طالبان و آزادی برای زنان؟ دروغ خیلی شاخدار

گروه بین الملل: با گذشت چند هفته از تصرف شهر‌های کابل و هرات توسط نیرو‌های طالبان، گزارش‌ها نشان می‌دهند که نگرانی و وحشت درمورد وضعیت زنان این کشور بی‌مورد نبوده است. پس از انتقال قدرت در کابل از دولت غنی به طالبان، برخی، از جمله خود سران طالبان مدعی بودند که این گروه تغییر کرده و نگرانی بابت وضعیت زنان بیهوده است.
طالبان گفته بود حقوق زنان احترام را رعایت خواهد کرد «اما در چارچوب محدودیت‌های اسلامی». تجربه هفته‌های گذشته روشن‌تر کرده که این چارچوب به چه معناست؛ در دو هفته گذشته اغلب زنان هرات به سر کار نرفته‌اند. طالبان گفته زنان موقتا به دلایل «امنیتی» در خانه بمانند، اما این برای زنان زنگ خطر است و یادآور تجربه پیشین آن‌ها از زندگی تحت سلطه طالبان.
روزنامه همشهری در این باره نوشت: طالبان در نخستین موضع‌گیری‌هایش بعد از به قدرت رسیدن، تلاش می‌کرد خود را حامی حقوق زنان و اقلیت‌ها نشان بدهد و با فرمان عفو عمومی، چهره‌ای رئوف از خود نشان دهد. به گزارش گاردین، اما افراد زیادی بودند که این حرف‌ها را باور نداشتند؛ به‌خصوص زنان و آن‌هایی که در هرات رفتار طالبان را در همان بدو ورودشان دیده بودند؛ طالبان، در همان روزی که وارد هرات شد و حتی قبل از فتح کامل این شهر مهم در غرب کشور، سرکوب زنان را شروع کرد و هنوز جنگ در شهر ادامه داشت که به محل کار زنان می‌رفت و آن‌ها را مجبور می‌کرد به خانه بروند.شکوفه، یکی از این زنان که به‌خاطر طالبان بیکار شده، اما شجاعانه به آن‌ها اعتراض کرده درباره نخستین برخورد طالبان با زنان در هرات گفته است: «آن‌ها هنوز شهر را کامل نگرفته بودند، اما به محل کار ما آمدند. مدیر، یک جلسه اضطراری گذاشت و آن‌ها به زنان گفتند که باید به خانه بروند.»
بیکاری برای شکوفه، به‌عنوان تنها نان‌آور مادر و برادر معلولش، مسئله‌ای بسیار جدی است؛ بنابراین او آخر هفته گذشته پا به خیابان گذاشت تا قوانین جدید طالبان را به چالش بکشد و همراه با چند زن دیگر، در مقابل دفتر فرماندار هرات تجمع کردند. او درباره این اقدامش گفته است: «ما امیدوار بودیم بتوانیم به فرماندار بگوییم که چقدر مشکلات داریم، اما آن‌ها نگذاشتند وارد شویم و بعد از مدتی هم ما را متفرق کردند.ما حتی نتوانستیم او را ببینیم.»وعده‌های اولیه طالبان درباره احترام به حقوق زنان، باعث شده بود تا در خارج از این کشور این سؤال مطرح شود که این گروه چقدر تغییر کرده و از ایدئولوژی افراطی خود و رفتار‌های به‌شدت غیرانسانی خود در دهه ۱۹۹۰ دست برداشته یا نه. حتی برخی کشور‌ها درخواست کرده‌اند که به طالبان برای تشکیل دولت، وقت داده شود و فعلا به آن فشار وارد نشود. اما شواهد فزاینده از برخورد طالبان با زنان و دیگر اقلیت‌ها در سراسر کشور نشان داده است که طالبان تنها در به تصویر کشیدن خود پیشرفت کرده وگرنه همچنان به ایدئولوژی اش پایبند است.
هدر بار، معاون بخش زنان در دیده‌بان حقوق بشر گفته است: «ما همین توجیهات را در سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ شنیدیم، وقتی که طالبان می‌گفت دختران فعلا به‌خاطر مسائل امنیتی نمی‌توانند به مدرسه بروند و زنان هم به همین دلیل نمی‌توانند کار کنند. آن‌ها می‌گفتند به محض اینکه شرایط مطلوب باشد، زنان و دختران مشکلی برای کار و تحصیل نخواهند داشت و البته که هرگز آن شرایط فراهم نشد. این نشان می‌دهد که آن‌ها در دهه ۱۹۹۰ هم تا حدودی می‌دانستند که باید افکارشان را به نوعی پنهان کنند و دلایل دیگری را مطرح کنند؛ بنابراین استرات‍ژی ارتباطی چیز جدیدی نیست و زنان افغان به خوبی آن را می‌شناسند.» زنان افغان گفته‌اند دیگر قوانین آن دوران هم به‌صورت غیررسمی حاکم شده اند؛ ازجمله اینکه وقتی زنان می‌خواهند بیرون بروند باید یک مرد محرم همراهی‌شان کند. بازگشت چنین قوانینی، زنان در سراسر افغانستان را نگران کرده و زنان زیادی در جلال‌آباد از هراس خود از آینده با الجزیره سخن گفته‌اند.
در عرصه آموزش نیز زمزمه‌ شروع محدودیت‌ها به گوش می‌رسد؛ وزیر جدید آموزش گفته است که زنان و مردان باید در دانشگاه‌ها جدا باشند. زنان همچنین باید با اتوبوس‌هایی حمل و نقل کنند که شیشه‌های سیاه و پوشیده دارد و پرده‌ای آنها را از راننده‌ی مرد جدا کند. آنها باید در میان کلاس‌هایشان در اطاق انتظار بنشینند. همچنین رنگ لباس دانشجویان و معلمان زن بایستی سیاه باشد.زنان و مردان باید کلاس‌های جداگانه داشته باشند و اگر در کلاسی زیر ۱۵ زن وجود دارد باید زنان با پرده‌ای از مردان جدا بنشینند.به مقامات آموزشی گفته شده که زنان به هیچ‌عنوان نباید معلم مردان باشند، در حالی که در مواقعی که معلم زن در دسترس نیست مردان می‌توانند به زنان درست بدهند.در روز‌های گذشته زنان افغانستان در برخی شهر‌ها همچون کابل و هرات و نیمروز علیه طالبان و از دست‌رفتن حقوق خود تظاهرات کردند و با خشونت این گروه مواجه شدند. زنان در این تظاهرات برای برابری جنسیتی، کار و تحصیل، حضور در سیاست و آزادی‌های زنان شعار دادند.
یکی از این زنان در ویدئویی که در توییتر منتشر کرده، گفته است که طالبان برای متفرق کردن زنان، از گاز اشک‌آور و شوکر برقی استفاده کرده و ۱۰ زن به همین‌خاطر مجروح شده‌اند. به‌گفته او، زنان در این اعتراض خیابانی خواستار حق مشارکت سیاسی، حق تحصیل و حق کار بوده‌اند. با این همه زنان افغانستان می‌گویند که به مبارزه ادامه خواهند داد و عقب نخواهند نشست. زنان افغانستانی در ایران نیز هفته‌های گذشته طی تجمعاتی به بازگشت طالبان اعتراض کردند.