پیشروی‌امارات به سمت ابوموسی با‌ساحل‌سازی

گروه اقتصادی: رییس پژوهشکده علوم زمین ضمن هشدار نسبت به اقدام کشور امارات برای توسعه سواحل خود و پیشروی آن به سمت جزیره ابوموسی، گفت: علاوه بر آن مطالعات ما نشان می‌دهد که وجود جریان بسیار شدید جزر و مدی در تنگه خوران موجب شده که طی هزاران سال یک متر رسوبات در این منطقه باقی نماند ولی با ساخت پل خلیج فارس احتمال می‌رود که رسوبات واردشده از منطقه خارج نشود و آسیبی برای جنگل‌های حرا باشد.
 دکتر راضیه لک در نشست دو روزه افتتاح کرسی یونسکو با موضوع مخاطرات زمین شناختی ساحلی با بیان که در پیوست این کرسی  از مطالعه در خصوص خلیج فارس با عنوان Persian Gulf  استفاده شده است، افزود: این سند در سایت‌های سازمان‌های بین المللی بارگذاری شده است و این یک موفقیت برای ایران محسوب می‌شود که از سوی یک نهاد بین المللی نام «خیلج فارس» به ثبت رسیده است.
وی از جمله مخاطرات زمین شناختی ساحلی به مخاطرات ساحلی و دریایی استان هرمزگان اشاره کرد و افزود: بالا آمدن سطح آب دریا، تغییر اقلیم و خشک شدن برخی مناطق ساحلی، طوفان‌های گرد و غبار، مخاطرات زیست محیطی و آلودگی مناطق ساحلی و دریایی، آسیب دیدن اکوسیستم‌های حساس ساحلی، طوفان‌های حاره ای، لغزش‌های دریایی، مخاطرات مرتبط با فرسایش و رسوب گذاری و سونامی از جمله این مخاطرات ساحلی به شمار می‌روند.لک، اطلاعات پایه را از نیازهای اولیه برای پایش این مخاطرات ذکر کرد و ادامه داد: برای پیشگیری و مقابله و یا سازگاری با مخاطرات دریایی نیاز به اطلاعات پایه مختلف در محیط‌های ساحلی و دریایی داریم که این اطلاعات توسط ارگان‌های دریایی به مانند سازمان بنادر و دریانوردی، سازمان شیلات، سازمان محیط زیست، سازمان زمین شناسی، سازمان جغرافیایی ارتش و همچنین دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی تولید می‌شوند.وی نمونه تهیه این نقشه‌ها را سازمان زمین‌شناسی دانست که بیش از یک دهه اطلاعات ارزشمندی از بستر خلیج فارس در خصوص رسوبات آن تهیه کرده است.
وی نقشه اطلس آلودگی‌های این حوضه آبریز برای ۶۳ عنصر را از دیگر اطلاعات پایه در خصوص خلیج فارس عنوان کرد که از سوی سازمان زمین‌شناسی تهیه شده است.
رییس پژوهشکده زمین شناسی به بیان برخی مطالعات انجام شده از سوی سازمان زمین‌شناسی در خصوص رسوبات خلیج فارس پرداخت و ادامه داد: ما در مطالعاتی که بر روی رسوبات دو منطقه بین بندر عباس و قشم و همچنبن در بوشهر خلیج فارس داشتیم، رسوبات مربوط به ۶۹۰۰ سال گذشته را مشاهده کردیم و این نشان از وقوع یک رخداد عظیم در این مناطق دارد.
وی در این باره توضیح داد: ما در مغزه‌هایی که از این مناطق برداشت کردیم، متوجه شدیم که در رخدادی که ۶۹۰۰ سال قبل رخ داده، رسوبات این حوضه آبریز وارونه شده، به گونه‌ای که قلوه‌های سنگ بسیار بزرگی همراه با رسوبات نرم با خود آورده است.لک اضافه کرد: زمانی که مقاله این مطالعات را در یک همایش بین المللی دریایی در بوشهر ارائه کردم، چند نفر از متخصصان این سوال را مطرح کردند که این رسوبات می‌تواند مربوط به طوفان نوح باشد و این ایده را در ذهن ما ایجاد کرد که احتمال داده می‌شود که این رسوبات مربوط طوفان نوح باشد.
وی ضمن هشدار به ساخت جزایر مصنوعی در خلیج فارس، گفت: ساخت و ساز جزایر مصنوعی از سوی کشور امارات یکی از مسائلی است که از سوی این کشور با اهداف توریستی در حال انجام است.وی ادامه داد: علاوه بر ساخت این جزایر شاهد ساخت یکسری ساختارهای موازی با خلیج فارس هستیم که هیچ هدف توریستی ندارد و رصد ما نشان داد که این ساختارها موازی با دریا موجب افزایش نرخ رسوبگذاری تا ۱۰۰ برابر می‌شود.
رئیس پژوهشکده زمین شناسی با بیان اینکه کشور امارات در حال ساخت این استراکچرهای موازی ساحل است، اضافه کرد: این امر می‌تواند خطری برای ما در آینده باشد چرا که اگر امارات بتواند با این ساختارها، ساحل خود را توسعه دهد، شاید در آینده ادعایی در خصوص جزیره ابو موسی داشته باشد.
وی سونامی را مجموعه‌ای از موج‌های بسیار طولانی دانست که گاهی فاصله بین دو قله موج به صدها کیلومتر می‌رسد و گفت: در دریای عمان یعنی از تنگه هرمز تا مرز بین ایران و پاکستان امکان سونامی وجود دارد. بیشترین امکان برای آن، وجود گسلی بزرگ است که زمینلرزه ای شدید را در این ناحیه ایجاد می‌کند و در نتیجه آن با جابه جایی آب کف دریا، احتمال وقوع پدیده ای همانند سونامی در تمامی نقاط ساحل مکران وجود دارد.به گفته وی آثار تاریخی به جا مانده نشان می‌دهد که در منطقه مکران شامل ایران و پاکستان، زلزله‌های بزرگی رخ داده است، نمونه آن در نوامبر ۱۹۴۵ و در منطقه "سابداکشن" زون مکران در نزدیکی سواحل پاکستان است که با بزرگی ۸.۱، سونامی را بوجود آورد که سواحل عمان را تحت تاثیر قرار داد.
لک خاطر نشان کرد: بر اثر این سونامی، در نواحی ساحلی پاکستان بیشترین ارتفاع امواج سونامی به حدود ۱۳ متر رسید و حدود ۴ هزار نفر کشته شده و درکراچی نیز ارتفاع امواج به حدود ۲ متر رسید، ضمن آنکه در "پسنی" و "اورماره" شکست‌های اساسی و عمده‌ای در زمین پدید آمد و در بعضی نقاط تا حدود یک متر و نیم زمین، پایین افتاده بود.وی تاکید کرد: دو زلزله سال‌های اخیر جزیره قشم شاید مثال بارزتری از اهمیت توان لرزه خیزی گسل‌های زون زاگرس در بستر دریا باشد. مرکز کانونی این دو زلزله در داخل جزیره قشم قرار دارد و با این حال ره گیری و شناخت دقیق این گونه گسل‌ها جهت برآورد بیشینه زلزله احتمالی رخ داده، حائز اهمیت است.این محقق حوزه زمین شناختی خاطر نشان کرد: گسل‌های شناخته شده در منطقه و رو مرکز زلزله‌های رخ داده نشان از ادامه روند گسل‌ها در بستر دریا دارد.
لک با اشاره به ساخت پل خلیج فارس توضیح داد: ما یکسری مطالعات دقیق برای بررسی زیر بستر در خلیج فارس انجام دادیم و نتایج نشان داد که در تنگه خوران طی هزاران سال حتی یک متر رسوبات در این منطقه نشست نداشته است و این امر حاکی از یک جریان بسیار شدید جزر و مدی در این منطقه است که رسوبات با مد وارد این تنگه می‌شود و با یک جریان جزری، این رسوبات از تنگه خوران خارج می‌شود و از این طریق یک ساز و کار بالانسی میان میزان رسوبات وارد شده و خارج شده در جنگل‌های حرا وجود دارد.وی اضافه کرد: حال اگر  به هر دلیلی در تنگه خوران جلوی این روند ورود و خروج رسوبات جلوگیری شود، این رسوبات در جنگل حرا باقی خواهد ماند.
این محقق حوزه زمین شناسی خاطر نشان کرد: با احداث پل خلیج فارس در این منطقه، ساختارهایی در بستر دریا ایجاد خواهد شد که می‌تواند عاملی برای تغییر وضعیت رسوبات وارد شده به جنگل‌های حرا باشد و احتمال می‌رود که یک عاملی برای آسیب رساندن به این جنگل‌ها باشد و ایجاد پل می‌تواند وضعیتی همانند وضعیت دریاچه ارومیه ایجاد کند.
لک یادآور شد: از این رو توصیه می‌شود که برای ساخت این پل حتما مطالعات دقیق تری در تنگه خوران صورت گیرد تا پلی در راستای توسعه پایدار در این منطقه ایجاد شود.