اتفاقی عجیب برای یک آمار محرمانه

 آمار درآمد نفتی ایران جزو درآمدهای محرمانه کشور است. البته برخی از منابع خارجی و ثانویه آماری از فروش نفت ایران بیان می‌کنند و مقامات داخلی هم هر از چند گاهی آمار نصف‌ونیمه‌ای از میزان صادرات نفتی ایران می‌دهند. اما گمرگ ایران از زمان تحریم‌ها تا به امروز آماری از درآمد نفت ایران منتشر نکرده است.

محرمانه بودن آمار فروش نفت ایران باعث شده آمار فروش نفت ایران متفاوت باشد اما این پایان ماجرای اعداد متفاوت از درآمدهای نفتی نیست. گویا خود دولت هم اطلاع دقیقی از درآمدهای نفتی ندارد. چراکه روزنامه ایران، روزنامه رسمی دولت در دو شماره، دو عدد متفاوت به‌عنوان درآمد نفتی ایران در سال ۹۹ منتشر کرده است. روزنامه ایران امروز در گزارشی اعلام کرده بود که دولت سیزدهم تا پایان بهمن ۹۹ حدود ۹۵ هزار میلیارد تومان نفت فروخته است. اما این روزنامه در گزارشی که چند روز پیش منتشر کرده بود، درآمد نفتی سال قبل را حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان عنوان کرده بود؛ یک دهم درآمد اعلامی امروز!

درآمدهای نفت ایران در یک سال
ابتدای سال جاری، مرکز پژوهش‌های اتاق تهران امسال اعلام کرد ایران در سه ماهه نخست امسال ۸٫۷ میلیارد دلار نفت فروخته است. اما گزارش معاونت اقتصادی رئیس جمهور درآمد نفتی شش ماهه نخست سال را ۱٫۲ میلیارد دلار اعلام کرده بود. پس از آن هم اعداد متفاوت‌تری منتشر شد. البته این دو عدد تنها آمار منتشره از درآمد نفتی ایران که با یکدیگر تناقض دارند، نیست. اتاق تهران چندی قبل اعلام کرد که چین از دی ماه ۹۹ تا تیرماه امسال، ایران تنها ۱۱ میلیون دلار نفت از ایران خریده است. چین بزرگ‌ترین مشتری نفتی ایران است که خرید نفت از ایران را ۹۹ درصد کاهش داده بود. اگر چین حدود ۱۱ میلیون دلار نفت از ایران خریده باشد، گزارش اتاق ایران، تلویحا خبر از کاهش فروش نفت و درآمد نفتی ایران می‌داد.
این‌ها همه در حالی است که سرویس تحقیقاتی کنگره آمریکا چند هفته قبل و در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد ایران در سال ۲۰۲۱، روزانه ۶۰۰ هزار بشکه نفت به چین، ۹۶ هزار بشکه به سوریه و ۴۰۰ هزار بشکه هم به عراق و ونزوئلا فروخته است. بنابراین آمار کلی فروش نفت در سال ۲۰۲۱ هم یک میلیون و ۹۶ هزار بشکه بوده است.حالا ما در بررسی درآمدهای حاصل از نفت، با چند عدد متفاوت مواجهیم. ۸٫۷ میلیارد دلار معاونت اقتصادی، ۱٫۲ میلیارد دلار معاونت اقتصادی، ۱۱ میلیون دلار فروش نفت به چین و در انتها، ۱٫۹۶ کنگره آمریکا.


چند استدلال برای توجیه تفاوت میان درآمدهای ایران مطرح می‌شود. یکی از این استدلال‌ها محرمانه بودن آمار فروش نفت ایران در شرایط تحریمی است. یعنی ایران به دلیل تحریم‌ها، نفت خود را از مجرای غیررسمی می‌فروشد و چون گمرگ آمار رسمی را اعلام نمی‌کند، تفاوت میان درآمدهای اعلام شده زیاد است.