۵۵ درصد مستغلات بانک‌ها در اختیار یک بانک دولتی

گروه اقتصادی: املاک داری بانک‌ها برای اولین بار در سامانه کدال با عنوان «افشای جزئیات زمین و مسکن» به نمایش درآمده و اطلاعات آن حاوی فهرست مستغلات در اختیار بانک‌هاست. در این گزارش به سراغ لیست خانه‌ها و زمین‌های بانک صادرات رفته‌ایم. بانک دولتی که بیش از ۵۵ درصد کل مستغلات بانک‌های بورسی را در اختیار دارد.

مجموع بررسی مستغلات بانک‌ها نشان می‌دهد بیش از ۱۲۰ هزار میلیارد تومان سرمایه بانک‌ها در بخش مستغلات است و بالغ بر ۳۷ میلیون متر مربع زمین در دست بانک‌هایی است که دارای کد بورسی هستند و بانک صادرات صدرنشین املاک داران بانکی است.

بر اساس اطلاعات سامانه کدال، بانک صادرات حدود ۲۰ میلیون و ۶۶۸ هزار متر مربع مستغلات در اختیار دارد که معادل ۵۵ درصد کل حجم مستغلاتی است که بانک‌های خصوصی و دولتی در اختیار دارند.طبق دستورالعمل‌های کمیته بین‌المللی «بال یک» حداقل نرخ کفایت سرمایه استاندارد یک بانک باید ۸ درصد باشد تا اطمینان از عدم ورشکستگی بانک و نسبت ضریب ریسک به‌وجود بیاید؛ و جالب اینجاست بانک صادرات را طبق این دستورالعمل باید یک بانک ورشکسته به لحاظ مالی بدانیم چراکه نرخ کفایت سرمایه این بانک منفی ۰.۰۵ است. در چنین شرایط مالی حجم بالای املاک بانک صادرات نشان می‌دهد این بانک بخش زیادی از سپرده‌های خود را به واسطه عملکرد نامطلوب بانکی و تسهیلات بی حساب و کتاب به دارایی غیرنقدی و املاک تبدیل کرده است. بانک صادرات در میان تمامی بانک‌هایی که دارای کد بورسی هستند، دارای بیشترین تعداد ساختمان، زمین و سرقفلی است و معلوم نیست آن‌ها در حالت احتکاری و خالی هستند یا برای چه اموری استفاده می‌شوند. یعنی بانکی که در امور بانکداری با ضعف و منفی بودن نرخ کفایت سرمایه رو به رو است، بیشتر در حوزه غیر از حوزه بانک فعال است و مشغول ملک داری است.

طبق اطلاعات منتشر شده در سامانه کدال، بانک صادرات در مجموع ۹۱۰ دارایی تملیکی و غیرتملیکی (کالا‌ها و اموالی است که به موجب قانون، به تصرف، تملک، توقیف درآمده) و ۲۵۱۹ واحد زمین، ساختمان و سرقفلی دارد.

بیش از ۹۰۰ ملک تملیکی و توقیف در اختیار بانک صادرات
در مجموع بانک صادرات بیش از ۲۰ میلیون و ۶۶۸ هزار متر مربع زمین و مسکن در اختیار دارد که خود کارشناسان بانک ارزش آن را ۵۲۷.۰۲۶ میلیارد تومان تخمین زده‌اند، اما احتمال این می‌رود که با کم برآوردی روبه رو باشد. به عنوان مثال یک فقره ۱۲۹.۴۹ متر مربع در بلوار میرداماد توسط این بانک به دلیل بدهی صاحب ملک توقیف شده درحالی که ارزش دفتری آن فقط یک میلیارد تومان محاسبه شده است.

بانک صادرات در املاک داری میان بانک‌ها حرف زیادی برای گفتن دارد و فهرست اموال توقیفی این بانک نشان می‌دهد این بانک در پرداخت تسهیلات کلان بدون اعتبارسنجی و ضمانت نامه‌های معتبر عمل می‌کند که در نهایت مجبور می‌شود به جای بازگشت اقساط و پول نقد به سمت توقیف اموال وام گیرنده برود. یعنی عملا بخش زیادی از منابع تسهیلاتی این بانک از حالت نقدی خارج و به مسکن تبدیل شده است.

بانک صادرات بیش از ۹۰۰ ملک تملیکی و توقیف شده دارد. از میان این ۹۰۰ مورد ملکی که به دلیل بدهی در توقیف بانک صادرات درآمده، حتی یک مورد از آن بدهی هم تسویه و فک رهن نشده است. همگی یا در حال تخلیه هستند یا به تصرف بانک درآمده‌اند یا همچنان در تصرف مالک قبلی هستند.در فهرست املاک توقیفی بانک صادرات می‌توان نام بدهکاران بزرگ این بانک را دید که اقساط وام‌های خود را پرداخت نکرده و ملکشان به تصرف بانک درآمده است. در میان این بدهکاران اکثرا به نظر می‌رسد با توجه به متراژ‌های بالای املاکشان وام‌های کلان دریافت کرده و حاضر به پرداخت اقساطش نشده‌اند.

نکته مهم، ولی این است که با وجود تمام مانوری که دولت‌ها در سال‌های اخیر بر سر فروش اموال مازاد بانک‌ها داشته‌اند، بانک صادرات فقط ۱۰ مورد از اموال تملیکی خود را فروخته است.آمار بالای اموال توقیفی بانک صادرات نشان می‌دهد، بخش عمده‌ای از سپرده‌های این بانک صرف وام‌های بی‌بازگشت شده و به‌خاطر عملکرد نامناسب بانک‌ها و تسهیلات گیرندگان، تبدیل به دارایی‌های غیر مولد و ثابت شده که مصداق بارز آن افزایش زمین و ساختمان و وثایق توقیف شده بانکی است.