کاهش آلودگی نفتی با کمک پوست برنج

بر اساس مطالعات انجام‌شده، سالانه بیش از دو میلیون تن فاضلاب نفتی در پالایشگاه‌های نفت کشورهای خاورمیانه و اتحادیه اروپا تولید می‌شود. تخلیه این فاضلاب‌ها به محیط‌زیست سبب بروز معضل اکولوژیکی در سراسر جهان شده است.

به همین دلیل استفاده از روش‌های بهینه و کارآمد برای تصفیه پساب‌های حاوی مواد نفتی ضروری است. تاکنون روش‌های متعددی برای تصفیه آب و جداسازی آلودگی‌های نفتی پیشنهاد شده است؛ ولی اکثر این روش‌ها به دلیل کارایی محدود و اثربخشی کم، ایجاد لجن زیاد، نیاز به افزودن مواد شیمیایی، پرهزینه بودن، نیاز به پیش تصفیه و ... به عنوان یک روش کارآمد محسوب نمی‌شوند.

برای تصفیه کارآمد فاضلاب نفتی نیاز به جاذب‌های ارزان و در دسترس است. برای تولید این نوع جاذب‌ها، تلاش‌های زیادی صورت گرفته است. مواد جاذب آلاینده‌های نفتی به سه دسته کلی جاذب‌های آلی طبیعی (گیاهی)، جاذب‌های معدنی و جاذب‌های آلی سنتزی تقسیم می‌شوند. کاه، چوب ذرت، پوسته بادام زمینی، فیبر چوب، تورب ساخته شده از خزه پوسیده و باگاس نیشکر از جمله جاذب‌های گیاهی هستند.این مواد دور ریز می‌توانند به کاهش آلودگی نفتی کمک کنند و همچنین استفاده از آن‌ها می‌تواند آلودگی ناشی از سوزاندن و دفع آن‌ها را نیز کاهش دهد.

با توجه به این مسئله، پژوهشگران در یک مطالعه از جاذب پوست برنج به عنوان یک جاذب آلی برای حذف آلودگی نفتی استفاده کردند.برای انجام این مطالعه، در ابتدا با استفاده از آنالیز طیف‌سنجی، ترکیب شیمیایی پوست برنج تعیین شد و سپس آزمایشات جذب با استفاده از محلول‌های آزمایشگاهی حاوی نفت انجام گرفت. 

در این مطالعه شرایط بهینه جذب با تغییر فاکتورهای موثر بر جذب شامل pH، غلظت اولیه آلوده‌کننده، زمان تماس و مقدار جاذب بر میزان جذب در سطوح مختلف بود، مورد بررسی قرار گرفت و میزان جذب نفت تعیین شد.نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش زمان تماس، راندمان جذب افزایش می‌یابد. جذب نفت توسط جاذب پوست برنج در بازده زمانی ۱۱ دقیقه بیشترین مقدار بود و با کاهش pH، میزان جذب برای نفت افزایش یافت.

نتیجه بررسی اثر تغییر غلظت اولیه نفت نشان داد که درصد جذب در تمامی حجم‌ها اختلاف معنی‌داری با یکدیگر نداشتند و در تمامی حجم‌ها بالاتر از ۵۲ درصد بود. همین‌طور در رابطه با میزان جاذب، با افزایش میزان جاذب، میزان جذب افزایش یافت.بررسی‌های این مطالعه حاکی از آن است که  پوست برنج کارایی بالایی در جذب نفت از پساب دارد و می‌تواند در تصفیه فاضلاب‌های صنعتی، مورد استفاده قرار گیرد.

در انجام این تحقیق محمد هادی ابوالحسنی، نیلوفر پیرستانی و فهیمه طهماسبی؛ پژوهشگران گروه محیط‌زیست دانشگاه آزاداسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) با یکدیگر مشارکت داشتند.یافته‌های این مطالعه بهار سال جاری، به صورت مقاله علمی با عنوان «بررسی کارایی جاذب آلی پوست برنج در جذب آلودگی‌های نفتی از آب» در نشریه علمی پژوهش‌های محیط‌زیست منتشر شده است.