بزرگترین میراث به جا مانده از دولت روحانی

گروه سیاسی:  ایران با موج پنجم همه گیری کرونا، اقتصاد آسیب دیده از تحریم‌های آمریکا و مذاکرات متوقف شده برای نجات توافق هسته ای درگیر است و حالا، بحران کمبود شدید آب هم به این مشکلات اضافه شده. خشکسالی طولانی مدت و افزایش درجه حرارت ناشی از تغییرات آب و هوایی همراه با چندین دهه سوءمدیریت منابع طبیعی و عدم برنامه ریزی، بحران آب را به دلیلی برای اعتراض و ناآرامی‌های خشونت آمیز تبدیل کرده است.
روزنامه آمریكایی نیویورك تایمز نوشت:تظاهرات کنندگان در استان خوزستان در هفته گذشته در خیابان‌ها تجمع کردند و فریاد «ما آب می‌خواهیم» و «من تشنه ام» سر دادند و رسیدگی فوری به شرایط و استعفای مقامات محلی را خواستار شدند. حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب، در اظهاراتی که نشان می‌داد به اعتراضات توجه دارند، در اینستاگرام نوشتند: «مقامات موظفند به مشکلات خوزستان رسیدگی کنند.»
این چالش برای مقامات درست چند هفته قبل از روی کار آمدن رئیس جمهور جدید  نمود یافته و می‌توان گفت اولین آزمون برای نحوه پاسخگویی او به مشکلات است. ابراهیم رئیسی، رئیس سابق قوه قضائیه کشور، اکنون در مواجهه با مردم عادی که شکایت اصلی آنها به کمبود آب است، با یک وظیفه ظریف روبه رو است. معترضان حتی در میان قانونگذارانی که مانند  رئیسی از مدافعان سرسخت سلسله مراتب انقلاب اسلامی هستند، حامیان و متحدانی دارند. مجتبی محفوظی، نماینده آبادان در مجلس، دوشنبه گذشته گفت: «خوزستان و مردم مظلوم آن را نجات دهید! آنچه لیاقتش را دارد، به آن بازگردانید!»
اینطور نیست که مقامات دولت در مواجهه با خشکسالی غافلگیر شده باشند؛ شواهد آن مدت‌هاست که عیان است. وزیر نیرو هشدار داده بود که ایران خشک ترین تابستان در 50 سال گذشته را پیش رو دارد که با کمبود آب و قطعی برق همراه خواهد بود. سازمان هواشناسی ایران هم در ماه ژوئن هشدار داده بود مناطق جنوبی و غربی با کاهش 50 تا 85 درصدی بارندگی و افزایش دما مواجه می‌شوند.80 درصد از نفت و 60 درصد از ذخایر گاز ایران در استان خوزستان است و این استان یک ستون مهم اقتصادی قلمداد می‌شود. زمانی در این استان زمین‌های زراعتی نیشکر، گندم و جو وجود داشت که با کمبود آب بیشتر آنها خشک شدند.
جدای از شهرهای اصلی استان خوزستان، مردم تهران و مشهد هم با تجمعات کوچک تر درصدد نشان دادن همبستگی خود با آنها برآمدند. دولت تاکنون پاسخ مناسبی به اعتراض‌ها به کمبود آب نداده و این در حالی است که مقامات تظاهرات را مشروع می‌دانند. دولت گروهی را برای بررسی بحران آب به خوزستان فرستاد و حسن روحانی، رئیس جمهوری فعلی که دوره او به زودی پایان می‌یابد، متعهد شد به ساکنان این استان کمک و جبران خسارت کند. دو رئیس جمهوری پیش از روحانی نیز در موارد مشابه از معترضان حمایت و هر گونه خشونت علیه آنها را محکوم کرده بودند، اما مشکل آب همچنان باقی است.کارشناسان محیط زیست و آب گفته اند اقدامات کوتاه مدت مانند استفاده از تانکرهای آب کمک اساسی به رفع مشکل نخواهد کرد. بازگشایی سدها و استخرهای پشت آنها هم شاید یک راه حل موقت برای خوزستان باشد و می‌تواند به کمبود آب در دیگر استان‌ها در بخش‌های مرکزی کشور از جمله اصفهان منجر شود.
چالش‌های محیط زیستی خوزستان کاملا جدی است: ذخایر آب خشک شده؛ تالاب‌ها خشک شده، گرد و غبار فلج کننده است، گرمای شدید بیداد می‌کند، آتش سوزی جنگل‌ها و آلودگی هوا، آب و خاک از صنعت نفت استان را به منطقه ای دشوار برای سکونت تبدیل کرده است. پروژه‌هایی مانند انتقال ذخایر آب خوزستان به مناطق مرکزی با اقلیم خشک تر از طریق خط لوله و تونل‌ها هم آسیب بیشتری به این استان وارد آورده است.کمبود آب پیشتر در دیگر استان‌های ایران هم موجبات تظاهرات عمومی را فراهم آورده بود. برای نمونه می‌توان به تجمع کشاورزان در نزدیکی اصفهان در پی خشک شدن رودخانه ای اشاره کرد که شاهرگ کشاورزی استان محسوب می‌شد، و همچنین تجمعات دوستداران محیط زیست در اعتراض به خشک شدن دریاچه نمکی برجسته در ارومیه در غرب ایران به دلیل ساخت و ساز نادرست روی آن.
اکنون، تلاقی تغییرات آب و هوایی، خشکسالی، همه گیری کرونا و انزوای طولانی مدت به دلیل تحریم‌های آمریکا، نگرانی‌ها را تشدید کرده و اهمیت اعتراض‌های اخیر را افزایش داده است. صادق الحسینی، کارشناس برجسته اقتصادی، در «کلاب‌هاوس» گفت: «در سراسر کشور با کمبود برق و کمبود جدی آب روبه‌رو هستیم. اگر هوا در چند ماه آینده بهتر نشود، شرایط خیلی بدتر از حالا خواهد بود.» حسینی در ادامه بخشی از مشکل را یارانه‌های دولت دانست که موجب ارزان بودن نرخ برق و آب و در نتیجه، مصرف بی رویه می‌شوند. با این حال، هرگونه افزایش قیمت باعث نارضایتی بیشتر می‌شود، چرا که اکثریت 85 میلیون نفری ایران از نظر اقتصادی با مشکل روبه‌رو هستند.