جمال رازقی*
بازارهای داخلی بیش از آن که به تحلیل های اقتصادی واکنش نشان دهند همچنان نظاره گر و تحت تاثیر تحولات بین المللی و نتایج مذاکرات احیای برجام هستند. به طوری که بازار بورس در واکنش به نوسانات ارزش دلار علی رغم افت شدید هفته منتهی به 2 مهرماه، در هفته گذشته رشد قابل توجهی را به ثبت رساند.
بازار سکه و دلار نیز رشد ملایمی را دنبال نمودند. بازارهای خارجی نظیر فلزات و نفت تحت تاثیر رشد ارزش دلار قرار گرفتند. بهای بیت کوین نیز به دلیل وضع برخی محدودیت ها از سوی برخی کشورها ریزش شدیدی را تجربه نمود.
قیمت دلار پس از افت اندک در اولین روز هفته منتهی به 9 مهرماه به طور یکنواخت صعود کرده و در آخرین روز کاری به 28 هزار و 250 تومان رسید. اختلاف ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی و بروز ناامیدی در مذاکرات هسته ای عامل رشد 2.5 درصدی دلار در هفته گذشته بود. به علاوه انتشار اخباری مبنی بر مذاکره چین و آمریکا با موضوع کاهش خرید نفت از ایران به بدبینی ها دامن زد. سکه نیز که در ابتدای هفته مرز 12 میلیون تومانی را از دست داده بود، در انتهای هفته به 12 میلیون و 100 هزار تومان رسید. اگر چه بدبینی نسبت به آینده برخی معامله گران را در موقعیت فروش قرار داده اما افزایش روند رفت و برگشتی بازارها منجر به تردید معامله گران گردیده است.
شاخص کل سهام که در هفته منتهی به 2 مهرماه به دلیل ابهام در مذاکرات هسته ای با افت 6.8 درصدی مواجه شده بود در هفته گذشته با 3.6 درصد رشد، به کانال 1 میلیون و 437 هزار واحد نزدیک شد. افزایش نرخ دلار و انتشار گزارش های مطلوب عملکرد ماهانه از سوی شرکت ها عامل رشد شاخص کل بوده است. کاهش نرخ سود اوراق بدهی دولتی و افزایش قیمت کامودیتی ها در بازار جهانی در تحریک تقاضای هفته گذشته تاثیرگذار بوده است. چنانچه عواملی مانند سیاست های داخلی و خارجی دولت جدید و از جمله تعیین تکلیف وضعیت برجام و همچنین نحوه تأمین کسری بودجه در دولت جدید و نرخ سود بانکی تعیین تکلیف گردد، معامله گران با اطمینان بیشتری وارد بازار می شوند.
در هفته منتهی به 1 اکتبر و پس از وقوع توفان آیدا تولید نفت منطقه خلیج مکزیک آمریکا دچار اختلال شده و اوپک پلاس نیز نتوانسته این کاهش را جبران نماید. بنابراین قیمت نفت خام آمریکا از 75 دلار عبور کرد. در اواسط هفته با انتشار داده هایی مبنی بر افزایش موجودی ذخایر نفت آمریکا از سوی اداره اطلاعات انرژی این کشور، قیمت نفت خام آمریکا اندکی کاهش یافت و در ادامه هفته با تقویت ارزش دلار به صورت ملایم تری رشد نمود.
در هفته منتهی به 1 اکتبر بهای هر اونس جهانی طلا با نوسان شدید روبرو شد به طوری که تا روز سه شنبه به 1725 دلار رسید و در روز پایانی هفته با رشد 1.9 درصدی مرز 1750 دلار را رد کرد. تقویت ارزش دلار به کانال 94 واحد، که بیشترین میزان ارزش دلار در یک سال اخیر در برابر سایر ارزها بوده، و رشد سود اوراق قرضه ده ساله آمریکا از عوامل کاهش بهای طلا تا نیمه های هفته گذشته بود. به علاوه این که نگرانی ها نسبت به مشکلات بدهی شرکت اورگرند چین اثر مثبت بر قیمت طلا داشت.
ارزش بیت کوین که در هفته منتهی به 24 سپتامبر به شدت کاهش یافته بود در هفته گذشته نیز 3 هزار دلار افت نمود و در آخرین روز معاملاتی با رشد 5.8 درصدی مرز 43 هزار و 600 دلار را رد کرد. اعلام ممنوعیت معاملات ارزهای دیجیتال از سوی چین عامل این افت شدید بوده است. در مقابل اظهارات رئیس فدرال رزرو مبنی بر نداشتن برنامه ای برای ممنوع کردن ارزهای دیجیتال موجب افزایش قیمت بیتکوین در روز پنجشنبه شد. به گفته تحلیلگران اصلاح قیمت بیت کوین همچنان ادامه خواهد داشت و هنوز قادر به عبور پرقدرت از کانال 50 هزار دلار نمی باشد. بی ثباتی بازارهای مالی جهانی و سیاست های متفاوت کشورها در به رسمیت شناختن رمزارزها برای معاملات، دلیل اصلی کاهش ارزش این ارزهای دیجیتال می باشد.
در هفته منتهی به 1 اکتبر اصلاح قیمت فلزات ادامه یافت و نیکل با افت بیش از 7 درصدی بیشترین اصلاح را به ثبت رساند. مهم ترین دلیل افت بهای فلزات در هفته گذشته، تقویت ارزش دلار بوده است. با توجه به روند مطلوب واکسیناسیون و احتمال کاهش محدودیت های قرنطینه ای، رشد تقاضا و ارزش بهای کامودیتی ها و فلزات دور از دسترس نیست. به علاوه، با اعلام احتمال انتشار برنامه های تعدیل برنامه ماهانه خرید اوراق قرضه پس از نشست فدرال رزرو انتظار می رود این جو ایجاد شده تأثیر منفی بر قیمت فلزات پایه داشته باشد.
*رییس اتاق بازرگانی شیراز