چطور در فضای مجازی می‌توانیم نحوه نوشتن حروف و تلفظ و کلمه‌سازی یاد بدهیم. باید به شکلی برنامه‌ریزی می‌شد که لااقل درس‌های تخصصی حضوری تدریس شود. از آن طرف من که عمل قلب کرده‌ام چطور در کلاس حاضر شوم؟»
طالبی می‌گوید: «با وجود این که وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد ظرفیت هر کلاس ۱۲ نفر است و مدیر کل آموزش و پرورش خراسان جنوبی این تعداد را به ۱۵ نفر رساند باز وقتی یک کلاس ۴۰ نفره تقسیم شود ۲۰ نفر در هر کلاس حاضر خواهند بود. این یعنی عملاً امکان فاصله‌گذاری اجتماعی وجود ندارد. متأسفانه امکانات مدارس با خواسته‌های آموزش و پرورش یکسان نیست. معاون مدرسه به‌تنهایی نمی‌تواند مراقب ۱۵۰ دانش‌آموز باشد که فاصله را رعایت کنند و همه باهم از ۳ شیر آبخوری استفاده نکنند.»
فرهنگ طالبی بر تقسیم کلاس‌های درس به شکل حضوری و مجازی تأکید می‌کند و معتقد است برخی از دروس تخصصی را می‌توانیم به شکل حضوری و با یک فاصله‌گذاری اصولی برگزار کنیم و بقیه درس‌ها مثل ادبیات و معارف و درس‌هایی که دانش‌آموز می‌تواند در خانه بخواند به شکل مجازی. از آن طرف با شروع سال تحصیلی طی بخشنامه‌ای اعلام کردند کلاس‌های حضوری در دو زمان ۳۵ دقیقه برگزار می‌شود. در این زمان محدود تا کلاس را شروع می‌کنیم زنگ به صدا درمی‌آید و ۶ کلاس ۲۰ نفره همزمان وارد راهرو می‌شوند. این مشکلات تأثیر منفی بر کلاس‌های حضوری می‌گذارد. حالا فکرش را بکنید فعلاً هوا گرم است و در کلاس را باز می‌گذاریم و با روشن کردن کولر هوا جریان پیدا می‌کند اما با سرد شدن هوا وقتی مجبور باشیم در کلاس را ببندیم و وسایل گرمایشی را روشن کنیم مشکلات بیشتر خواهند شد. امیدوارم زودتر برای این موضوع فکری کنند. به نظر من می‌شد سال تحصیلی را از اول مرداد و با شرایط بهتری آغاز کرد. امروز این سردرگمی که والدین و معلمان دارند مشکلات زیادی را در آموزش دانش‌آموزان به وجود خواهد آورد.»
مریم خاتمی، معلم یکی از هنرستان‌های جنوب تهران تأیید می‌کند آموزش دروس تخصصی که برخی از آنها در کارگاه برگزار می‌شود در فضای مجازی سخت و دشوار است: «من طراحی دوخت تدریس می‌کنم و این درس به شکل عملی و در کارگاه تدریس می‌شود. اواخر سال تحصیلی گذشته و با تعطیل شدن مدارس، کلاس را در فضای مجازی ادامه دادیم و حتی نمایشگاه مجازی از کارهای بچه‌ها برگزار کردیم. اما دروس تخصصی و عملی که دانش‌آموز نیاز به تمرین دارد علاوه بر فضای مجازی باید به شکل حضوری هم تدریس شود.»
عبید ملک رئیسی، معلم روستاهای منطقه مورتان سیستان و بلوچستان در نزدیکی مرز پاکستان هم آموزگاری است که از تدریس حضوری استقبال می‌کند چون در این منطقه به گفته او اساساً زیرساختی برای تدریس مجازی وجود ندارد: «وقتی موبایل آنتن ندهد و اینترنت هم نسل ۲ باشد و بچه ها هم موبایل و تبلت نداشته باشند، راه‌اندازی رسانه شاد و کلاس مجازی برای ما شوخی است. از طرفی والدین هم سواد آنچنانی برای کار با بچه‌ها ندارند و ترجیح می‌دهند آنها را راهی مدرسه کنند.»
عبید به مدارس تخریب شده استان اشاره می‌کند و می‌گوید: «من در روستاهایی تدریس می‌کنم که حتی دسترسی به شبکه‌های تلویزیونی وجود ندارد چه برسد به اینترنت. سال قبل و با شیوع کرونا و تعطیل شدن مدارس روستا به روستا و خانه به خانه می‌رفتم و به دانش‌آموزان درس می‌دادم. چون هیچ راه ارتباطی دیگری جز رفتن به خانه‌های آنها نداشتم. قبل از شروع سال تحصیلی جدید وزیر آموزش و پرورش گفت همه مدارس به اینترنت و شبکه شاد متصل می‌شود اما وقتی در این منطقه موبایل آنتن نمی‌دهد برای دانش‌آموز شبکه شاد یک کلمه عجیب و نامفهوم است.
۴۰ درصد دانش‌آموزان استان سیستان و بلوچستان دسترسی به اینترنت ندارند. حتی بعضی از مدارس هم از داشتن آب آشامیدنی سالم محروم هستند و نزدیک به ۶۰ درصد مردم توان خرید ماسک ندارند چه برسد به موبایل و تبلت. من امروز کتاب‌های درسی را از منطقه آموزش و پرورش تحویل گرفتم و باید خودم ببرم تک به تک به دست دانش‌آموزان برسانم. بنابراین در چنین شرایطی بهترین راه، برگزاری کلاس‌های حضوری است که با تقسیم ۴۰ دانش‌آموز به دو گروه می‌شود این کار را کرد.»
سهیلا حکیمی، دبیر فیزیک است و سال های آخر تدریس را در فشم سپری می‌کند. او نیز به مشکلات برگزاری کلاس مجازی برای دروس تخصصی اشاره می‌کند و می‌گوید: «حضور در کلاس درس و همراه شدن با دانش‌آموزان انگیزه مضاعفی برای تدریس به من می‌دهد ولی در فضای مجازی برای تهیه یک فیلم آموزشی باید ساعت ها با دوربین موبایلم صحبت کنم. از طرفی هنوز خیلی از دانش‌آموزان و والدین و حتی خود معلم‌ها به فضای مجازی عادت نکرده‌اند و برگزاری کلاس مجازی برای دروس تخصصی مثل فیزیک که سؤالات زیاد و نظریه‌های متفاوتی درپی دارد، کمی سخت است.»
او هم معتقد است تدریس مجازی وقت و انرژی زیادی از او می‌گیرد و نتیجه آنچنانی هم به دست نمی‌آید: «اواخر سال تحصیلی گذشته که همه کلاس‌ها به شکل مجازی برگزار می‌شد سعی می‌کردم حتی ساعت‌های پایانی شب سؤالات و اشکالات دانش‌آموزان را جواب بدهم. برای من که سال هاست در کلاس درس تدریس می‌کنم و از بچه‌ها انرژی می‌گیرم صحبت کردن با دیوار و لنز دوربین سخت است اما با وجود این فیلم آموزشی تهیه می‌کردم و برای دانش‌آموزان می‌فرستادم.»
اما قبول دارد که آموزش حضوری هم همچنان مشکلات خودش را دارد. او می‌گوید: «وارد کلاس هم که می‌شود فضا طور دیگری است؛ امروز از ۱۳ دانش‌آموز پایه یازدهم فقط ۵ نفر در کلاس حاضر بودند. استرس و نگرانی در چهره بچه‌ها و والدین حس می‌شد و این موضوع در مقطع ابتدایی بیشتر است.»