گروه جامعه: براساس اعلام وزارت بهداشت بیماریهای قلبی و عروقی، سرطانها و تومورها، بیماریهای دستگاه تنفس، آلزایمر و دیابت، بهترتیب بیشترین سهم را در مرگ ایرانیان دارند. آمار مرگ در ایران به استناد گزارش سازمان ثبت احوال، پس از کرونا روند صعودی داشته و در سال ۹۹نزدیک به ۳۰درصد نسبت به سال ۹۸و در نیمه اول ۱۴۰۰بیش از ۲۳درصد نسبت به نیمه اول سال ۹۹افزایش داشته است. این در حالی است که امسال و در آخرین روز از فروردین ۱۴۰۰رکورد ۵۰ساله دفن در تهران هم شکسته شد و سعید خال، مدیرعامل وقت بهشتزهرا(س) از مرگ بیش از ۳۵۰نفر در تهران خبر داد که ۱۵۰نفر از آنها مبتلا به کرونا بودند.
با اینکه کرونا در دو سال اخیر مهمترین عامل مرگ در دنیا عنوان شده اما در فهرست عوامل مهم مرگ در دنیا نیست و همچنان بیماریهایی ازجمله سکتههای قلبی، عروقی، عفونی، ریوی، کلیوی و… در صدر فهرست بزرگترین قاتلان جهان قرار دارند. هر چند که مطالعات حاکی از اثرگذاری کرونا بر ابتلا و مرگ بیماریهای پرخطر و مرگبار است اما متخصصان معتقدند که اظهارنظر در اینباره زود است و نمیتوان نظر قطعی در اینباره داد.
تحقیقات سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۰نشان داد که دلیل اصلی مرگومیر در دنیا، بیماریهای قلبی با ۹میلیون مرگ است، پس از آن بیماریهای عفونی ریه، بیماریهای مزمن انسداد ریه، دستگاه گوارش، سل، ایدز، زایمان زودرس، سرطان و تصادفات جادهای قرار میگیرند. گزارش مرگومیر در ثبت احوال ایران هم در ماههای نخست سال ۱۴۰۰نشان میدهد که این آمار نسبت به قبل از کرونا ۶۰درصد افزایش داشته است، یعنی این عدد به ۱۷۶هزار نفر رسیده است؛ درصورتی که در سالهای ۹۵تا ۹۸و قبل از کرونا بین ۱۰۸تا ۱۱۰هزار نفر بوده است.
البته با توجه به اینکه سازمان جهانی بهداشت، بیماری کووید – ۱۹را درماه مارس ۲۰۲۰بهعنوان پاندمی معرفی کرد، نمیتوان مقایسه درستی برای افزایش مرگومیر بر اثر کرونا داشت؛ چرا که تعداد مرگومیر هم در ماههای مختلف شیوع این بیماری در نوسان بود. براساس آنچه از سوی وزارت بهداشت اعلام شده، بیماریهای قلبی و عروقی، سرطانها و تومورها، بیماریهای دستگاه تنفس، آلزایمر و دیابت، بهترتیب بیشترین سهم را در مرگ ایرانیان دارند.
دلایل مرگ بهدرستی ثبت نمیشود
بیماریهای تنفسی دیگر عامل مرگ ایرانیان به شمار میرود. اردا کیانی، متخصص ریه و دستگاهتنفسی درباره این بیماری در کشور توضیحاتی میدهد.بهگفته او، در گذشته وقتی افراد فوت میکردند در گواهی فوت آنان، علت اولیه، ثانویه و نهایی منجر به مرگ در آن قید میشد، اما هماکنون آمار کامل در اختیار وزارت بهداشت است. نمیتوان بهطور دقیق اعلام کرد که مهمترین دلیل مرگ در افراد ایرانی چیست؛ چراکه اطلاعات علتهای مرگ بهدرستی ثبت یا اعلام نمیشود و اغلب به ذکر بیماری قلبی محدود میشود. البته در کل دنیا هم مرگ ناشی از بیماریهای قلبی و بیماری ریوی مزمن همچنان عوامل مهم مرگ در دنیا هستند که در فوت ناشی از بیماری ریوی مصرف سیگار نقش مهمی دارد.»
بهگفته کیانی با اینکه تغییر در این عوامل تأثیرگذار در زمان کوتاه بعید بهنظر میرسد، اما همچنان ثبت اطلاعات درست هنگام مرگ اهمیت دارد. او البته تأکید میکند: «شیوع بیماریهای همهگیری مثل کرونا یا افزایش قابلملاحظه آلودگی هوا هم میتواند در مقطع زمانی منجر به افزایش مرگ شود. تاکنون هم کرونا عامل مرگ افراد بسیار زیادی شده، اما هنوز میزان مرگ بر اثر عوامل و بیماریهای دیگر بیشتر است.»
براساس اعلام این متخصص، تأثیر کوویدـ ۱۹بر بیماریهای تنفسی به چند حالت است که یکی از آنها فیبروزهای ناشی از کروناست که حدود پنج درصد از افراد را دچار ذاتالریه میکند. البته از همین پنج درصد هم بیماران زیادی بهبود پیدا میکنند و تنها تعداد کمی دچار فیبروز ریوی میشوند. این درحالی است که فیبروز ریوی قبل از کرونا هم وجود داشته است. کیانی ابتلا به کرونا را عامل افزایش بیماریهای فیبروزی در آینده میداند و میگوید: «در گذشته از هر یک میلیون نفر ۲۰تا ۳۰نفر به فیبروز ریوی دچار میشدند، اما در آینده بار بیماران ریوی سنگینتر خواهد شد. »