دبیرکل سازمان ملل در سخنرانی خود در آغاز این نشست گفت: ژنو 2 با چالشهای زیادی روبرو است که باید از آنها عبور کنیم. ژنو 2 فرصتی برای حل سیاسی بحران سوریه است. اولین باری است که دولت و مخالفان سوریه برای مذاکره اعلام آمادگی کردهاند. این کنفرانس برای مردم سوریه است و وظیفه نجات سوریه ماموریت اصلی ما است. فراهم کردن مقدمات ژنو 2 زمان طولانی برد که طی آن تعداد زیادی قربانی درگیری شدند. آنچه در سوریه رخ می دهد فاجعه ای است که ما با آن روبرو هستیم. بیش از شش میلیون آواره سوری نیازمند کمک هستند. بان کیمون افزود: ما تلاش میکنیم تا آنچه در ژنو 1 آمده است، اجرایی شود.
وي اظهار کرد: نمایندگان دولت و مخالفان سوریه در اینجا حضور دارند. فاجعه بزرگی در سوریه رخ میدهد و تهدیدی به وقوع جنگ داخلی در این کشور میکند. من از تمام شرکت کنندگان میخواهم تا به آرمانهای مردم سوریه توجه کنند. روستاها، شهرها، بیمارستانها و مدارس با حملات هوایی تخریب شده است. حملات انتحاری و موشکی بر مردم تاثیر گذاشته است. آشوب در سوریه باعث شده تا افراد تندرو از مناطق مختلف به این کشور بیایند و در آنجا دست به اقدامات تروریستی بزنند.
وی خاطرنشان کرد: حمله به غیرنظامیان ادامه دارد. طرفهای سوری باید به مسئولیت خود عمل کنند و به حقوق بشر در این کشور احترام بگذارند. بیش از یک میلیون تن آواره شدهاند و بسیاری در مناطق سکونت خود نیستند.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز گفت: راهکار سیاسی راه خروج سوریه از بحران موجود است. ملت سوریه است که باید درباره این کشور تصمیمگیری کند. باید در قبال تروریسم در سوریه موضعی متحد اتخاذ کنیم. از همه کسانی که ژنو 2 را تایید کردند به ویژه رئیس جمهوری آمریکا تشکر می کنم. سوری ها باید خودشان بحران را حل کنند و جایی برای راهکار خارجی وجود ندارد. ایران باید در تلاش های برای حل بحران سوریه بدون تلاش برای تفسیر بیانیه ژنو 1 به نفع یکی از دو طرف سهیم شود.
لاوروف اظهار کرد: این نشست مورد توجه تمام جامعه بینالملل است. من از همه کسانی که در برگزاری این نشست و همچنین تمامی کشورها و سازمانها همچون اتحادیه عرب و اتحادیه اروپا قدردانی میکنم. در این نشست تلاش میشود تا به حل و فصل سیاسی برای بحران سوریه دست پیدا شود. جان کری با وجود مشکلات تلاش بسیاری کرد. ما امیدواریم تا بحران مردم سوریه پایان یابد.
جان کری: حضور بشار اسد در آینده سیاسی سوریه غیر ممکن است
وزیر امور خارجه آمریکا سخنران بعدی نشست ژنو 2 بود و در ابتدای سخنان خود تاکید کرد که امروز سرآغازی برای به جریان افتادن مسالمت آمیز و توقف خشونتها در سوریه خواهد بود. کری گفت: امروز آزمایشی برای همه ماست و اینکه جامعه جهانی تا چه حد میتواند کار آمد باشد و چگونه میتواند به خشونتها در سوریه پایان دهد. این بسیار مهم است که این تعداد از کشورهای جهان در یک نشست گرد هم جمع شدهایم و این یعنی جامعه جهانی میتواند به نتیجهای برای پایان دادن به بحران سوریه برسد.
کری در ادامه گفت: "انقلاب" در سوریه به شکل مسالمت آمیز آغاز شد و مردم تنها خواهان زندگی بهتر بودند اما این درخواست با خشونت رو به رو شد و متاسفانه دولت سوریه به شکل روز افزون به حملات خود علیه ملت ادامه داد و در این راه به هواپیما، بمب، موشک و سلاحهای سنگین روی آورد که هزاران تن از مردم سوریه را به خاک و خون کشید.
وی ادامه داد: در سوریه از سلاح شیمیایی استفاده شد و دولت با به کارگیری سلاح شیمیایی تمامی ارزشهای انسانی را زیر سوال برد. اوضاع آوارگان در سوریه رو به وخامت است و اکنون همگی اینجا جمع شدهایم تا توافق نامه ژنو یک را اجرایی کنیم. ما میخواهیم یک دولت انتقالی متشکل از همه گروهها در سوریه تشکیل شود که جامعه جهانی بتواند با آن تعامل داشته باشد.
وزیر امور خارجه آمریکا در ادامه حضور بشار اسد در آینده سیاسی سوریه را غیر ممکن خواند و گفت: تشکیل دولت انتقالی و افراد حاضر در آن نباید با مخالفت دیگر گروههای سوری باشد و این بدین معناست که بشار اسد در دولت آتی سوریه هیچ جایی نخواهد داشت. به خیال هیچ کس نمیگنجد که چنین فردی که دست به وحشیانهترین اقدامات علیه ملت خود زده در آینده سیاسی سوریه حاضر باشد. افراط گرایان تروریستی نیز که باعث رنج و ملالت مردم سوریه شدهاند نیز در آینده سوریه جایی نخواهند داشت. جنگ با خشونت طلبان آسان نیست اما همگان برای تحقق آن تلاش میکنیم. کری گفت: رئیس جمهوری آتی سوریه باید مورد احترام و قبول همه گروههای سوری باشد و باید توانایی حل مشکلات سوریه را داشته باشد. اگر بتوانیم به چنین توافقی دست یابیم به امنیت و ثبات جهان و منطقه کمک کردهایم.
سخنران بعد از جان کری، وزیر امور خارجه سوریه بود که ریاست هیات سوری در نشست ژنو 2 را برعهده دارد.
ولید المعلم گفت: برخی همسایگان سوریه در کشتار ملت سوریه دست دارند و کشور ما را به سوی خشونت و تروریسم سوق میدهند. برخی میخواهند سوریه را به قرون وسطی باز گردانند و پیشرفت ملت سوریه را نمیخواهند. ما به عنوان نماینده اصلی مردم سوریه و رئیس جمهوری سوریه به ژنو آمدهایم. سوریه هیچ گاه در چنین شرایط سختی که در این سه ساله با آن مواجه بوده قرار نداشته است. وظیفه دفاع از خون کشته شدگان بیخانمانی مردم و آینده کشور سوریه برعهده ماست و برای تحقق آن تلاش میکنیم.
ولید المعلم ادامه داد: بسیار باعث تاسف است در نشست امروز در کنار کسانی نشستهایم که دستشان به خون ملت سوریه آغشته شده است. کسانی که انگار آنها تعیین میکنند چه کسی به بهشت برود و چه کسی حق ورود به بهشت را ندارند در حالیکه وضعیت در کشور خود را فراموش کردهاند. وی گفت: کسانی با ما امروز بر سر یک میز نشستهاند که بسیار تلاش کردهاند تا سوریه را ناامن و ویران کنند و با دلارهای نفتی خود سلاح و تروریسم را به سوریه روانه میکنند. این چنین کشورهایی هیچ گاه نمیتوانند سخنگوی خواستههای مردم سوریه باشند. تروریستهای چچنی،عربستانی، ترکیهای، قطری و غیره چگونه میتوانند اهداف و آرمانهای ملت سوریه را برآورده کنند.
در ادامه بان کی مون در واکنش به اینکه ولید المعلم بیش از زمان اختصاص یافته به وی سخنرانی کرد، عنوان داشت: قوانینی که من در ابتدای این نشست مطرح کردم نقض شد. من دوست ندارم این امر تکرار شود و داستانها روایت شوند. من از احمد الجربا، رئیس ائتلاف مخالفان سوریه برای سخنرانی دعوت میکنم. میدانم که حرفهای زیادی دارید اما ما از شما میخواهیم تا از مطرح کردن سخنان آتشین خودداری کنید.
سخنان رئیس ائتلاف مخالفان سوریه
در همین حال، احمد الجربا، رئیس ائتلاف مخالفان سوری ادعاهای خود را اینگونه آغاز کرد: خانمها و آقایان، من رخدادهای سوریه را برای شما یادآور میشوم. اتوبوس مدرسهای در حمص در حال حرکت بود که نیروهای نظام سوریه آن را هدف قرار دادند و مادر کودکی در آن شب شمع بر روی قبر فرزند خود گذاشت چرا که نظام سوریه گمان میکرد که این کودک یک تروریست است! هزاران کودک با گلولههای اسد کشته شدهاند. برخی از شما به سوریه آمدید و شاهد این بودید که فعالان کشته شدند. شما آثار شکنجهها بر روی بدن فعالان را دیدید. سوریها خوب تروریستها را میشناسند. سوریها مجبور به دفاع از خود و کشورشان شدند. چند سال از صبر سوریها میگذرد. هزاران تظاهرکننده شعار "مسالمتآمیز" را سر دادند اما کشته شدند و جهان شاهد این امر بود.
وی خاطرنشان کرد: تلاشها برای تحریف چهره ما ادامه دارد. وزیر امور خارجه اسد پیشتر در کنفرانسی خبری مدعی شد که فیلمهایی از اقدامات تروریستها در اختیار دارد. در همان شب مشخص شد که این فیلمها مربوط به افرادی در طرابلس بوده است. افراد مختلفی در لبنان و از کشورهای عربی آمدند و این سخنان را تکذیب کردند. این هیات سوری که به اینجا آمده، نماینده مردم سوریه نیست.
احمد الجربا عنوان داشت: بشار اسد میخواهد در مسند خود باقی بماند. او شخصی است که کشور را وارد بحبوحه خشونت کرد تا خود در کرسی بماند. گزارش سازمانهای بینالمللی را دیدید که شکنجه بازداشتشدگان را نشان میداد.
رئیس ائتلاف مخالفان سوریه در همین حال عکسی را نشان داده و گفت: این عکس از سوی سازمانهای مستقل تهیه شده است و ادامه داد: برای شما کافی است که این گزارشها را مد نظر قرار دهید. کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل به این مساله پی برد که نقض حقوق بشر توسط نظام سوریه صورت گرفته است. تجاوزهای فردی و دسته جمعی صورت میگیرد. دفاع از خود گزینه ما نبود اما نظام سوریه ما را مجبور به انتخاب این گزینه کرد و تلاش سازمانهای بینالمللی را برای دستیابی به صلح ناکام گذاشت.
وی افزود: ما وقت را از دست نمیدهیم و میخواهیم تمام تلاش خود را برای این کنفرانس مهم انجام دهیم. در ژنو 1 تصمیم تاریخی و فرصت واقعی برای حل و فصل بحران ایجاد شد که منطقه و سوریه را از آبشارهای خون دور میکند. ما برای مبارزه با تروریسم با جدیت عمل میکنیم. ارتش آزاد با نیروهای حزبالله مبارزه میکند. در چندین سند نیز ثابت شده است که ایران نیز در درگیریهای سوریه دست دارد.
رئیس ائتلاف مخالفان سوریه افزود: ارتش آزاد سوریه با مزدوران تروریستی که از عراق آمدهاند مبارزه میکند. اما دولت اسلامی عراق و شام (داعش) یک مقوله دیگری است. شما شاهد دستاوردهای انقلاب سوریه برای مبارزه با داعش هستید. اسد بشکههای انفجاری را بر روی اعضای ارتش آزاد سوریه میاندازد. ما ادلب و مناطق دیگر را پاکسازی کردیم. انقلاب سوریه با تروریسم و تروریستهایی که از دیگر کشورها آمدهاند مقابله میکند تا سوریه را پاکسازی کند.
وی تصریح کرد: اسد مدعی مبارزه با تروریسم است. چه کسی این حرفها را باور میکند. ما در راستای حمایت از مردم سوریه عمل میکنیم. این سخنان را گفتم تا تاکید کنم که ما کاملا با ژنو 1 موافق هستیم. اختیارات اسد از جمله ارتش و سازمان اطلاعات باید در اختیار دولت انتقالی قرار بگیرد. وقتی سخن از ژنو 1 به میان میآید به معنای آزادی اسیران و خارج کردن مزدوران و پایان دادن به گرسنگی و توقف محاصرهها است. احمد الجربا گفت: ما آمدهایم تا بگوییم که با ژنو 1 کاملا موافق هستیم. ما تشکیل دولت انتقالی را مقدمهای برای برکناری نظام اسد میدانیم. مطرح کردن حرفهایی در خصوص ابقای نظام اسد خارج از ژنو 2 است.
سخنان وزیر خارجه چین
وانگ یی، وزیر خارجه چین نیز به نوبه خود در این کنفرانس تاکید کرد: همه امروز به مونترو چشم دوختهاند. ما دوست داریم که این کنفرانس به نمونهای برای حل مسالمتآمیز بحران ها در جهان تبدیل شود و الگویی برای درگیریهای آینده باشد. ژنو 2 باید آغازی برای تاریخ سوریه باشد. تاریخ انسانی به ما یاد داده که حتی وحشیانهترین درگیریها با راهکار سیاسی قابل حل است و همه باید برای حل سیاسی بحران سوریه تلاش کنیم و چین نیز از راهکار سیاسی برای سوریه حمایت میکند.
وزیر خارجه چین ادامه داد: اگر اهداف صادقانه و اقدامات جدی وجود داشته باشد میتوانیم راهکار سیاسی را برای حل بحران سوریه با وجود خشونتآمیزترین درگیریها نیز بیابیم و باید بگویم که تفاهم مشترک تنها راهی است که ما در این مسیر به پیش میبرد. دو طرف باید اراده سیاسی خود را برای حل بحران سوریه نشان دهند و ما نیز باید از تجربیاتمان در درگیریهای سابق درس بگیریم.
وانگ یی با بیان این که توافق دو طرف درگیر تنها از طریق مذاکره ممکن است، اعلام کرد: باید مکانیزمی مشخص برای مشارکت همه طرفهای درگیر جهت حل سیاسی بحران سوریه ایجاد شود. هدف ما متوقف کردن خشونت در سوریه جهت فراهم کردن زمینه برای مذاکرات مسالمتآمیز است. لذا باید زمینه مشترک برای این امر به رغم اختلافات ایجاد شود. وی افزود: ملت سوریه خواهان بازگشت ثبات به این کشور هستند و ما هم برای این مساله باید تمام تلاش خود را به کار ببندیم باید مذاکرات گستردهای میان سوریها با حضور تمامی اقشار برگزار شود تا خواستههای گروههای مختلف سوری محقق شده و به حقوق زنان، کودکان و اقلیتها احترام گذاشته شود.
وزیر خارجه چین با بیان این که ثبات سوریه بر ثبات خاورمیانه و امنیت آن تاثیر فراوانی دارد و لزوم کمک جامعه جهانی ملت سوریه و تشویق طرفهای درگیر برای مذاکره با یکدیگر تاکید و اعلام کرد که کشورش برای کمک به پیشبرد مذاکرات صلح در سوریه آماده است. وی گفت: ما پنج پیشنهاد دادیم که حل مسالمتامیز بحران سوریه، حضور همه گروههای سوری در مذاکرات، مشارکت همه گروهها در آینده سوریه و تحقق دیدگاههایشان، بهبود وضعیت انسانی شهروندان سوری و از بین بردن سلاحهای شیمیایی ازجمله این پیشنهادات است. چین برای کمک به آوارگان سوری و پایان دادن به رنجهای آنها در کشورهای همسایه مبلغ 20 میلیون یوان کمک کرده است.
این مسوول چینی در پایان بر لزوم مقدم داشتن منابع ملی سوریه و یافتن راهکار سیاسی کارآمد از طریق احیای موسسات دولتی و بازگشت ثبات و نظم به سوریه تاکید و اعلام کرد که چین برای تحقق این مساله تلاش میکند.
سخنان لوران فابیوس
لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه نیز با بیان اینکه مشکلات ملت سوریه تنها از طریق راهکار سیاسی پایان مییابد اعلام کرد، این مساله در دعوتنامههای ارسالی بان کی مون کاملا مشخص بود و من میخواهم از وی تشکر کنم.
فابیوس ادامه داد: وظیفه ما در برابر خشونتها و درگیریهای سوریه این است که توافقنامه ژنو 1 را که همگی بر آن توافق کردیم اجرا کنیم چرا که بحران سوریه تنها از طریق سیاسی قابل حل است و فرانسه نیز کاملا با اهداف نشست ژنو که از قبل مشخص و واضح شده همراه است. وزیر امور خارجه فرانسه در ادامه با تشکر از اخضر الابراهیمی، فرستاده مشترک سازمان ملل و اتحادیه عرب به سوریه به خاطر تلاشهایش در برقراری صلح اعلام کرد: میدانیم که برقراری صلح کار آسانی نیست. ما در سوریه و منطقه با خشونتهای زیادی روبرو هستیم اخیرا شاهد حملات شیمیایی نظام بشار اسد در سوریه بودیم که به هیچ وجه قابل چشمپوشی نیست. ما علاوه بر این شاهد وحشیگریهای دیگری نیز بودیم که مسئولیت کامل آن بر عهده نظام سوریه است.
فابیوس گفت: درهر ماه در سوریه هزاران زن و کودک کشته شدهاند. ما باید در این کنفرانس درباره توافق آتشبس صحبت کنیم تا بتوانیم مشکلات مردم سوریه را کاهش دهیم. زمانی که ما در آپارتمانهای لوکس راحت هستیم مردم در سوریه کشته میشوند و ما در برابر این افراد مسئولیم. وی همچنین تاکید کرد: باید دولت انتقالی با اختیارات کامل اجرایی تشکیل شود و من از شرکتکنندگان در این نشست میخواهم که به جدول کاری این نشست که از پیش تعیین شده پایبند باشند.
سخنان هیگ
ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه انگلیس نیز به نوبه خود تاکید کرد: در حال حاضر شمار زیادی از مردم سوریه قربانی درگیریهای داخلی این کشور شدهاند و این رقم روز به روز در حال افزایش است. میلیونها سوری وادار شدهاند سوریه را ترک کنند و اینها مسائلی است که نمیتوان نسبت به آن بیتوجه بود. هیگ با تاکید بر اینکه شکست در کنفرانس ژنو 2 به افزایش تعداد قربانیان سوریه و آواره شدن صدها هزار سوری میانجامد تاکید کرد: طرفین درگیر سوریه باید به مسئولیت خود در حل بحران موجود بر تلاش برای دستیابی به راهکاری گسترده عمل کنند. من میخواهم در اینجا از شجاعت ائتلاف مخالفان سوریه برای شرکت در ژنو 2 استقبال کنم و از هیاتهای سوری میخواهم که وارد مذاکرات شده و بدانند که سرنوشت سوریه در محک آزمایش قرار دارد و آنها در این خصوص مسئولند.
وزیر امور خارجه انگلیس با تاکید بر لزوم مجازات عاملان خشونتها در سوری تاکید کرد: ژنو 2 باید به حل سیاسی بحران سوریه که در نتیجه آن گروههای تندرو در سوریه ظهور کردند بیانجامد. باید با گروههای تندرو از طریق تلاش برای دستیابی به راهکاری سیاسی و تحقق خواستههای ملت سوریه مقابله کنیم. هدف اصلی ما تشکیل دولت انتقالی با اختیارات اجرایی کامل است که بتواند دو طرف سوری را راضی کند. ویلیام هیگ با تاکید بر لزوم ترسیم جدول زمانی مشخص برای تعیین آینده سوریه که در آن آزادی و دموکراسی حاکم باشد ادامه کمکها به نیازمند سوری به ویژه سوریهایی که در مناطق درگیر در محاصره به سر میبرند و ایجاد گذرگاههای امن انسانی را خواستار شد.
این مسئول انگلیسی با طرح این ادعا که بشار اسد خود مشروعیتش را از بین برد، اعلام کرد: درگیریهای سوریه نه با تروریسم بلکه با افرادی عادی که خواهان دموکراسی بودند اما این افراد پاسخی جز خشونت دریافت نکردند و من خواهان مجازات عاملان جنایات خشونتآمیزی هستم که در طول بحران سوریه شاهد آن بودیم و گزارشهای زیادی در این خصوص صادر شده است. وزیر امور خارجه انگلیس با بیان اینکه باید برای مشارکت زنان در آینده سویه تلاش کرد از ژنو 2 به عنوان فرصتی برای حل سیاسی بحران سوریه و پایان حمام خون در این کشور یاد کرده و گفت: ما نسبت به سخت بودن حل بحران سوریه و اوضاع آوارگان شکی نداریم اما برای آن تلاش میکنیم و باید بگویم که ژنو 2 باید به حل سیاسی بحران سوریه منجر شود.
سخنان دبیرکل اتحادیه عرب
نبیل العربی، دبیرکل اتحادیه عرب نیز در این کنفرانس اعلام کرد: باید بگویم که هدف از کنفرانس امروز اجرایی کردن اصول توافقنامه ژنو 1 و در راس آن تشکیل دولت انتقالی با اختیارات کامل است، چیزی که ما پیشتر در خصوص آن به توافق رسیدیم. العربی ادامه داد: ژنو 2 لحظهای سرنوشتساز برای آغاز حل سیاسی بحران سوریه است.
وی با تاکید بر اینکه شورای امنیت به مسئولیتهای خود به ویژه در قبال سوریه عمل نکرده، عنوان داشت: راهکار سیاسی برای حل بحران سوریه باید توسط خود ملت سوریه ایجاد شود. العربی همچنین بر لزوم تلاش بینالمللی واحد برای پایان دادن به خشونتهای سوریه و مجازات عاملان ارتکاب جنایتهای ضدبشری در سوریه تاکید و اعلام کرد که تنها راه حل بحران سوریه راهکار سیاسی است که بر پایه توافقنامه ژنو 1 مبتنی باشد.
دبیرکل اتحادیه عرب ادامه داد: ما اولین گروهی بودیم که برای پایان دادن به بحران در سوریه وارد عمل شدیم و در این راستای طرحهای مختلفی را ارائه کردیم که برخی از آنها با موافقت دولت سوریه همراه شد اما متاسفانه در ادامه دولت به وعدههای خود پایبند نماند و تلاشهای اتحادیه عرب تا این زمان بینتیجه مانده است. العربی گفت: ما خواهان تشکیل دولتی انتقالی هستیم که همه گروههای سوری در آن مشارکت داشته باشند و این دولت تضمینکننده تمامیت ارضی و استقرار یک تشکل سیاسی واحد بدون در نظر گرفتن قومیتها باشد.
وی ادامه داد: اتحادیه عرب خواهان توقف هر چه سریعتر خشونتها در سوریه است و میخواهد همه گروهها در دولت آتی سوریه مشارکت داشته باشد که این امر هر چه سریعتر به بهبود وضعیت آوارگان سوری منجر شود. نبیل العربی افزود: ما خواهان توقف فوری خشونتها در سوریه هستیم و اعضای دائم شورای امنیت باید هر چه سریعتر با صدور بیانیهای درگیری در تمامی مناطق سوریه را پایان دهد.
سخنان کاترین اشتون
کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا سخنران بعدی نشست ژنو بود و در ابتدای سخنان خود وضعیت جاری در سوریه را در تاریخ معاصر بیسابقه خواند. وی گفت: به نفع همه است که خشونتها در سوریه پایان یابد و ما تلاش میکنیم به توافقی برسیم که خواستههای ملت سوریه را برآورده کند. باید انتقال قدرت در سوریه به شکلی سیاسی اجرایی شود که از طریق آن بتوان به ملت سوریه کمکهای لازم را رساند.
اشتون گفت: ما میخواهیم پاسخ مثبت همه گروهها به درخواست شورای امنیت برای پایان دادن به خشونتها را بشنویم و در این راستا همه باید دست در دست هم برای پایان دادن به شرایط کنونی سوریه تلاش کنیم. وی همچنین از کشورهای اهداکننده به سوریه به ویژه تشکر کرد اما تاکید کرد که کمکهای جمعآوری شده برای ملت سوریه تنها یک سوم از منابع مالی مورد نیاز است و باید کار در این زمینه گسترش یابد. اشتون در پایان ضمن قدردانی از تلاشهای سازمان ملل و اتحادیه عرب برای تحقق افزایش نقش زنان در آینده سیاسی سوری گفت: به هر نحوی شرکتکنندگان در نشست ژنو باید مشارکت زنان در آینده سوریه را تضمین کنند.
سخنان دبیرکل سازمان همکاری اسلامی
پس از اشتون، ایاد مدنی، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی به ایراد سخنرانی پرداخت و دولت سوریه را مقصر اصلی تحولات این کشور دانست. وی گفت: همه ما میدانیم درخواستها در سوریه ابتدا به شکلی مسالمتآمیز مطرح شد که در آن مردم تنها خواهان زندگی بهتر بودند. اما این درخواست نادیده گرفته شد و بعدها نیز با خشونت دولت مواجه گردید.
وی ادامه داد: سازمان همکاریهای اسلامی تلاش بسیاری برای توقف بحران در سوریه انجام داد و در همان ابتدا مواضع خود مبنی بر پایان خشونتها ضرورت حفظ تمامیت ارضی سوریه و رعایت حقوق بشر را اعلام کرد و پس از مشاهده عدم همکاری از سوی دولت سوریه عضویت سوریه در سازمان همکاریهای اسلامی به حالت تعلیق درآمد. مدنی ادامه داد: ژنو 2 باید به پایان خشونتها در سوریه بیانجامد و دولت به عنوان نشان دادن حسن نیت خود باید در توقف خشونتها پیشقدم شود. آنچه که در سوریه شاهد آن هستیم خیزش مردم سوریه برای تحقق آزادی و دموکراسی است و جامعه جهانی وظیفه دارد تا برای تحقق این امر به ملت سوریه کمک کند.
سخنان داووداوغلو
احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه سخنران بعدی نشست بود که در سخنان خود به وضعیت بحرانی آوارگان سوری در کشورهای همسایه اشاره کرد. وی گفت: کشورهای همسایه سوریه مشکلات زیادی به دلیل ورود آوارگان سوری پیدا کردهاند و آوارگان با وجود تلاشهایی که شده در شرایط خوبی قرار ندارند. اوضاع در سوریه به گونهای شده که تروریستها فکر میکنند این کشور به محل امنی برای آنها تبدیل شده است و دولت به بهانه مقابله با این تروریستها برخی مناطق را مورد حمله قرار میدهند. داوود اوغلو ادامه داد: هدف از کنفرانس ژنو 2 انتقال قدرت به شکل مسالمتآمیز است و همگان باید تلاش کنند تا این امر محقق شود تا از آلام و رنجهای ملت سوریه به ویژه آوارگان کاسته شود.
وزیر امور خارجه سوریه دولت سوریه را متهم کرد که به جنایت علیه بشریت دست زده و گفت: نقض حقوق بشر در سوریه به شکل گسترده انجام میشود که دولت سوریه نیز در این دست داشته است. جنایتی که در سوریه انجام میشود در هیچ جای دنیا سابقه نداشته و باید در دادگاه ویژهای به آنها رسیدگی شود. از این پس کشته شدن حتی یک نفر قابل قبول نیست و مشارکتکنندگان در نشست ژنو باید برای پایان دادن به اوضاع جاری در سوریه تلاش بیشتری کنند و تضمین کنند دولتی مستقل و حامی حقوق بشر در سوریه روی کار آید.
سخنان وزیر خارجه ژاپن
در ادامه فومیو کیشیدا، وزیر خارجه ژاپن اظهار کرد: ما کمکهایی را به سوریها ارائه دادهایم. ژاپن در صدد است 120 میلیون دلار دیگر برای کمک به سوریها اعطا کند. ما کمکهایی را در زمینه تغذیه، آموزش و دارو ارائه میکنیم. ما برای بازسازی سوریه کمک خواهیم کرد. این کمکها از سال قبل آغاز شد. تا زمانی که معاهده ژنو 1 اجرا نشود نمیتوان ثبات را در سوریه برقرار ساخت. این مقام ژاپنی افزود: باید دولت و مخالفان رو در رو بنشینند و این فرصت نباید از دست برود. طرفهای سوری باید در راستای اعتمادسازی عمل کنند تا دولت انتقالی تشکیل شود. ما تاکید میکنیم که طرفهای سوری در مورد آینده کشور مسوول هستند. باید شرایط را برای مقابله با تروریسم فراهم کنیم.
وی خاطرنشان کرد: ما باید به این امر تشویق کنیم که سوریها به ویژه زنان در خصوص مسائل مربوط به این کشور مشارکت داشته باشند، ما از تلاشهای جامعه بینالملل و همچنین از تلاشها جهت انحای سلاحهای شیمیایی سوریه قدردانی میکنیم. ژاپن کمکهای بسیاری را ارائه داده است. من بر این باورم که همه آماده پایان دادن به درگیریها هستند . ما باید برای تحقق صلح به ایفای نقش بپردازیم. ژاپن به عنون یک طرف مسوول در این زمینه دست به تلاشهایی میزند.
سخنان سعود الفیصل
در ادامه سعود الفیصل، وزیر خارجه عربستان تصریح کرد: من امیدوار هستم که سخنان احمد الجربا را مورد توجه قرار دهیم چرا که وی درخصوص تعهد خود به اجرای ژنو 1 تاکید کرد. ما نیاز به یک مذاکره کننده داریم و در صورتی که این هدف محقق شود دیگر نیازی به سخنان بسیاری از طرفها نخواهد بود. در این زمان وزیر خارجه عربستان از بان کی مون خواست تا بر روی سخنان احمد الجربا تمرکز صورت گیرد. اما وی پاسخی در این زمینه نشنید و به سخنرانی خود ادامه داد.
سعود الفیصل گفت: امروز بحران سوریه در سومین سال خود قرار دارد. انواع تخریبها در این کشور صورت گرفته است که باعث شده بحران این کشور یکی از بزرگترین بحرانهای جهان به حساب آید. مشارکت عربستان در این نشست در راستای ادامه سیاستهای ریاض جهت حل و فصل سیاسی بحران سوریه صورت گرفت. پادشاه عربستان پیشتر پنج تماس مستقیم با نظام سوریه برقرار کرد و از این نظام خواست تا به خشونتهای غیرقابل توجیه خود پایان دهد اما نظام سوریه بر حل و فصل نظامی اصرار ورزید.
این مقام عربستانی در ادامه مدعی شد: نظام سوریه از سلاحهای کشنده و سلاحهای شیمیایی بدون توجه به قوانینی که استفاده از این سلاحها را ممنوع میکند، استفاده کرد. ما در کنار برادرمان در اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی برای جلوگیری از گزینه نظامی و از بین رفتن وحدت و تمامیت سوریه تلاش میکنیم. وی تصریح کرد: حاضران گرامی، حضور ما براساس ضمانتهای ارائه شده در دعوتنامه بان کی مون صورت گرفت که در آن بر اجرای معاهده ژنو 1 تاکید شده بود. هدف ما تشکیل دولت انتقالی است که بتواند اداره امور را در جوانب سیاسی و نظامی برعهده بگیرد و نظام بشار اسد و کسانی که دستشان به خون آلوده شده است دیگر در این کشور نقشی نداشته باشند و سوریه از این تونل تاریک خارج شود.
سعود الفیصل عنوان داشت: ما خواهان این هستیم که طرفهای خارجی از جمله نیروهای ایرانی و نیروهای حزبالله از سوریه خارج شوند. محاصرهها پایان یابد. حملات توپخانهای نظام سوریه متوقف شود و گذرگاههایی امن با نظارت بینالمللی ایجاد شود. اسیران و بازداشت شدگان آزاد شوند و سوریها بدون مداخله خارجی سرنوشت خود را تعیین کنند و آرمانهای تمام اقشار مردم سوریه محقق شود. این مقام عربستانی افزود: ائتلاف مخالفان سوریه به عنوان نماینده مردم سوریه است که از سوی اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی به رسمیت شناخته شده است. ما نسبت به تلاشها برای دور کردن این نشست از محوریت آن هشدار میدهیم که با ادعای مبارزه نظام سوریه با تروریسم صورت میگیرد. 200 هزار تن توسط نظام سوریه کشته شدهاند آیا همه این افراد تروریست بودند؟