گروه سیاسی: : مجلس انقلابی بار دیگر با اسم رمز "صیانت" چشم در چشم مردم دوخت و با تصویب کلیات طرحی موسوم به «صیانت از کاربران در فضای مجازی»، فضای واقعی جامعه را متشنج کرد.طرح موسوم به صیانت از کاربران در فضای مجازی در حالی با ۱۸ رای مثبت در کمیسیون صیانت به تصویب رسید که مردم بارها نشان دادهاند از بیخ و بن با این طرح مخالف بوده و توضیحات و توجیهات نمایندگان موافق طرح نیز تاکنون موفق نشده وثوق مردم را به این طرح جلب کند.
جلال رشیدی کوشکی، اما ساعاتی بعد از این خبر از جمعآوری امضا برای لغو بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک و بازگشت آن به صحن مجلس خبر داد. تا اینکه در ساعات پایانی روز گذشته با مردود خواندن مصوبه گفت: این رای گیری از لحاظ قانونی دارای ایراد است و قابل پذیرش نیست.
ترکشهای طرح صیانت بر جلسه امروز مجلس
در جلسه علنی صبح امروز نیز حواشی تصویب این طرح برای ساعتی مجلس را تحت تاثیر خود قرار داد و تعدادی از نمایندگان مجلس درباره آنچه رخ داده بود به اظهار نظر پرداختند.چگینی نماینده رودبار درخواست کرد که برای جلوگیری از توهین به نمایندگان این طرح در صحن علنی مورد بررسی قرار بگیرد تا مردم نیز در جریان آن باشند که چه چیزی تصویب میشود، او همچنین تاکید کرد که قرار نیست مسکوت سازی صورت گیرد.
آزادیخواه نماینده ملایر نیز با تاکید بر اینکه اگر در مجلس اقدامی خلاف آئین نامه و قانون اساسی صورت گیرد از طرف هر فرد و فکری باشد تخلف شده است، گفت: «نمایندگان مجلس بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی رأی دادند که طرح صیانت از کاربران فضای مجازی در کمیسیونهای ویژه بررسی شود بنابراین اگر اعضای کمیسیون قبل از ارائه طرح به شورای نگهبان محتوایی که مجلس به آن رأی داده است را تغییر دهند در واقع طرح را مخدوش کرده اند.»
وی خاطر نشان کرده بود: «جدا از اینکه مردم چه نظری دارند موضوع این است که در کمیسیون ویژه آنچه ما به آن طرح رأی دادهایم اتفاق نیفتاده است.»هادی بیگی نژاد نماینده مردم ملایر، اما ضمن دفاع از مصوبه ابطال شده در اظهارنظری جالب گفت: «این طرح در صحن علنی مطرح و تصویب و سپس با موافقت نمایندگان به کمیسیون مشترک برای بررسی ارجاع شد. سپس رأیگیری و برای بررسی به کمیسیون مشترک ارجاع شد، اما امروز عدهای سوپرمن بازی در میآورند و از این طرح انتقاد میکنند.»نکته آنکه قالیباف رئیس مجلس درباره هیچیک از سخنان مطروحه اظهارنظری نکرده و موضع خود را مشخص نکرده و به ساکت طرح تبدیل شده است.
واکنش مردم به تصویب طرح صیانت
تصویب ناگهانی این طرح البته واکنش مردم در همان فضای مجازی را به دنبال داشت که نمایندگان ملت یا شاید بهتر است بگوییم نمایندگان یک جریان فکری خاص سعی در محدود کردن دسترسی به آن را دارند.یکی از کاربران فضای مجازی با اشاره به توهین فرماندار رفسنجان به خبرنگار و سپس عزل وی در حساب توییتری خود نوشته بود: «اگر فضای مجازی نبود و فیلم خبرنگار پخش نمیشد امروز فرماندار رفسنجان همچنان بر سرکار بود.»
راحله هم در اینباره نوشت: «۱۸ نماینده از مجلس اقلیت برای ۸۵ میلیون نفر تصمیم گرفتند و کلیات طرح صیانت توسط افراطیها تصویب و تمام نگرانی مردم به هیچ انگاشته شد.»
یکی از کابران فضای مجازی نیز این طرح را کاملا قیممآبانه دانسته و نوشت: «حق اولیه و اساسی آزادی دسترسی به اطلاعات و اصول اولیه قانون اساسی و اصول مندرج در لایحه مذکور و تعهدات دولتها وفق کنوانسیون حقوق مدنی و سیاسی در راستای احترام به حقوق مدنی و سیاسی شهروندان نقض میشود.»
برخی دیگر از کاربران فضای مجازی نیز این طرح را خیانت به ملت و در راستای صیانت از سیاستمداران توصیف کردند.
عباس آخوندی، وزیر راه دولت روحانی نیز در این زمینه به اظهارنظر پرداخت و در حساب کاربری خود نوشت: «طرح صیانت ادامه ساترا است. زمانی که دولت ۱۲ نه تنها در برابر ساترای غیرقانونی مقاومت نکرد که با موافقت معاون وزیر ارشاد وقت مبنی بر واگذاری اختیارات قانونی خود به صداوسیما با آن موافقت کرد چنین حقی نداشت و میشد منتظر بود که در گام دومین چنین تصمیم اتخاذ شود.»این رفتار مجلس البته آنچنان عجیب و غیرعقلانی بود که حتی صدای انتقاد و اعتراض برخی اصولگرایان را هم بلند کرد.
مسعودپیرهادی سردبیر روزنامه رسالت نیز نوشت: «ما حق نداریم مردم را سفیه بدانیم، ماحق نداریم مردم را محجور بدانیم، ما حق نداریم از مردم اهلیت بگیریم، اما اهلیت را از مردم مسلوب بدانیم، وکیل ملت حق ندارد خلاف نظر موکل عمل کند، مردم اگر چیزی را نمیخواهد ولو خلاف آنچه شما مصلحتشان میدانید، حق ندارید آن را اعمال کنید، بس کنید.»روزنامه اصولگرای فرهیختگان نیز در گزارش امروز خود ضمن انتقاد از این رفتار کمیسیون صیانت به آسیبشناسی تبعات تصویب چنین طرحی پرداخت.
تصویب طرح صیانت ناشی از بیتوجهی به خواست ملت
گرچه مصوبه روز گذشته از سوی خود بهارستاننشینان محکوم و مردود اعلام شد، اما حقیقت آن است که کشمکشها برای تصویب این طرح ادامه داشته و به صورت کلی مجلس قصد مسکوت گذاشتن این طرح را ندارد.
حقیقت این است که این نخستین بار نیست که مجلس یازدهم بیتوجه به خواست مردم و مقتضیات زمان و همچنین بیتفاوت نسبت به اظهارنظر کارشناسان به صورت شتابزده قوانینی را مصوب میکند که میتواند در طولانی مدت صدمات جبرانناپذیری را بر پیکره جامعه وارد کند. قانون موسوم به جوانی جمعیت و فرزندآوری با مواد غیرکارشناسی آن یکی از همین موارد است.
درباره طرح صیانت نیز موضوع از همین قرار است، برخی نمایندگان مجلس میگویند هدفشان از این طرح پذیرش ارزشهای جمهوری اسلامی توسط پلتفرمهای خارجیست. حقیقت آن است که صاحبان این پلتفرمها با چنین اقداماتی نه دچار زیان میشوند و نه هیچ قدرتی میتواند آنها را وادار به تمکین از قوانینی کند که مورد پذیرش این شرکتها نیست، لذا آنچه در عمل رخ میدهد آن است که تصویب چنین طرحی تنها حق بر دسترسی جریان آزاد اطلاعات را از مردم ایران سلب میکند. بعید است تحت فشار گذاشتن مردم ایران نیز بتواند این شرکتها را با حامیان این طرح بر سر مهر آورد.به علاوه آنکه صاحبان این شرکتها در صورت نیاز قطعا راهحلی برای دسترسی مردم ایران به پلتفرمهای پرطرفدار پیدا خواهند کرد.
این تلاشها در راستای ایجاد محدودیت یا ممنوعیت در دسترسی مردم به فضای مجازی در حالیست که طی سالهای اخیر فضای مجازی بارها تخلفات مسئولان، جنایات رخ داده در اطراف و اکناف کشور و مشکلات مردم را در دسترس همگان قرار داده و شرایطی را فراهم کرده که مردم بتوانند درباره اتفاقات رخ داده در کشور و مطالبات خود به صورت آزاد در فضای مجازی گفتگو کنند. به همین دلیل هم بخش بزرگی از جامعه این طرح را نوعی زمینهسازی برای بیخبر ماندن شهروندان از وقایع گوشه و کنار کشور و خاموش کردن صدای اعتراض و مطالبهگری در فضای مجازی میدانند.
از طرف دیگر فضای مجازی این روزها ابعاد گستردهتری یافته و کارکرد آن تنها در اطلاعرسانی خلاصه نمیشود امروز بسیاری از شهروندان که سرمایه لازم برای راهاندازی کسب و کار در فضای واقعی را ندارند در این فضا مشغول درآمدزایی هستند، بسیاری از استارتاپها نیز توسط جوانانی اداره میشود که با بهرهگیری از دانش خود فضای کسب و کارشان را در فضای مجازی راهاندازی کردهاند. حالا با اصرار مجلس بر تصویب این طرح شهروندان نگران از وضعیت آینده کسب و کار و روزی خود هستند آن هم در شرایطی که گرانیها کمر مردم را خم کرده و مسئولان هم تنها پاسخشان به مردم تبلیغ به تحمل هر چه بیشتر شرایط است.
نمایندگان مجلس تنها ظرف ۴۵ دقیقه کلیات طرحی چنین حساس و جنجالآفرین را که مورد مخالفت مردم نیز هست به تصویب رساندهاند و ۱۸ نفر بنا داشتند سرنوشت میلیونها انسان را بنا به صلاحدید، خواست و ایدئولوژی خود رقم بزنند. حامیان این طرح هرگز دلایل منطقی برای اقدامات تهدیدآمیز خود علیه فضای مجازی به مردم ارائه ندادهاند و به نظر میرسد این گروه از مجلسیها اصولا خود را پاسخگو و مسئول در برابر خواست و اراده ملت نمیداند.
این گروه ظاهرا با نیازهای روز مردم و شرایط جامعه آشنایی ندارند و آنچنان به ایدئولوژی که با آن پرورش یافته یا به آنها دیکته شده است متعهدند که تعهدشان در قبال آحاد ملت را فراموش کردهاند.گمانهزنیها حاکی از آن است که پشت پرده حمایت سرسختانه از این کودتای نامعقول علیه اینترنت، جبهه پایداری قرار دارد، گروهی تندرو در حوزه سیاست که مخالفان سرسختی نیز در میان اصولگرایان دارد. حتی اگر چنین فرضیهای هم درست باشد، اما ولی نعمت و مخدوم نمایندگان مجلس، مردم ایران هستند نه یک جریان فکری خاص.
در واقع گرچه نمایندگان فعلی مجلس با کمترین آراء در طول تاریخ انتخابات کشور راهی بهارستان شدهاند، اما بهرحال با رأی کم مردم پا به مجلس گذاشته و بر اساس قوانین باید در مقابل همه ملت پاسخگو باشند.
اگر مجلس خود را در برابر ملت مسئول میدانست حتما چنین طرح بزرگی را که با زندگی آحاد ملت در جهان امروز گره خورده است به رفراندوم میگذاشت یا حداقل در اینباره نظرسنجی گسترده و صادقانهای انجام میداد گرچه که نگاهی به اظهارنظرهای مردم در فضای مجازی میتوانست سمت و سوی نگاه مردم نسبت به این طرح را به نمایندگان مجلس یازدهم نشان دهد. این درحالیست که حامیان و مبدعین این طرح نه تنها به اظهارنظر و خواست ملت در اینباره توجه نکردهاند که هرگز استدلال درست و برپایه پژوهشهای علمی نیز برای دفاع از طرح خود منتشر نکرده و احتمالا چنین پژوهشهایی را انجام هم ندادهاند. درواقع هنوز شهروندان نمیدانند که دقیقا طرح صیانت به چه معناست و نمایندگان مجلس در حال بررسی و تصویب چه محتوایی هستند. در واقع شفافسازی در این زمینه از سوی وکلای ملت به هیچ انگاشته شده است!
مسدودسازی تلگرام و توییتر راهی که به سد مردم خورد
این نوع رفتارهای بهارستاننشینان بیشتر به لجبازی بچهگانه با خواست مردم و قرار گرفتن در مقابل مردم میماند رفتاری که میتواند بعد از مدتی زمینه نافرمانی مدنی مردم برای استفاده از فضای مجازی را فراهم کرده، از میزان اعتماد ملت به نهاد تاثیرگذار مجلس کاسته یا حتی بر میزان مهاجرت و فرار از کشور توسط مردم واخورده از نقض مداوم حقوق شهروندی و آزادیهایشان، بیفزاید.
شاید بهتر است مجلس نگاهی به فیلترینگ توییتر و تلگرام انداخته و از تجربههای گذشته عبرت بگیرد. این دو پلتفرم به نام امنیت و صیانت مسدود شدند، اما امروز مردم با استفاده از انواع فیلترشکن وارد این فضا شده و به کار خود ادامه میدهند، جالب آنکه همان افرادی که از مسدود شدن این پیامرسانها حمایت کردند امروز در این پلتفرمها به شدت فعال هستند، در واقع امروز کمتر مقام مسئولی هست که در توییتر حساب کاربری نداشته باشد. مصداقی از شعر حضرت حافظ که میگوید: «واعظان کاین جلوه در محراب و منبر میکنند، چون به خلوت میروند آن کار دیگر میکنند.»
نکته آنکه همین دو، سه سال پیش بود که استفاده از پیامرسانهای داخلی به مردم تحمیل و حتی رسانهها وادار شدند که به این پیام رسانها کوچ کنند، با این حال این پیامرسانها به دلیل فقدان زیرساختهای مورد نظر نتوانست نیاز مردم و جامعه را برآورده کند به گونهای که امروز کاملا به حاشیه رانده شده و بعید است تجویز کنندگان این پیامرسانها نیز در آنها فعالیت چشمگیری داشته باشند.حالا سوال این است که طراحان و حامیان طرح صیانت چه نسخه قابل قبولی برای مردم پیچیدهاند و برای حمایت از مردم در زندگی و در فضای واقعی خارج از هر ایدئولوژی و نگاه جزمی، چه تدبیری اندیشیده و چه زیرساختی را مهیا کردهاند تا هم جریان آزاد اطلاعات در کشور با مانع مواجه نشود و هم محیط کسب و کار و حتی سرگرمی مردم به مخاطره نیفتد.
تکرار چنین وقایعی در کشور و دور تسلسل رفتار برخی نهادهای حاکمیت بر ضد خواست مردم تنها نشان داده است که ملت همواره چند گام جلوتر از حاکمان قرار داشته و در بسیاری موارد مردم آشنا به دانش روز به دور از ایدئولوژیهای دست و پا گیر یک طرفه آنچه صلاح زندگی خود میدانند را عملی کرده و در طولانی مدت این مسئولان هستند که وادار به پیروی و تمکین از راه و صلاحدید مردم شدهاند.