گروه اقتصادی: انتشار سخنان دبیر شورای عالی فضای مجازی در مورد طرح مدیریت VPN و اینترنت، نگرانیهایی را در مورد محدودیت دسترسی اقشار مختلف جامعه به برخی سایتها و منابع موجود در فضای مجازی ایجاد کرده است؛ به اعتقاد یک کارشناس فناوری اطلاعات این نگرانی میتواند درست باشد.محمدجواد آذریجهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بارها تاکید کرده است که شبکه ملی اطلاعات به معنای قطع ارتباط با اینترنت بینالمللی نیست. او حتی استفاده از واژه «اینترنت ملی» را خیانت توصیف کرده است.با وجود این، تجربه قطع ۹ روزه اینترنت در سال ۹۸ باعث شده است بخشی از افکار عمومی همچنان نگران تکرار چنین شرایطی باشد و برخی اظهارنظرها نیز به این نگرانی دامن میزند. برای مثال چندی پیش، کاربران فضای مجازی از قطع دسترسی به ترافیک بینالملل برای دقایقی خبر دادند و موضوع را به آزمایش اینترانت مرتبط دانستند. البته مسئولان این موضوع را رد کردند.
طبقهبندی دسترسی به ویپیان و اینترنت
حال نیز سخنان ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی در مورد طبقهبندی دسترسی اقشار جامعه به ویپیان (VPN) و اینترنت، افکار عمومی را حساس کرده است.او گفته که پروژه مدیریت VPN و اینترنت کشور برای دسترسی طبقات مختلف و با هدف رفع نیازهای اینترنتی آنها اجرایی میشود. این مقام مسئول، همچنین اعلام کرده که دسترسی متفاوتی برای چهار دسته خبرنگاران، پزشکان، دانشجویان و حوزههای علمیه تعریف شده است تا از کودک خردسال تا فرد ۹۰ ساله به یک میزان به محتوای اینترنت دسترسی نداشته باشند.از آنجا که اقشار زیادی از مردم، در هیچکدام از این دستهها قرار نمیگیرند، این پرسش مطرح شده است که آیا اجرای چنین طرحی مانع از دسترسی عمومی به سایتها و منابع بینالمللی میشود؟
انتقال دسترسیها به شبکه ملی اطلاعات
جواد دادگر، کارشناس فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه جزئیات و چگونگی اجرای پروژه مدیریت VPN و اینترنت اعلام نشده است، این احتمال را مطرح میکند که در صورت عملی شدن آن، همه موضوعات به شبکه ملی اطلاعات منتقل و در ادامه، فقط به برخی از اقشار جامعه برای استفاده از اینترنت، VPN تعلق گیرد.او میگوید: در این صورت ممکن است دسترسی افراد دیگر، به یکسری منابع و وبسایتهای موجود در بستر اینترنت بینالملل قطع شود.اما آیا فازهای اجرا شده از شبکه ملی اطلاعات، آماده پیادهسازی چنین طرحی هستند؟ به گفته دادگر، با توجه به هزینههایی که در سالها و به ویژه ماههای اخیر در ارتباط با این شبکه، انجام شده است، به نظر میرسد بستر موجود شبکه ملی اطلاعات، برای تحقق مدیریت VPN و اینترنت آماده باشد.
او برای مثال به پروژههای مربوط به سرور یا دیتاسنتر اشاره میکند و میافزاید: حتی اگر شبکه ملی اطلاعات هنوز به حد لازم پیادهسازی نشده باشد، در آینده نزدیک شرایط مورد نیاز را پیدا میکند.دادگر، این احتمال را مطرح میکند که در صورت عملی شدن پروژه مدیریت VPN و اینترنت، همه موضوعات به شبکه ملی اطلاعات منتقل و در ادامه، به برخی از اقشار جامعه برای استفاده از اینترنت، VPN تعلق گیرد.
اینترنت ماهوارهای عمومی نمیشود
برخی از کاربران فضای مجازی، پروژه مدیریت VPN و اینترنت را پاسخی به گسترش نسبی اینترنت ماهوارهای در جهان و افزایش کاربران آن دانستهاند. آیا در این شرایط، محدودسازی دسترسی کاربران به اینترنت، امکانپذیر است؟به اعتقاد دادگر، اینترنت ماهوارهای شرایطی که دارد که شاید هیچگاه استفاده از آن عمومی نشود و در بهترین حالت نیز اقشار خاصی میتوانند از آن استفاده کنند.
پیشنیازهای طرح مدیریت اینترنت
این کارشناس فناوری اطلاعات همچنین میافزاید: اجرای چنین طرحی، به پیش نیازهایی بستگی دارد. برای مثال چین، در مورد اینترنت ملی فعالیتهای زیادی را انجام داده اما زیرساختهای لازم را نیز ایجاد کرده است.به گفته او، این کشور ابتدا مشابه چینی سرویسهای خارجی را طراحی و پس از آن چنین ابزارها و سایتهایی را مسدود میکند؛ ایران نیز اگر میخواهد این طرح را اجرا کند، ابتدا باید چنین اقداماتی را انجام دهد.اگر هدف این طرح، محدودیت دسترسی کودکان به اینترنت باشد، اکنون در کشورهای اروپایی روشهایی با هزینههای کمتر در حال اجرا است که برای مثال میتوان به ابزارهایی مانند DNS اشاره کرد.
راهکارهای ساده و کمهزینه برای صیانت از کودکان
دادگر، مبهم بودن این طرح و اعلام نکردن جزئیات آن را عاملی برای نگرانی بیشتر میداند و میافزاید: بهتر است افراد دسترسی آزادانهای به اینترنت داشته باشند. در صورتی که دغدغههای فرهنگی باعث طراحی چنین پروژهای شده است، راهکارهای سادهتری برای رفع آن وجود دارد.به گفته او، اگر هدف این طرح، محدودیت دسترسی کودکان به اینترنت باشد، اکنون در کشورهای غربی روشهایی با هزینههای کمتر در حال اجرا است که برای مثال میتوان به ابزارهایی مانند DNS اشاره کرد.