ایران در بین ۱۰ کشور پرمصرف پلاستیک

اگر بخواهم یک جمله در مورد پلاستیک و‌محیط زیست بگویم آن است که پلاستیک دشمن درجه یک کره زمین و تمام موجودات زنده آن هست.با این‌مقدمه، حتما میدانید که با تصویب پارلمان اتحادیه اروپا و طی یک اقدام کاملا محیط زیستی، بیست و هفت کشور عضو اتحادیه اروپا از دوازدهم تیرماه اجبارا و برای همیشه با محصولات پلاستیکی یکبار مصرف شامل بشقاب، لیوان و فنجان قهوه، کارد و چنگال و قاشق، نی نوشیدنی، گوش‌پاک‌کن و نگهدارنده بادکنک‌ها خداحافظی کردند.

تمام این ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها طی یک برنامه ریزی طولانی مدت و در قالب دستورالعمل اتحادیه اروپا بدون پلاستیک در حال اجرا هستند.اکنون تمام کافه‌ها ، رستوران‌ها و فروشگاه‌های کوچک و بزرگ مجبور به تهیه فنجان و کارد و‌ چنگال‌های ساخته شده از بامبو ، سلولز یا سایر مواد زیست تخریب پذیر شده‌اند و‌ خرید و فروش و مصرف اقلام اشاره شده پلاستیکی جریمه سنگینی دارد.

ضمن آنکه از سال‌ها پیش بسیاری از فروشگاه‌های بزرگ، کیسه پلاستیکی خرید را به رایگان نمیدهند و در ازای آن پول میگیرند، به زودی هم بطری‌های پلاستیکی ، ظروف نوشیدنی و مواد غذایی برای مصرف فوری ، ظروف بسته بندی‌ها و حتی دستمال مرطوب هم محدود خواهند شد.

آنها کار جالبی میکنند و برای شروع محدودیت‌های عمومی ، ابتدا تولید کنندگان اینگونه وسایل را مجبور میکنند هزینه‌های پاکسازی و آگاهی مردم را در مورد تأثیرات زیست محیطی محصولات خود پرداخت کنند. از مدتها قبل زمینه سازی میکنند و در تاریخ مقرر، تصمیم اجرایی میشود.

هدف نهایی شان هم رسیدن به یک مدل اقتصادی در اتحادیه اروپا است که از طریق آن سایر اقلام پلاستیک‌های یکبار مصرف باقیمانده تا سال 2030 الزاما با مواد قابل استفاده مجدد جایگزین خواهند شد. افق چشم انداز کاهش شدید مصرف پلاستیک برای اروپا و بسیاری از کشورهای دنیا 2030 میلادی است.اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، قوانین کشور خود را برای اجرای بخشنامه پلاستیک یکبار مصرف ، تنظیم کرده‌اند. در فرانسه و طبق مصوبه فوریه سال 2020 اکثر بسته بندی‌های میوه و سبزیجات ممنوع  شده‌اند. همچنین کیسه‌های پلاستیکی چای ، شیرینی‌ها و اسباب بازی‌های پلاستیکی هم ممنوع شده است.

طبق بخشنامه‌ای دولتی در لوکزامبورگ ، فروش وسایل یکبار مصرف پلاستیکی اشاره شده از دوازدهم تیر در تمام جشنواره‌ها ممنوع شده است. در همین حال ، در یونان استفاده از آنها در آژانس‌های دولتی از ماه فوریه غیرقانونی اعلام شد که اولین ممنوعیت در نوع خود است.کشورهای دیگر مانند ایتالیا و بلژیک نیز برای مصرف پلاستیک حتی برای لوازم ضدعفونی، مالیات تصویب کرده‌اند. اروپا برنامه‌ای هم برای بطری‌های پلاستیکی نوشیدنی دارد. روزانه بیش از 1/3 میلیارد بطری پلاستیکی نوشیدنی در سراسر جهان فروخته می‌شود. این ظروف پلاستیکی از پت ساخته شده‌اند و معضل شان همچنان ادامه دارد. فقط 65٪ بطری‌های PET در اروپا برای بازیافت جمع آوری می‌شود و تجزیه بقیه بطری‌ها که جمع آوری و بازیافت نمیشوند، صدها سال طول می‌کشد.

هدف نهایی اتحادیه اروپا، رسیدن به جمع آوری 90٪ بطری‌های PET برای بازیافت تا سال 2029 (با هدف موقتی 77٪ تا سال 2025) هست. تکلیف تولیدکنندگانی که بطری‌های PET را می‌فروشند هم مشخص شده است. تولیدکنندگان باید هزینه‌های پاکسازی مدیریت زباله و همچنین افزایش آگاهی در مورد تأثیرات محصول بر محیط زیست و پایدارترین روش‌های دفع را بپردازند.

کانادا هم تا پایان سال 2021 میلادی استفاده از محصولات پلاستیکی یک‌بارمصرف (محصولاتی از قبیل کیسه خرید، نی، همزن آب‌میوه و قهوه، قاشق و چنگال و ظروف بسته‌بندی غذا) را ممنوع خواهد کرد.
و اما در ایران چه خبر است؟متاسفانه کشورمان بین 10 کشور پرمصرف در زمینه مصرف پلاستیک، جای گرفته و هر‌سال بیش از 570‌هزار تُن زباله‌ پلاستیکی، تولید و در طبیعت رها می‌شود.

هیچ قانونی برای کاهش مصرف پلاستیک در ایران نداریم و صرفاً روز بدون پلاستیک را در 21 تیر با چند کار نمادین جشن میگیریم و بی محابا کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف را مصرف میکنیم. وضعیت تولید و مصرف پلاستیک در ایران، فوق وحشتناک است و هیچ کس کاری نمی‌کند و نیاز مبرم به قانون نه به پلاستیک داریم و اگر خیلی زود سراغ پلاستیک نرویم، هیولای پلاستیک تا چند سال آینده، ایرانمان را خواهد بلعید.