سفره‌ایرانی 3برابر شورتر از استانداردجهانی

طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی حد استاندارد میزان مصرف نمک روزانه 5 گرم است. این در حالی است که طبق برآوردهای صورت گرفته مردم کشور ما 2 تا 3 برابر بیشتر از حد استاندارد نمک مصرف می‌کنند. مصرف نمک نه تنها در کشور ما بلکه در سراسر دنیا بیش از میزان استاندارد جهانی است؛ به گونه‌ای که نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد که 2/99 درصد مردم دنیا بیش از حد مجاز نمک مصرف می‌کنند. همچنین طبق نتایج این مطالعه بیشترین میزان مصرف نمک در کشورهای آسیای مرکزی و شرقی، اروپای شرقی و خاورمیانه است.

عوارض ناشی از مصرف زیاد نمک
مصرف زیاد نمک و غذاهای شور سبب بروز اختلال در کارکرد کلیه‌ها و در صورت استمرار به از دست دادن کلیه‌ها، ابتلا به فشار خون بالا، بروز بیماری‌های قلبی و عروقی و در مواردی سبب بروز تورم در تمام و یا قسمت‌هایی از بدن به ویژه در افراد دارای سابقه این بیماری‌ها در خانواده می‌شود. در مورد نوزادان نیز به ویژه تا 4ماهگی، به دلیل این که بدن آنها توانایی دفع نمک را ندارد، مصرف نمک سبب تجمع آب در بدن و در نهایت بروز بیماری‌های کلیوی و کبدی و آسیب به مغز می‌شود و در شرایط حاد حتی به مرگ نوزاد می‌انجامد.

دکتر سیدضیاءالدین مظهری نایب رییس انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران ترک عادت خوردن غذاهای شور را برای حفظ سلامتی افراد جامعه ضروری دانست و اظهار داشت: افراد برای پیشگیری از افزایش فشار خون و بیماری‌های قلبی، باید میزان نمکی را که هنگام پخت به غذا اضافه می‌کنند، کاهش دهند و برای اجتناب از مصرف بی رویه نمک، از قرار دادن نمکدان بر سر سفره خودداری کنند.

به گفته وی، غذاهای کنسرو شده و بسیاری از مواد غذایی بسته‌بندی شده و آماده دارای مقادیر زیادی نمک هستند، به همین دلیل بهتر است مصرف این مواد غذایی را محدود کرد و برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک در هنگام تهیه غذاها به جای نمک از سبزی‌های تازه و معطر، لیمو ترش، آب نارنج، آویشن و شوید استفاده کرد. مظهری افزود: جوش شیرین که در پخت انواع نان و کیک به کار رود نیز دارای مقدار زیادی سدیم است بنابراین افرادی که به علت ابتلا به برخی بیماری‌ها محدودیت مصرف نمک دارند، مصرف مواد حاوی جوش شیرین را نیز باید محدود کنند.

آیا باید نمک را از سفره‌ها حذف کرد؟
نمک و مضرات مصرف زیاد آن همواره پای ثابت توصیه‌های بهداشتی پزشکی است، برخی معتقدند که باید نمک را از مصرف روزانه موادغذایی حذف کرد تا دچار پیامدهای مصرف آن نشد و عده‌ای دیگر مصرف مشخصی از نمک را لازمه سلامتی می‌دانند. این درحالی است که به گفته کارشناسان علوم تغذیه حذف کامل نمک نیز مضرات زیادی را برای بدن به دنبال دارد.
به گفته کارشناسان علوم تغذیه، حذف کامل نمک مضرات زیادی برای بدن دارد و آسیب‌های زیادی را به دستگاه‌های داخلی بدن وارد می‌کند در مقابل مصرف بیش از حد نمک نیز در درازمدت منجر به بروز بیماری‌هایی همچون بیماری‌های قلبی و عروقی و از کار افتادن کلیه‌ها می شود.

مضرات حذف نمک از سبد غذایی
نمک یکی از املاح مورد نیاز برای سوخت و ساز مواد در بدن، انتقال پیام‌های عصبی و کارکرد صحیح عضلات است. حذف کامل نمک و یا مصرف کمتر از میزان نیاز روزانه بدن به این ماده غذایی، سبب بروز اختلال در انتقال پیام‌های عصبی از اندام‌های مختلف بدن به مغز، کاهش سوخت و ساز مواد غذایی و در نتیجه کاهش انرژی و تجمع چربی‌ها در بخش‌هایی از بدن می‌شود. طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، حداکثر مقدار مصرف روزانه نمک 5 گرم است؛ در صورتی که به تعادل در مصرف نمک توجه شود، علاوه بر اینکه سوخت و ساز مواد و انتقال پیام‌های عصبی به درستی انجام خواهد شد، کلیه‌ها نیز سالم می‌مانند و عملکرد خوبی خواهند داشت.

به طورکلی ثابت کردن ضربان غیرعادی قلب و کمک به تنظیم فشار خون، خارج کردن اسیدیته زیاد بدن، حفظ تعادل مقدار قندخون، فراهم کردن انرژی لازم برای بدن، کمک به عملکرد صحیح سلول‌های عصبی، جذب مواد مغذی، صاف و نرم کردن حنجره و جلوگیری از چسبناک شدن مخاط، جلوگیری از گرفتگی عضلانی، جلوگیری از ریزش بزاق در هنگام خواب، ساخت استخوان‌ها و تنظیم خواب از مهمترین فواید مصرف نمک برای بدن است.

چه نمکی را مصرف کنیم؟
به گفته کارشناسان علوم تغذیه بهترین نوع نمک، نمک یددار تصفیه شده است. یکی از مواد معدنی مورد نیاز بدن ید است و بهترین راه برای رساندن ید به بدن، مصرف نمک‌های یددار تصفیه شده همراه با انواع غذاهای سرد و گرم است. ید برای پیشگیری از بروز برخی اختلالات باید به صورت روزانه و مداوم از طریق مصرف مواد غذایی یددار تامین شود. ید پس از وارد شدن به بدن ازطریق غده تیروئید جذب می‌شود و در ساخته شدن هورمون‌های تیروئید نقش اساسی دارد؛هورمون‌های ترشح شده بر اثر ید در فعالیت‌های مهم بدن مانند رشد و تکامل جسمی و عصبی، سوخت و ساز مواد غذایی، حفظ دمای بدن، تولید انرژی، عملکرد طبیعی مغز و سلول‌های عصبی نقش اساسی دارد.
یکی از ساده‌ترین راه‌های تامین ید موردنیاز بدن که از سال‌ها پیش در کشور ما رایج شده، استفاده از نمک‌های یددار تصفیه شده در طبخ غذاهای مختلف است.

میزان ید مورد نیاز بدن
مظهری در این مورد گفت: ید باید به صورت روزانه مصرف شود بنابراین بهترین راه برای تامین ید مورد نیاز بدن، استفاده از نمک‌های یددار است. وی افزود: نیاز روزانه بدن به ید بین 100 تا 150 میکروگرم است و مقدار مورد نیاز هر فرد به این ماده به طور متوسط در تمام طول عمر یک قاشق چای خوری است. ید یک ماده شیمیایی مغذی است که تمام افراد از دوران جنینی تا زمان پیری به دریافت روزانه و مداوم آن نیاز دارند.

نمک دریا مضر برای سلامتی
نمک دریا از تبخیر آب دریا به دست می‌آید. این نمک، تصفیه نشده و دارای انواع ناخالصی‌ها ازجمله فلزات سنگین است که خطر سرطان‌زایی این فلزات به اثبات رسیده است. در حال حاضر مصرف نمک دریا از طرف برخی افراد غیرکارشناس به مردم توصیه می‌شود؛ این درحالی است که به گفته کارشناسان تغذیه، علاوه بر ناخالصی میزان ید نمک دریا بسیار کم و نمی‌تواند نیاز روزانه بدن به ید را تامین کند.

زمان مناسب برای اضافه کردن نمک به غذا
به دلیل اینکه ید بر اثر نور و حرارت از بین می‌رود، نمک یددار باید در ظروف دربسته چوبی، پلاستیکی، سفالی و یا شیشه‌ای رنگی و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. نایب رییس انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران در مورد نوع استفاده صحیح از نمک‌های یددار برای جلوگیری از بین نرفتن ید اظهار داشت: حرارت و طبخ غذا باعث ازبین رفتن ید موجود در نمک می‌شود؛ بنابراین باید نمک یددار تصفیه شده را در انتهای طبخ و هنگامی که غذا از روی منبع حرارت برداشته شده است، به آن اضافه کرد.

مظهری افزود: همچنین می‌توان غذا را کم‌نمک تهیه کرد و کمی نمک یددار بر سر سفره گذاشت تا افراد در صورت نیاز از آن استفاده و کمبود ید بدن خود را تامین کنند. وی یادآور شد: باید به تاریخ تولید نمک‌های یددار توجه کرد. از زمان تولید این نمک‌ها نباید بیشتر از ۶ ماه گذشته باشد و باید توجه داشت که تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه شده و دارای شماره بهره‌برداری باشد.