گروه جامعه:روزنامه شرق در گفتگو با چند روانپزشک به نایاب شدن داروهای ضدافسردگی و ضدتشنج اشاره کرده و نوشته که در پی این مساله بیماران با «افکار خودکشی و آسیب زدن به خود» بعد از نیافتن داروها ممکن است درمان را رها کرده و همانطور که آمار خودکشی بالاست، در معرض خطر قرار گیرند.
«مریم جلالی» روانپزشک، معضل کمبود دارو و نایابشدن داروهای اعصاب و روان را تأیید میکند « فلوکستین و تریفلوپرازین نایاب شده و بیمارانی که این داروها را طولانیمدت مصرف میکنند به آن وابسته شده و زمانیکه داروی جایگزین به آنها پیشنهاد میشود، نمیتوانند آن را بپذیرند و دچار اختلال اضطراب شدید میشوند. حتی گفتن این جمله به آنها «فلوکستین موجود نیست» هم آنها را دچار استرس شدیدی میکند و نمیتوانند این کمبود را بپذیرند. بیماری داشتم که دو شبانهروز از نبود دارو نخوابیده و نگران بوده است».
او ادامه میدهد: «بیماری که افکار خودکشی و آسیبزدن به خود را دارد، به اجبار نزدیکانش، برای درمان به دکتر مراجعه کرده و حالا که دارویش پیدا نمیشود، بهشدت در معرض آسیب قرار دارد. این بیمار ممکن است با رفتن به یک داروخانه و پیدانکردن دارو، سراغ داروخانه بعدی نرود، دارویش را پیدا نکند و دوباره به روانپزشک مراجعه نکرده و درمان را هم قطع کند. این بیمار بهشدت در معرض خطر است. همانطورکه آمار اقدام به خودکشی هم روبه افزایش است».
«میلاد شهاب»، روانپزشک نیز، با ارائه فهرستی از داروهای اعصاب و روان، نایاب یا کمیابشدن دارو در شرایط فعلی را بسیار آسیبپذیر ارزیابی میکند؛ «تنها تعداد محدودی از بیماران از طریق دوست و آشنا میتوانند داروهایی را از خارج کشور تأمین کنند و امکان تهیه دارو از بازار آزاد هم برای همه امکانپذیر نیست. درحالحاضر پزشکان حوزه اعصاب و روان برای تجویز داروها با مشکلات زیادی مواجه هستیم و جایگزینکردن دارو یا تطابق آن با شرایط بیمار بهسختی انجام میشود؛ برای مثال داروی «تری فلوپرازین» که یک داروی ضد روانپریشی بوده، در داروخانهها پیدا نمیشود.
همچنین داروی لیتیوم نیز هیچ جایگزینی ندارد و داروهای دیگر هم کارایی ندارند. داروی «فلوکستین» 10 یا 20 تنها داروی ضدافسردگی و سبک است که کاهش وزن و افزایش انگیزه میدهد و تقاضای بیماران را برای استفاده از یک داروی سبک بهخوبی جواب میدهد که متأسفانه این دارو وجود ندارد و کمبود آن میتواند صدمات جبرانناپذیری بههمراه داشته باشد. داروی «ونلافاکسین» با نام تجاری «افکسور» هم که داروی ضد افسردگی است و برای درمان اختلال افسردگی، اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی یا پانیک تجویز میشود، در داروخانهها وجود ندارد».
«کمبود داروی «دپاکین» که یک داروی ضد تشنج و نوسانات خلقی است بهندرت پیدا میشود. داروی «سیپرالکس»، «ریتالین» سوئیسی، «ولبان» هم نایاب است و کمبودشان بسیار آسیبرسان است. برای داروی «لیتیوم» هیچ جایگزینی وجود ندارد و اگر هم دارویی باشد، کارایی لازم را ندارد. زنان بارداری که صرع دارند و به داروی «دپاکین» دسترسی ندارند، شرایط سختی را تجربه میکنند؛ نرسیدن داروی «دپاکین» به بچههای بیشفعال باعث میشود که تمرکز کافی برای درسخواندن نداشته باشند و خانواده را نگران میکنند. داروی «سیتالوپام هگزال» 20 و 40 که بسیار تجویز میشد و در میان بیماران بازخورد مثبتی داشت هم کمیاب شده است؛ قرص « تگرتول» یا «کاربامازپین» 200 و 400 برای درمان صرع و اختلال دوقطبی کارایی دارد که در بازار پیدا نمیشود.