گره خوردن سلامت مردم به شعاربازی

گروه جامعه: تولیت نظام سلامت در سال ۱۴۰۰ کار خود را با دولت دوازدهم و وزارت بهداشت سعید نمکی آغاز کرد تا دومین سال شیوع کرونا همچنان مسئول اصلی مبارزه با این بیماری همچنان او باشد.نمکی که در ابتدای حضورش در وزارت بهداشت خود را پاسخ‌گوی رسانه‌ها می‌دانست در دومین سال شیوع این بیماری حتی یک نشست رسانه‌ای برگزار نکرد و عملا پاسخ‌گویی به رسانه‌ها را به مدیر روابط عمومی خود کیانوش جهانپور و مشاور مطبوعاتی‌اش واگذار کرد تا این دو عملا بازوی جنگ رسانه‌ای او در فضایی باشند که انتقادات علیه عملکرد او روز به روز در حال افزایش بود.

پیک چهارم کرونا و شکست نمکی در کابینه
 وزارت بهداشت در سال ۱۴۰۰ کار خود را با پیک چهارم کرونا آغاز کرد، نمکی در این پیک که همزمان با شیوع ویروس آلفا در سراسر جهان بود خواستار توقف پرواز‌های ترکیه به ایران و برعکس شده بود تا مانع از ورود این ویروس به ایران شود، اما رد این درخواست از حسن روحانی با استدلال وزیر کشور نشان داد که عملا سعید نمکی قدرتی در دولت نداشته و یا دست‌کم ارزش نظرات او در رابطه با بیماری کرونا در دولت دوازدهم چندان وزن سنگینی ندارد. پیش از این هم در موضوع سفر‌های نوروزی عملا برخلاف نظرات او عمل شده بود.

با این حال عملکرد نمکی در حوزه واکسیناسیون نیز با انتقادات گسترده مواجه شده بود؛ سرعت بسیار کند واکسیناسیون و همزمان کمبود‌های دارویی و عدم پیش‌بینی نیاز‌های دارویی کشور در پیک‌های مختلف کرونا مورد انتقاد قرار گرفته بود.اما این تنها مشکل وزارت بهداشت در سال دوم شیوع کرونا نبود و این وزارتخانه با مشکل کمبود تخت‌های بیمارستانی، کمبود دارویی، اعتراضات صنفی کادر درمان از جمله پرستاران و رزیدنت‌ها و بیماران خاص مواجه شد. همزمان با این مشکلات، مشکلات با سازمان نظام پزشکی دیگر رکن نظام پزشکی و تضاد دیدگاه‌ها در رابطه با مقابله با بیماری کرونا و ... نیز وجود داشت. از سوی دیگر، عدم مدیریت اظهارات نیرو‌ها و پرسنل تحت امر خود در مورد دارو‌های کرونا همچون رمدسیویر، فاویپیراویر و... از جمله دیگر انتقاداتی بود که از همان ابتدای سال در مورد وزارت بهداشت وجود داشت.

همانگونه که گفته شد، یکی از مشکلات وزارت بهداشت در دوران وزارت سعید نمکی کندی سرعت واکسیناسیون بود به این دلیل که واکسن کرونا یا به سختی وارد می‌شد یا اصلا وارد نمی‌شد، به همین دلیل برخی نهاد‌ها مانند شرکت شهر سالم وابسته به شهرداری تهران و منطقه آزاد کیش تصمیم به واردات واکسن کرونا گرفتند اگرچه هیچگاه مجوزی برای واردات این واکسن‌ها برای آن‌ها صادر نشد.

در این میان نهاد‌هایی مانند هلال احمر نیز که می‌توانستند واکسن وارد کنند بودجه یا مجوز آن‌ها با تأخیر پرداخت می‌شد. در همین زمان تعداد زیادی از مردم به منظور تزریق واکسن به شهرها و کشورهایی چون ارمنستان، گرجستان، کردستان عراق، دبی و ترکیه سفر کردند. روزانه هم مشاور مطبوعاتی وزیر بهداشت و رئیس مرکز روابط عمومی این وزارت‌خانه به جنگ رسانه‌ای و لفاظی علیه منتقدان سعید نمکی در فضای مجازی می‌پرداختند.

اختلافات درونی وزارت بهداشت در دوران سعید نمکی
یکی از موضوعات مهم که در ماه‌های آخر صدارت نمکی در وزارت بهداشت رخ داد، اختلافات درونی در وزارت بهداشت بود، اختلافاتی که از همان ابتدای آمدن نمکی به جای قاضی‌زاده هاشمی بروز پیدا کرد، اما در کرونا عملا خود را نشان داد. در این میان رضا ملک‌زاده در ظاهر بر سر اختلاف بر سر مدیریت بیماری کرونا و، اما در باطن به دلیل نزدیکی با روحانی و اختلاف نمکی با رئیس جمهور خود را نشان داد، استعفا کرد.در سال ۱۴۰۰ هم این موضوع دوباره خود را نشان داد و نمکی مشاور عالی خود اسماعیل اکبری را به دلیل آنچه دخالت‌های وی در برخی امور وزارت‌خانه، همچون ابلاغیه زدن برای برخی افراد و مکاتبه با دستگاه‌های دیگر بدون هماهنگی با وزیر، کوچک شماری اقدامات کادر درمانی و عدم حرکت در چهارچوب سیاست‌های وزارت بهداشت به ویژه در مقوله جمعیت خوانده شد، برکنار کرد.

جمعیت ابزار فشار علیه وزارت بهداشت دوران نمکی
سیاست‌های جمعیتی همواره یکی از دغدغه‌های سیاست‌مداران در کشور‌های مختلف است. در این میان در ایران به دلیل کاهش رشد جمعیت و کاهش زادآوری، سیاست‌هایی برای افزایش جمعیت در مقاطع مختلف وضع شد. در دوران حضور سعید نمکی در وزارت بهداشت نیز نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرح «جوانی جمعیت و تعالی خانواده» را مصوب کردند که این طرح با مخالفت نمکی و متخصصان حوزه پزشکی مواجه شد. وی حتی گفت: «رشد جمعیت از نظر کمّی به‌اندازه کیفیت جمعیت، مهم نیست!» این موضوع انتقادات بسیاری را از سوی حامیان این طرح علیه نمکی بر انگیخت و عملا چماقی علیه او شد.

 عملکرد وزارت بهداشت در سال ۱۴۰۰ با اظهارات عجیب و غریب نمکی در مورد وضعیت بیماری در ایران و شاخه و شانه کشیدن برای دیگر کشور‌ها و وعده دادن در مورد واکسیناسیون ادامه پیدا کرد. در همین حال با آغاز پیک پنجم کرونا در سیستان و بلوچستان و انتقاد از مدیریت وزارت بهداشت نمکی به فحاشی علیه نماینده این استان پرداخت. چندی قبل‌تر از او کیانوش جهانپور نیز برخی منتقدان را با فحش در توئیتر بدرقه کرده بود.

تداوم راه نمکی با حضور عین‌اللهی
در مرداد ماه که رئیسی دولت را رسما در دست گرفت، سعید نمکی تا شهریور ماه وزیر بهداشت باقی ماند، پس از آن بهرام عین‌اللهی سکان وزارت بهداشت را در دست گرفت و انتظار می‌رفت که سیاست‌های وزارت بهداشت تغییر کند، اما عملکرد این وزیر مخالف خرید واکسن خارجی، نشان داد او نیز در وعده دادن، ارائه آمار‌های غلط و ... دست کمی از نمکی نداشته و همان سیاست‌های او را دنبال می‌کند.وی در همان بدو ورود خود با عدم تغییر روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی عملا موجب انتقاد اساتید دانشگاه علوم پزشکی شد. در همین زمان، اما در بدنه ستاد وزارت‌خانه طی هر ۵۶ ساعت مسئولی را برکنار و یکی دیگر را جایگزین او می‌کرد. این انتصابات به گونه‌ای بود که مجلس شورای اسلامی و بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران علیه آن موضع گرفتند و آن را برای آینده نظام سلامت کشور خطرناک ارزیابی کردند.

پنهان شدن پشت واکسیناسیون
با حضور دولت جدید موانع برای واردت واکسن کرونا برداشته شد و میزان تزریق واکسیناسیون افزایش پیدا کرد و همین موضوع موجب شد تا وی و دولت تا مدت‌ها خود را پشت واکسیناسیون گسترده پنهان کردند و آن را انقلابی عظیم در حوزه نظام سلامت تلقی کنند، اما با آمدن اومیکرون به ایران و پیک ششم کرونا ضعف‌های عین‌اللهی و تیم او نیز خود را نمایان کرد.در دوره وزارت عین‌اللهی، کمبود دارو به ویژه داروی بیماران خاص، آنتی‌بیوتیک و سرم بار دیگر خود را نشان داد و قیمت دارو نیز افزایش پیدا کرد. علاوه بر این با ابلاغ قانون جوانی جمعیت توسط دولت علی‌رغم هشدار متخصصان ممنوعیت توزیع رایگان وسایل پیشگیری از بارداری در شبکه‌های بهداشت اعمال شد که همین موضوع نیز انتقادات گسترده‌ای را برانگیخت.

دادن اطلاعات غلط
از سوی دیگر عین‌اللهی نیز همچون نمکی در دادن اطلاعات غلط یا پنهان کردن برخی اطلاعات مانند تأثیر واکسن عمل کرد. هنوز اطلاعاتی در مورد واکسن‌زده‌های فوت شده و بستری در بیمارستان‌ها وجود ندارد. از سوی دیگر آمار دقیقی از واکسن‌زده‌ها نیز ارائه نمی‌شود و عملا آمار اعلام شده توسط او با آمار اعلام شده توسط وزارت‌خانه‌اش منافات دارد.

مشکلاتی که بر سر راه عین‌اللهی قرار گرفت
مشکلات عین‌اللهی به این موضوع خلاصه نمی‌شود، چندماه پس از حضور او در مقام وزیر بهداشت الزام اجرایی نسخه الکترونیک از سوی بیمه‌ها آغاز شد که این موضوع با انتقاد شدید پزشکان، داروسازان و مخالفت شدید سازان نظام پزشکی واقع شد چرا که به زعم آنان بستر این نسخه‌ها آماده نبوده و حتی از حداقل امنیت برخوردار هستند، البته شخص عین‌اللهی نیز در نامه‌ای به رئیس جمهور خواستار به تعویق افتادن این امر شده بود که درخواست او با مخالفت رئیس جمهور مواجه شد.

این موارد به اضافه تجمع پرستاران، بیماران smi و اعتراضات دانشجویان رزیدنت و مرگ آنها و حذف ارز دارو مشکلاتی بودند که بر سر راه او قرار گرفتند؛ اینها علاوه بر تلاش‌های برخی از سیاسیون برای افزایش ظرفیت دانشگاه‌های علوم پزشکی و ادغام آموزش پزشکی در وزارت علوم بود که با مخالفت عین‌اللهی مواجه شد.