شیوه‌ای جدید که به پیشگیری از بیماری قلبی کمک می‌کند

زمانی که یک بیمار هیچ کدام از این عوامل خطرزا را نداشت و یا فاقد بیشتر این عوامل بود، کار برای پزشکان ساده می‌شد؛ آن‌ها به بیماران خود که هیچ کدام از این عوامل خطرزا را نداشتند، می‌گفتند همان شیوه زندگی خود را ادامه دهد؛ اما به افرادی که در رنج متوسط و یا بالای خطر قرار داشتند، اغلب توصیه می‌شد تا دارو‌هایی را به همراه انجام تغییراتی در سبک زندگی به مانند رژیم غذایی سالم برای قلب و یا ورزش منظم در دستور کار قرار دهند.

اما اگر افرادی که در رنج متوسط و یا بالای خطر ابتلا به بیماری قلبی و یا سکته مغزی قرار دارند، در برابر مصرف دارو و یا تغییر سبک زندگی و عادات روزانه شان مقاومت می‌کنند، راه حلی وجود دارد؟ جواب این پرسش مثبت است.آزمایشی نسبتا جدید وجود دارد که می‌تواند به مشخص شدن بهترین شیوه درمان کمک کرده و بیمارانی را نیز که به انجام آن روش‌های قدیمی تمایلی ندارد، به پیگیری آن متقاعد سازد.

این آزمایشی که دراینجا از آن سخن گفتیم، آزمایش «اسکن کلسیم کرونری» است که تنها ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به طول می‌انجامد و بر اساس گزارش نیویورک تایمز، درآمریکا هزینه معادل ۱۰۰ تا ۴۰۰ دلار در بر دارد؛ هرچند ممکن است بیمه‌های درمانی این آزمایش را تحت پوشش بیمه‌ای خود قرار نداده باشند.این آزمایش از اشعه ایکس مخصوص «سی تی» برای ارزیابی وجود و مقدار کلسیم در شریان‌های خونی که قلب از آن‌ها تغذیه می‌کند، بهره می‌برد.

میزان تشعشع در این آزمایش پایین بوده و تقریبا معادل ماموگرافی است؛ همچنانکه نمره کلسیمی کسب شده در این آزمایش، می‌تواند از صفر تا هزاران متغیر باشد. هرچه سطح کلسیم در عروق کرونر بیشترباشد، احتمال اینکه بیمار دچار یک حادثه قلبی- عروقی به مانند حمله قلبی و یا سکته مغزی در دهه آتی عمر خود شود، بیشتر است.

نویسنده گزارش نیویورک تایمز در ادامه می‌نویسد: به تازگی دوستی در اوایل دهه ششم عمر خود که سابقه بیماری قلبی و سطح کلسترول بالا داشت، به پیشنهاد پزشکش، آزمایش کلسیم کرونری را انجام داد؛ اگرچه این آزمایش نشان داد عروق این فرد دارای کلسیم اندکی است، اما این مقدار برای این فرد صفر نبود و پزشک تصمیم گرفت برای کاهش «کلسترول سرم» و جلوگیری از تشدید تصلب شرایین که زمینه ساز بیشتر حملات قلبی است، برای او یک داروی «استاتین» (دارو‌های پایین آورنده کلسترول خون) را تجویز کند.

در سال ۲۰۱۸، کارگروه خدمات پیشگیرانه آمریکا تأیید کرد که تست کلسیم به واقع می‌تواند به پزشکان در ارزیابی یک خطر قلبی- عروقی در بیمار کمک کند؛ اما این سازمان در کنار آن اعلام کرد که هنوز شواهد کافی وجود ندارد که نشان دهد نتایجی که با استفاده از این آزمایش (اسکن کلسیم کرونری) به دست می‌آید، وضعیت بیماران را بهتر از زمانی می‌کند که پزشکان به روش‌های معمول و قدیمی مبتنی بر عوامل خطرزا که در بالا ذکر شد، اتکا می‌کردند.با این حال، بسیاری از پزشکانی که کاردیولوژی پیشگیرانه را انجام می‌دهند، خلاف این مسأله را باور دارند. بر اساس اعلام این افراد، نتایج اسکن کلسیم می‌تواند مشخص کند بیمارانی که از این روش درمانی استفاده می‌کنند، از آن برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی سود می‌برند و به بیماران انگیزه می‌دهد که مثلاً با تغییر رژیم غذایی یا مصرف دارو، این کار را دنبال کنند.

دکتر سادیا اس خان «Sadiya S. Khan» متخصص قلب و عروق دانشگاه پزشکی فاینبرگ در دانشگاه «دانشگاه نورت‌وسترن» گفت او و بسیاری دیگر از متخصصان قلب از نتیجه گیری «انجمن قلب آمریکا» پیروی می‌کنند که می‌گوید آزمایش کلسیم می‌تواند به هدایت گزینه‌های درمانی، به ویژه بیمارانی که خطر بیماری شان مرزی است و یا در حد متوسط قرار دارد.

دکتر سادیا اس خان همچنین در مقاله‌ای که در مجله «JAMA Cardiology» منتشر شد، به همراه «Ann Marie Navar» متخصص قلب از دانشگاه تگزاس به این نتیجه رسیدند که برای افراد میانسال و مسن تر، آزمایش کلسیم یکی از بهترین و مطمئن‌ترین راه‌ها برای شناسایی وجود آترواسکلروز (تصلب شرایین) پنهان است.

چرا بزرگسالان جوانتر باید به این آزمایش اهمیت دهند؟
نتایج اسکن کلسیم می‌تواند برای مردان و زنان جوان و حتی گاهی اوقات برای پزشکانی که ممکن است عوامل خطرزا در بیماران جوان را آنچنان که بایستی جدی نمی‌گیرند، مهم باشد.دکتر خان در این باره توضیح می‌دهد: با توجه به ارتباط قوی میان کلسیم عروق کرونر و بیماری‌های قلبی-عروقی، وجود کلسیم عروق کرنر در افراد جوان بزرگسال باید به منزله پرچمی قرمز باشد.

او گفت: وجود هر گونه کلسیم در عروق کرونر نشانه ابتلا به بیماری قلبی است.این در حالی است که دکتر فیلیپ گرینلند، یک متخصص دیگر قلب می‌گوید: بیماران و پزشکان هرگز نباید تصور کنند که نمره کلسیم صفر به این معنی است که جای نگرانی وجود ندارد. او گفت که در مردان زیر ۴۰ سال و زنان زیر ۵۰ سال، شما نمی‌توانید به تنهایی به کلسیم عروق کرونر اعتماد کنید.او می‌گوید در بزرگسالان جوانتر، آزمایش‌های پیگیری و نیز توصیه‌های پزشکی باید بر اساس میزان خطر قلبی- عروقی بیماران باشد.

خبر خوب در خصوص نمره کلسیم صفر
دکتر گرینلند گفت افرادی که دارای مشخصات فاکتور‌های کم خطر و نمره کلسیم صفر هستند، نوعی ضمانت دارند که در عرض ۱۰ سال آینده دچار حمله قلبی نخواهند شد.