تتو؛ هنر، تجارت، زیبایی یا سبک زندگی؟

گروه جامعه: امروز می‌توان نقش‌های زیادی را بر بازوی جوانان یا سایر نقاط بدن آنان مشاهده کرد که هر یک روایت‌گر داستانی از زندگی آنان است. اگرچه به گفته برخی از تتوکاران بسیاری از افراد از محتوای تتوی خود بی‌خبر هستند، اما همان‌ها نیز دلیلی برای زدن تتو به بر بدن خود دارند.

زیبایی، برجسته نشان دادن خود یا عضویت در یک گروه، مذهب، نژاد، قوم و حتی دار و دسته‌های خلاف کاری از جمله دلایلی است که از قدیم تا امروز افراد را بر زدن نقش‌ها و نماد‌های مختلف بر بدن خود سوق می‌دهد. تاتو یا تتو یا خالکوبی پدیده‌ای تاریخی است. 

ریشه تاریخی تتو
زیبایی و یا نشان عضویت در گروه و فرقه‌ای خاص یا اعتقاد به جادو و جنبل و .. تنها دلایل زدن آن بر بدن نبوده است بلکه کاربرد‌های دیگری، چون درمان نیز داشته است. کما اینکه در بسیاری از فرهنگ‌های کهن همچون مصر و هند، از تاتو به نوعی به عنوان درمان و مراسمات مذهبی استفاده می‌شده است. البته همزمان برای زندانیان و تنبیه کردن جنایت‌کاران و یا مخالفان حکومت نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

طبق اسناد تاریخی و اماکن باستان شناسی، تتو کردن توسط انسان از زمان خیلی دور تمرین می‌شده است. وسایلی که به نظر طراحی شدند به خصوص برای تاتو کردن، در دوران ما قبل تاریخ در محل‌هایی اطراف فرانسه، پرتغال و اسکاندیناوی پیدا شده‌اند. این وسایل حداقل به دوازده هزار سال قبل بر می‌گردند. قدیمی‌ترین اثبات فیزیکی تاتو‌ها در یک مومیایی باستانی از آلپ به نام اتزی پیدا شد. این انسان ماقبل تاریخ در تاریخ چهار تا پنج هزاره قبل از میلاد از دنیا رفته بوده است. این موضوع به صورت گسترده‌ای توسط ژرمن‌ها و سلتیک شناخته شده است که آن‌ها تاتو کردن را به عنوان یک فرهنگ استفاده می‌کرده‌اند. در بین مومیایی‌های مختلف مصر باستان نیز آثاری از تاتو بر روی آن‌ها پیدا شده است.

با این حال تاتو یا تتو امروزه یک هنر و حتی یک شغل پر درآمد محسوب می‌شود. تتوکاران را امروزه هنرمند خطاب می‌کنند. کسی که یک تتوکار حرفه‌ای است باید نقاش، طراحی حرفه‌ای باشد و در عین حال در رنگ شناسی و تا حدی روان‌شناسی و نماد شناسی نیز خبره باشد.

از سوی دیگر تتوکاری امروزه یک شغل پردرآمد محسوب می‌شود؛ در واقع تتوکاران حرفه‌ای به اندازه یک سوپر استار سینمایی مشهور، محبوب و به همان اندازه درآمد دارند. ارزانترین تتو که ساده‌ترین و در عین حال کوچترین نقش‌ها را شامل می‌شود از ۱۷۰ هزار تومان آغاز و تا قیمت‌هایی حدود ۱۵۰ میلیون تومان می‌رسد که در این حالت افراد تمامی بدن خود را خالکوبی کرده و اصطلاحا آن را پلمب می‌کنند. برای زدن هر تتو باید از قبل نوبت گرفت و چه بسا زدن یک نقش بر بدن تا چند روز و حتی چند هفته طول بکشد و برخی مواقع باید آن را ترمیم و به اصطلاح کاور کرد. در کنار آن برگزاری کلاس‌های آموزشی و کارگاه‌ها نیز برای شاگردان درآمد سرشاری برای این هنرمندان یا به قول خود تتو آرتیست‌ها به ارمغان می‌آورد. در کنار آن فروش وسایل طراحی، نقاشی و تتو کاری نیز درآمد جانبی دیگری برای این افراد بشمار می‌آید. صفحات آنان در فضای مجازی بیشترین دنبال کننده را داشته و از راه تبلیغات نیز درآمدی برای این افراد حاصل می‌شود.

صفر تا صد تتو با یک تتوآرتیست
آکو رستم‌زاده در حال حاضر یکی از معروف‌ترین تتوآرتیست‌های ایران است که به گفته خود تا پیش از اینکه به تتوکاری روی آورد به آموزش طراحی و نقاشی می‌پرداخت، اما از نظر او طراحی و نقاشی نیاز به دمیدن روح داشت به همین دلیل هنر خود را با هنری دیگر ترکیب کرد و تتوکار شد. او هنر طراحی خود را به یک تتوکار آموزش می‌دهد و از تتوکار فن تتو می‌آموزد.

او اکنون شاگرادان بسیاری را تربیت کرده و می‌کند؛ او نه تنها تتو که هنوز هم طراحی و سیاه قلم را نیز آموزش می‌دهد و دستی هم بر موسیقی دارد. دفتر کارش در الهیه تهران بیشتر از اینکه به یک دفتر کاری بماند بیشتر شبیه کلاس‌های آموزش نقاشی است. آکو در حال حاضر ۱۵ سال است که کار تتو می‌کند و از این راه شهرتی برای خود دست و پا کرده است و به قول خود از یک شهروند ساده تا استاد دانشگاه، قهرمان ورزشی، بازیگر و خواننده او را می‌شناسند و تتو‌های بدنشان را یا او مستقیما طراحی و اجرا کرده است یا اینکه کار شاگردانش بوده است.

آکو می‌گوید: امروزه تتو زدن به همان اندازه که محبوب است منفور نیز هست، بسیاری از مردم هنوز با آن کنار نیامده‌اند از جمله خانواده خودم؛ به همین دلیل است که شما هیچ نقشی را بر بدن من نمی‌توانید یافت کنید، خانواده‌ام برای من همه چیز است و به همین دلیل به اعتقادات و سنت‌های آن‌ها احترام می‌گذارم. تمامی این‌ها را به مشتریان و هنرجوهایم می‌گویم. اگر خانواده‌‌شان موافق هستند تتو بزنند و در غیر این صورت این کار را انجام ندهند.

این تتو آرتیست درباره افراد، سن، جنسیت و طبقه اجتماعی و اقتصادی افرادی که برا زدن تتو نزد او می‌روند، اظهار می‌کند: پسر یا دختر، مرد و زن از ۱۹ تا ۷۰ سال مشتری‌ها من بوده‌اند. البته برای خانم‌ها آرتیست خانم که یکی از همکاران یا شاگردان من است این کار را انجام می‌دهد. عمده افرادی که هم نزد من می‌آیند طبقه متوسط به بالای جامعه هستند که بعضی از آن‌ها شغل‌های مهمی را نیز دارا هستند؛ از پزشک تا مهماندار هواپیما، موزیسین، بازیگر، روزنامه‌نگار، وکیل و ورزشکار در بین مشتریان و حتی شاگردان‌مان دیده می‌شوند.

وی ادامه می‌دهد: بسیاری از این افراد تمایل ندارند نامشان را ببرم یا تصاویرشان را در صفحه اینستاگرامم منتشر کنم، اما «مجید خراطها» یکی از هنرمندان محبوب موسیقی پاپ این اجازه را داد. به این هنرمند هم طراحی و نقاشی آموزش دادم و هم تتو زدن را، افراد مشهور دیگری نیز بوده‌اند، اما اجازه اینکه نامی ازشان ببرم ندارم چرا که از آن‌ها اجازه‌ای نگرفته‌ام.

رستم‌زاده خود را پایبند به‌ یکسری ارزش‌های اخلاقی می‌داند و می‌گوید: امروزه بسیاری از نوجوانان برای تتو زدن مراجعه می‌کنند و حاضر هستند پول زیادی نیز بپردازند، اما من آن‌ها را قبول نمی‌کنم و اجازه نمی‌دهم هیچ یک از شاگردان و هنرجویانم در دفتر من این کار را انجام دهند. از نظر من افرادی که می‌خواهند تتویی برای خود انتخاب کنند باید علم و آگاهی نسبت به کاری که انجام می‌دهند داشته باشد چرا که ممکن است چند روز پس از زدن تتو پشیمان شده و به ناراحتی در این مورد بپردازند.

وی ادامه می‌دهد: ضمن اینکه برخی از افراد هم هستند که تمایل دارند تتویشان در برخی از نقاط بدنشان که کاملا شخصی است نقش زده شود که تحت هیچ عنوانی حاضر نیستم این کار را انجام دهم، البته هستند افرادی که این کار را انجام می‌دهند که عمده آن‌ها در خارج از کشور این طرح‌ها را می‌زنند.

این تتو آرتیست در مورد نقش‌ها و نماد‌هایی که افراد می‌زنند نیز می‌گوید: هشتاد درصد افرادی که در ایران تتو می‌زنند از یک سلبریتی خارجی تقلید می‌کنند، مثلا تتویی را که ریحانا خواننده آمریکایی زده است را برای خود انتخاب می‌کنند، این افراد معنی تتوی خود را نمی‌دانند و صرفا چون سلبریتی محبوبشان آن را زده است این افراد نیز آن را انتخاب می‌کنند.

تتوهای پرطرفدار در ایران
وی ادامه داد: ۲۰ درصد دیگر معنی تتوی خود را می‌دانند و اساسا اهداف مختلفی را برای این تتو ذکر می‌کنند. مثلا عقاب، پلنگ، شیر، گرگ، جغد و .. از نماد‌های محبوب بخشی از این گروه است که هدفشان برجسته نشان دادن شخصیت خود از طریق این تتو‌ها است. برخی نیز نقش مادر، فرزند، همسر یا یکی از اعضای خانواده خود را برای تتو انتخاب می‌کنند. برخی دیگر که عمدتا تحصیلکرده هستند از طرح‌های مینی مالیستی، آبستره یا نماد‌های خاصی که معانی فلسفی، تاریخی و .. دارد استفاد می‌کنند. نماد‌های ایرانی و اشعار به زبان‌های مختلف نیز برای بخشی دیگر از این گروه‌ها جذاب است از نقش خشایارشاه تا کوروش و فروهر را برای تتو انتخاب می‌کنند. درصد بسیار کمی هم نماد‌های مذهبی استفاده می‌کنند، در واقع افراد مذهبی چندان روی خوشی به تتو نشان نمی‌دهند.

وی یادآور می‌شود: البته تعداد زیادی از افراد نیز هستند که برای پنهان کردن جای زخم، سوختگی، بخیه و .. از تتو استفاده می‌کنند که عمده‌ای از این افراد از نقش حیواناتی مانند ماهی استفاده می‌کنند.رستم زاده تأکید می‌کند: کسی که تتو می‌زند باید قبل از این کار بداند چه کاری می‌خواهد انجام دهد تا بعد‌ها پشیمان نشود. پاک کردن تتو بسیار مشکل است و فرد باید با مطالعه این کار را انجام دهد و حتی در مورد معنی تتوی خود بداند چرا که گاهی وقت‌ها یک تتو ممکن است او را به دردسر بیندازد.

با این حال برخی از افراد تأکید دارند که کسانی که تتو را به عنوان بخشی از سبک زندگی خود انتخاب می‌کنند دچار برخی ناراحتی‌های روانی هستند که این موضوع هیچگاه به صورت مستند توسط هیچ محفل علمی مورد تأیید قرار نگرفته است. از سوی دیگر کسانی که تتو می‌زنند بر اساس قوانین سازمان انتقال خون در ایران هیچگاه نمی‌توانند خون اهدا کنند.