عوامل تشدید احتمال کم‌کاری تیروئید در نوزادان

گروه علمی: بررسی‌های یک مطالعه نشان داد میزان هورمون‌های TT4، TSH، خویشاوندی والدین و تاریخچه خانوادگی بیماری‌های تیروئید، احتمال موارد دائمی کم‌کاری تیروئید نوزادان را افزایش می‌دهد.به گزارش ایسنا، کم‌کاری تیروئید نوزادان شایع‌ترین اختلال مادرزادی غدد درون‌ریز است که در صورت عدم شناسایی و درمان به موقع؛ باعث عقب‌افتادگی ذهنی می‌شود. غربال‌گری کم‌کاری تیروئید نوزادان امکان تشخیص و درمان به موقع موارد ابتلا را امکان‌پذیر کرده و مانع از عوارض مغزی و عصبی می‌شود.این اختلال در ایران شیوع بالایی دارد و از هر هزار نوزاد یکی دچار این مشکل می‌شود. با پیگیری نوزادان تشخیص داده‌شده تا سن سه سالگی می‌توان کم‌کاری تیروئید دائم و گذرا را تشخیص داد.

در سال‌های اخیر میزان بروز کم‌کاری تیروئید نوزادان، به دلیل تغییر استراتژی‌های غربال‌گیری و انجام تست‌های بسیار حساس، افزایش قابل‌توجهی داشته است. همچنین تغییرات الگوهای جمعیت‌شناختی، افزایش میزان زایمان زودرس و ... منجر به تشخیص بیشتر کم‌کاری‌های تیروئید گذرا شده است. این موارد گذرا معمولا شش تا ۹ ماه پس از تولد بهبود پیدا می‌کنند و نیاز به درمان طولانی‌مدت ندارند.با توجه به بالا بودن موارد گذرا در ایران نسبت به سایر نقاط جهان و این‌که اکثر موارد بهبود می‌یابند، تعیین عوامل موثر در تشخیص زودهنگام موارد دائم و گذرا،‌ اهمیت زیادی دارد.به همین دلیل پژوهشگران غدد درون‌ریز و متابولیسم با انجام مطالعه‌ای نقش عوامل احتمالی موثر بر دائم بودن کم‌کاری تیروئید نوزادان را بررسی کردند.

برای انجام این مطالعه نوزادان زنده متولد شده در سال ۱۳۹۰ در ۱۵ استان منتخب که در طرح کشوری غربال‌گری هیپوتیروئیدی (کم‌کاری تیروئید) نوزادان شرکت کرده‌بودند، مورد بررسی قرار گرفتند.برای این بررسی، کشور به پنج منطقه شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تقسیم شد و به طور تصادفی از ۱۵ استان از پنج منطقه جغرافیایی انتخاب شد. سپس ۱۷ ناحیه تحت پوشش دانشگاه‌های علوم پزشکی؛ شامل جیرفت، زابل، زنجان، سبزوار، سمنان، کرمان، شهید بهشتی، گناباد، لرستان،‌ هرمزگان، مرکزی، البرز، بیرجند، کردستان، گلستان، اردبیل و بجنورد، وارد مطالعه شدند.از بین ۵۰۱ هزار ۷۲۶ نوزاد زنده متولد شده در سال ۱۳۹۰، یک هزار و ۸۵ نوزاد به عنوان کم‌کاری تیروئید نوزادان تایید شده و به مدت سه سال پیگیری شدند. ۳۰ نوزاد به دلیل از دست رفتن در طول پیگیری و هشت نوزاد به دلیل مرگ غیر منتظره، از مطالعه خارج شدند و در مجموع یک هزار و ۴۷ نوزاد وارد مطالعه شد.

در انتهای مطالعه و پس از سه سال مشخص شد که ۵۹۸ نوزاد (حدود ۵۷ درصد) دچار کم‌کاری مادرزادی دائم و ۴۴۹ نوزاد (حدود ۴۳ درصد) دچار کم‌کاری مادرزادی گذرا تشخیص داده شدند.در این مطالعه عنوان شد که میزان TSH آزمون تایید تشخیص وریدی، T4 آزمون تایید تشخیص و خویشاوندی والدین و تاریخچه خانوادگی بیماری‌های تیرویید می‌تواند موارد دائم غربال‌گری کم‌کاری مادرزادی تیروئید را پیشگویی کند و به ریسک کم‌کاری دائم تیروئید می‌افزاید.پژوهشگران این مطالعه می‌گویند: امکان تشخیص زودرس ۱۰۰ درصد موارد دائم و گذرا میسر نیست چرا که قطع اشتباهی دارو در موارد دایم می‌تواند منجر به صدمات جبران‌ناپذیر مغزی شود. ولی با این حال شاید بتوان با انجام مطالعات بزرگ‌تر و مدل‌سازی‌های پیشرفته بتوان با حساسیت و اختصاصیت بیشتری امکان تشخیص زودتر موارد دایم و قطع درمان بی‌مورد موارد گذرا را میسر کرد و از استرس و نگرانی خانواده‌ها و بار مالی تحمیل‌شده بر فرد و جامعه کم کرد.

در انجام این مطالعه مهران لادن، داود خلیلی، عطیه آموزگار، لیلا چراغی و فریدون عزیزی؛ پژوهشگران پژوهشکده غدد درون‌ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به همراه ، شهین یاراحمدی؛ پژوهشگر دفتر کنترل بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت شرکت داشتند.یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «تعیین عوامل پیش‌بینی‌کننده کم‌کاری تیروئید دایم نوزادان» در مجله غدد درون‌ریزو متابولیسم ایران زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی منتشر شده است.