یک متخصص: قرص برنج هیچ پادزهری ندارد

 

بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت نیز آذرماه ۱۴۰۰ در نامه ای به رییس قوه قضاییه نسبت به مسمومیت با فسفید آلومینیوم هشدار داده و خواستار تسریع در برخورد قاطع و اقدام لازم برای وضع ضمانت اجرایی قانونی بازدارنده برای پیشگیری از واردات، تولید و توضیع قرص های برنج حاوی سم  فسفید آلومینیوم از سوی قوه قضاییه شده است.این ماده در سال ۱۳۹۹ منجر به مرگ ۹۳۲ نفر شده و در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ نیز ۵۴۶ را به کام مرگ کشانده است. نکته اینجاست که علیرغم تمامی اطلاع رسانی ها و آموزش ها کماکان قرص های برنج از طریق برخی عطاری ها، خرده فروشی ها و سم فروشی ها در دسترس متقاضیان قرار می گیرد.

 

در این باره شاهین شادنیا، رییس مرکز مسمومین بیمارستان لقمان حکیم، درباره قرص برنج و انواع آن توضیح داد: یک نوع قرص برنج گیاهی که به صورت سنتی استفاده می شده، شامل ترکیبات گیاهی مثل عصاره سیر، تالک، نشاسته و نمک طعام است که این ماده هیچ ضرری برای انسان ندارد.وی در ادامه با اشاره به این که قرص های برنج شیمیایی بسیار خطرناک هم وجود دارد که دارای ترکیبات بسیار سمی هستند خاطرنشان کرد: فسفید آلومینیوم از خطرناک‌ترین سموم دفع آفات بوده که در ایران به نام قرص برنج شناخته می‌شود.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به خطرات مصرف سم آفت کش فسفید آلومینیوم یا همان قرص برنج گفت: این ماده سمی کاربرد خانگی ندارد و به عنوان یک سم دفع آفت همانند سایر سموم کشاورزی در مراکز نگهداری برنج یا سایر غلات در سیلوهای نگهداری می شود.

 

شادنیا استفاده غلط و نابجا از قرص های برنج در مصارف خانگی را مورد انتقاد قرار داد و افزود: استفاده از قرص برنج در منازل و محل زندگی می تواند بسیار خطرآفرین و زمینه ساز بروز مسمویت شود.وی هشدار داد: سم خطرناک فسفید آلومینیوم زمانی که در معرض رطوبت هوا  قرار می گیرد، گاز سمی و خطرناکی را از خود در فضا منتشر می کند که این گاز سمی به سرعت از طریق هوا  به صورت استنشاقی وارد ریه می شود.

 

رییس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم با اشاره به این که اگر گاز فسفید آلومینیوم موجود در قرص های برنج به صورت تصادفی و یا از طریق هوا وارد مخاط دستگاه گوارش یا تنفس شود می تواند خطر جدی مرگ را به دنبال داشته باشد افزود: این سم خطرناک به محض این که وارد بدن می شود به سیستم زنجیره تفسی بدن حمله می کند و تنفس سلولی را به کلی مهار می کند.شادنیا اضافه کرد: زمانی که سیستم تنفس سلولی توسط گاز فسفید آلومینیوم مهار شود، سلول نمی تواند تولید انرژی کند و بدن نمی تواند از اکسیژن استفاده کند بنابراین به سرعت مرگ سلولی رخ می‌دهد.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره مسمویت های تصادفی با قرص برنج هشدار داد: کم نبوده اند افرادی که  در کیسه‌های برنجی که در منزل نگهداری می کردند قرص برنج یا فسفید آلومینیوم را برای دور شدن حشرات موذی قرار داده اند و با آزاد شدن گاز فسفید دچار مسمویت های شدید و یا مرگ ناشی از این مسمومیت شده اند.

 

وی با بیان این که ماده شیمیایی فسفید آلومینیوم بسیار خطرناک است ادامه داد: تصور این که مقدار کمی از قرص های برنج را داخل کیسه های حبوبات یا برنج قرار دهیم و مشکلی ایجاد نمی شود کاملا اشتباه است، حتی نصف یک قرص برنج و گازی که در فضا از خود منتشر می کند هم می‌تواند تعداد زیادی از افراد را به کام مرگ بکشاند.

 

شادنیا با بیان این که گاز خارج شده از فسفید آلومینیوم یا همان قرص های برنج در غلظت های پایین بوی خاصی ندارد، گفت: این ترکیبات در غلظت های بالا بوی شبیه به بوی سیب یا ماهی گندیده دارند ولی متاسفانه در غلظت های پایین هیچ بوی خاصی ندارد و به راحتی فرد در انباری منزل یا در اتاق خواب خود دچار مسمویت و مرگ ناشی از آن می شود.وی یادآوری کرد: اصلا مهم نیست چه میزان از قرص فسفید آلومینیوم را داخل کیسه های برنج قرار می دهید، حتی گاز خارج شده از یک سوم از این قرص هم به دلیل ماده موثره بالایی که دارد می تواند جان بسیاری از افراد را هدف قرار دهد.

 

شادنیا با اشاره به این که فسفید آلومینیوم یک سم دفع آفت کشاورزی است و به هیچ عنوان مصرف خانگی ندارد عنوان کرد: قرص برنج کاربرد خانگی ندارد و هیچ کسی مجاز نیست از این سم و ترکیبات در خانه، انباری و یا فضاهای مشاع استفاده کند.

 

رییس بخش مسمومین دانشگاه با بیان این که متاسفانه مسمومیت با سم فسفید آلومینیوم هیچ درمان و پادزهر اختصاصی ندارد توضیح داد: متاسفانه برای افرادی هم که دچار مسمویت با قرص برنج می شوند نیز نمی تواند مداخلات درمانی کمک کننده ای انجام داد.

 

وی تاکید کرد: علامت‌های مسمومیت با قرص های برنج در عرض نیم ساعت پس از مسمومیت ظاهر می شود و معمولا تا زمانی که فرد به مراکز درمانی می رسد، در زمان بسیار کوتاه سم تاثیر بالای خود را بر بدن می گذارد.

 

وی گفت: به هیچ عنوان با هیچ توجیه و دلیلی از قرص برنج و یا هنوز سم فسفید آلومینیوم در منازل و رستوران ها استفاده نکنید، کاربرد این سم در سیلوهای صنعتی است و به راحتی با استفاده از سیر و نمک در کیسه های برنج می توان آفات و حشرات را از مواد غذایی دور کرد.شادنیا با بیان این که زنان باردار، کودکان و افراد مسن و مبتلایان به بیماری های قلبی و ریوی بیشترین قربانیان سم فسفید آلومینیوم هستند هشدار داد: این افراد متاسفانه با شدت بیشتری از علامت های مسمومیت مواجه می‌شوند.