گروه بینالملل: سخنگوی طالبان و معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ این گروه تروریستی، در یک کنفرانس مشترک با وانگ یو، سفیر چین، از دولت این کشور خواست طالبان را به رسمیت بشناسد! با گذشت چهار ماه از بازگشت طالبان به قدرت و تشکیل کابینه سرپرست این گروه در افغانستان، هنوز هیچ کشوری آنها را به رسمیت نشناخته است و اینک برای نخستین بار، یک مقام ارشد این گروه علنا از یک کشور تقاضا میکند تا دولت طالبان را به رسمیت بشناسد.
ذبیحالله مجاهد که در افتتاحیه پروژههای وزارت عدلیه (دادگستری) طالبان که با حمایت مالی سفارت چین در افغانستان اجرا میشود، صحبت میکرد، گفت: «امارت اسلامی نیاز دارد به رسمیت شناخته شود. خواهش ما باز هم از کشورها بهویژه چین که یک کشور همسایه و مهم است، این است که افغانستان [طالبان] را بهعنوان یک دولت مشروع به رسمیت بشناسد.» مجاهد تاکید کرد که کشورهای همسایه برای طالبان بسیار مهماند و این گروه خواهان برقراری روابط و همکاری عمیق با همه کشورها است.
وانگ یو، سفیر چین در افغانستان، که عکسهایی از این کنفرانس رسانهای را در توییتر به اشتراک گذاشته، به تقاضای ذبیحالله مجاهد در مورد به رسمیت شناختن دولت این گروه هیچ اشارهای نکرده است. او نوشته است: «چین دوست واقعی افغانستان است. صلح و توسعه آرمان مشترک ما است.» در چهار ماه گذشته، چین وعده داده است که از شماری از پروژههای استخراج معادن در افغانستان حمایت مالی کند و در زمینه صدور جلغوزه از افغانستان به چین و افزایش کمکهای بشردوستانه به مردم این کشور هم اقدامهایی کرده است.
این نخستین بار است که یک مقام ارشد طالبان، در حضور یک مقام کشور خارجی، از دولت او میخواهد طالبان را به رسمیت بشناسد؛ با این حال در چهار ماه گذشته، رهبران این گروه بهویژه مولوی امیرخان متقی، وزیر خارجه، ملا برادر، ملا عبدالسلام حنفی و مولوی عبدالکبیر، معاونان نخستوزیر طالبان، در بیشتر ملاقاتهایشان با دیپلماتهای خارجی و نمایندگان سازمانهای بینالمللی، از آنان تقاضا کردهاند که به طالبان برای به رسمیت شناخته شدن نزد کشورهای جهان کمک کنند. در چهار ماهی که از سلطه طالبان بر افغانستان میگذرد، هیچ کشوری از جمله کشورهای همسو با این گروه هم دولت اعلام شده در کابل را به رسمیت نشناختهاند. سازمانهای بزرگ بینالمللی هم که تا چندی پیش در افغانستان فعالیت داشتند، از هر گونه تماس و همکاری با رهبران این گروه که در فهرست سیاه سازمان ملل و تحریمهای ایالاتمتحده قرار دارد، خودداری میکنند. با وجودی که رهبران طالبان به دیپلماتهای کشورهای اروپایی و آسیایی اطمینان دادهاند که در سراسر افغانستان امنیت برقرار است و همه کشورها میتوانند نمایندگیهای سیاسی خود در کابل را بازگشایی کنند، بهجز چند کشور محدود که نمایندگیهای خود را از قبل فعال نگه داشته بودند، هیچ کشور دیگری بهویژه کشورهای غربی در این زمینه اقدام نکردهاند.
مقامهای اتحادیه اروپا گفتهاند که برای رسیدگی به بحران بشری در افغانستان و نظارت بر توزیع کمکها، به تماس نزدیک و حضور در افغانستان نیاز دارند اما این کار را به شیوهای تنظیم خواهند کرد که به رسمیت شناختن طالبان تعبیر نشود. در زمان روی کار آمدن مجدد طالبان در افغانستان، شماری از کارشناسان پیشبینی میکردند که کشورهای منطقه از جمله چین، روسیه، جمهوری اسلامی ایران و پاکستان به دلیل حمایت از طالبان برای رسیدن به قدرت، دولت این گروه را زودتر از بقیه کشورهای جهان و بدون اتلاف وقت به رسمیت خواهند شناخت، اما حالا میبینیم که همین کشورها که در روزهای بحرانی فروپاشی دولت پیشین هم سفارتخانههایشان در افغانستان را تعطیل نکردند، از حسابی که در روزهای نخست روی طالبان باز کرده بودند، اندکی عقبنشینی کردهاند.
با وجودی که مقامهای طالبان بهمنظور قانع کردن کشورهای جهان برای به رسمیت شناختن این گروه بهعنوان دولت مشروع افغانستان، ادعا میکنند که شرایط به رسمیت شناختن را تکمیل کردهاند، شماری از کشورها بهویژه ایالاتمتحده آمریکا، روسیه، جمهوری اسلامی ایران، هند و حتی چین، به طور واضح اعلام کردهاند که طالبان باید برای تشکیل یک دولت فراگیر اقدام کند.
کشورهایی مانند چین، جمهوری اسلامی ایران و پاکستان که حقوق بشر، آزادیهای مدنی و حقوق زنان برایشان چندان اهمیتی ندارد، بیشتر بر تشکیل حکومتی فراگیر و موردقبول همه اقوام و جریانهای سیاسی تاکید دارند، اما کشورهایی مانند ایالاتمتحده آمریکا، اتحادیه اروپا، بریتانیا و استرالیا بارها تاکید کردهاند که بدون اطمینان از اینکه طالبان شرایط آنان را تامین کردهاند، هرگز این گروه را به رسمیت نخواهند شناخت. رعایت حقوق بشر و بهویژه حقوق زنان، خودداری از اعمال محدودیت بر کار و تحصیل زنان و دختران، تشکیل دولت فراگیر، پایبند بودن به تعهدات بینالمللی و خودداری از انحصار قدرت از جمله پیششرطهای بسیاری از کشورهای جهان برای به رسمیت شناختن طالباناند؛ با این حال در چهار ماه گذشته، دولت طالبان در راستای عملی کردن هیچیک از این پیششرطها گامی برنداشته است.
به نظر میرسد طالبان از شیوه عملکرد خود در چهار ماه گذشته که تلاش کرد جهان را برای به رسمیت شناختن خود متقاعد کند، عقبنشینی نخواهد کرد. کارشناسان معتقدند که نیروهای طالبان به دلیل به قدرت رسیدن از طریق زور نظامی، بیشتر بر شعار « آمریکا و ناتو را شکست دادیم» متکیاند و به همین دلیل تصور میکنند مرحله دستیابی به مشروعیت نیز مانند بازگشت آنان به قدرت، از طریق زور و تهدید امکانپذیر است. به همین دلیل ذبیحالله مجاهد، در اواخر اکتبر گفت که اگر جهان بخواهد از افغانستان تهدید نشود، باید طالبان را به رسمیت بشناسد. مجاهد در پاسخ به پرسش یک خبرنگار که چرا هیچ کشوری برای به رسمیت شناختن طالبان اقدام نکرده است گفت: « جهان مجبور خواهد شد ما را به رسمیت بشناسد.» به باور مجاهد، دفع تهدید علیه کشورهای جهان از افغانستان زمانی بر عهده طالبان است که جهان این گروه را رسمیت بشناسد. این رویکرد طالبان نشان میدهد که بدون توجه به آنچه کشورهای جهان بهعنوان پیششرط برای به رسمیت شناختن دولت این گروه مطرح کردهاند، در پی دستیابی به مشروعیت با همین ساختار کنونی است.
۱۶ عضو ارشد کابینه طالبان از جمله ملا هیبتالله، رهبر این گروه، و ملا محمدحسن آخوند، نخستوزیر، در فهرست تحریمهای ایالات متحده آمریکا قرار دارند و نام ۱۳۵ عضو ارشد این گروه از جمله اعضای کابینه و رهبر این گروه، در فهرست سیاه سازمان ملل ثبت شده است. به اضافه این، شمار دیگری از اعضای این گروه از جمله سراجالدین حقانی، وزیر داخله (کشور)، در فهرست افراد تحت تعقیب پلیس فدرال آمریکا قرار دارد. با این وضعیت، هر کشوری که بدون در نظر گرفتن این موانع، برای به رسمیت شناختن طالبان اقدام کند، مستقیما با تحریمهای آمریکا و سازمان ملل مواجه خواهد شد و واضح است که هیچ کشوری در چنین وضعیتی، برای به رسمیت شناختن گروهی که با القاعده و بقیه سازمانهای تروریستی جهانی رابطهای عمیق دارد، چنین خطر بزرگی را به جان نمیخرد.