وقتی قاعده هرم غذایی ایرانیان بهم می‌ریزد

گروه جامعه: سال گذشته بود که دو آمار رسمی و نگران کننده از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی حاکی از وضعیت نامناسب تغذیه‌ای دهک‌های کم درآمد منتشر شد.مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بر اساس گزارشی از وزارت بهداشت اعلام کرد میانگین حداقل کالری موردنیاز روزانه بدن، دو هزار و ۳۶۷ کالری در روز است، اما بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در سال ۹۷ فقط سه دهک بالایی جامعه توانسته‌اند کالری موردنیاز روزانه خود را دریافت کنند. به عبارت دیگر هفت دهک جامعه، کمتر از استاندارد اعلامی وزارت بهداشت کالری مصرف کرده‌اند.

وزارت رفاه اجتماعی نیز در گزارشی اعلام کرد مصرف گوشت در کلیه دهک‌ها نصف شده و در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۰ مردم کمتر برنج، مرغ و لبنیات می‌خورند. سال گذشته نیز گزارشی منتشر شد که نشان از کاهش قدرت خرید برخی از افراد جامعه می‌داد که به جای گوشت، اسکلت مرغ و گوسفند و سایر مواد غذایی بی کیفیت را مصرف می‌کنند.

این آمار‌های سال گذشته نه تنها بهبود پیدا نکرد که به نظر می‌رسد امسال نیز با گران شدن نان، غلات و فرآورده‌های غلات، چون ماکارونی و سایر منابع غذایی، وضعیت دریافت کالری دریافتی مردم بدتر شود. این موضوع علاوه بر تأثیر منفی که بر روی سلامت افراد می‌گذارد می‌تواند وضعیت اقتصادی کشور را به لحاظ کاهش قدرت نیروی کار نیز تحت شعاع قرار دهد.
کاهش انرژی نیروی کار

سید ضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه  با بیان اینکه نان و غلات یکی از منابع ارزشمند تأمین انرژی افراد است، گفت: با گران شدن این اقلام به ویژه فرآورده‌های غلات مانند ماکارونی صدمات جبران ناپذیری به سلامتی جامعه وارد می‌شود.وی افزود: باید طرحی اندیشیده شود تا دهک‌های کم‌درآمد حداقل‌های مورد نیاز غذایی مانند نان و فرآورده‌های غلات را به دست آورند چرا که عدم تأمین این منابع انرژی در بلند مدت می‌تواند صدمات بسیاری به ویژه بر نیروی کار و نیروی دفاعی و امنیتی وارد کند. این بسیار مهم است که دولت چگونه می‌خواهد به تأمین انرژی و کالری مورد نیاز افراد بپردازد.

مظهری با اشاره به جنگ روسیه و اوکراین تأکید کرد: ظاهرا این جنگ به مسائلی مانند کمبود گندم و گرانی نان دامن زده است، اما هنوز آثار آن کاملا مشهود نشده است چرا که همچنان ایجاد اختلال در تأمین مواد غذایی مورد نیاز گروه‌های آسیب‌پذیر وجود دارد.وی بیان کرد: تا پیش از اینکه تقریبا اغلب مواد غذایی گران شوند، اکثریت مردم توان تهیه چند نان را در روز داشتند که از طریق حداقل خوردن نان و یا به همراه یک آش ساده نیروی لازم برای ادامه زیست خود را پیدا کنند.

نقش نان و غلات در تغذیه
مظهری تأکید کرد: همیشه در هرم غذایی، نان و غلات و فرآورده غلات بین ۶ تا ۱۱ واحد را تشکیل می‌دهد که از جمله بالاترین واحد‌ها و قاعده هرم را تشکیل می‌دهند. انرژی که توسط نان و غلات تولید می‌شود می‌تواند انرژی فعالیت‌های غیر ارادی حیات‌بخش و همچنین فعالیت‌های فیزیکی را تأمین کنند.این متخصص تغذیه تأکید کرد: چنانچه این منابع انرژی حذف شوند ممکن است پیشامد‌های خطرناکی برای مردم به وجود آید. باید یک برنامه اضطراری برای جایگزینی این مسأله در دانشگاه‌ها تشکیل شود و خردمندان و صاحب‌نظران صنایع غذایی و علوم تغذیه به چاره اندیشی بپردازند. متأسفانه قیمت تمامی جایگزین‌های غذایی مانند حبوبات و سیب‌زمینی و دیگر اقلام نیز گران شده است و در این صورت بسیاری از نیازمندان نیز توانایی تهیه آن را نداشته و در این صورت جز ابراز تأسف نمی‌توان چیز دیگری گفت.

وی تأکید کرد: کربوهیدارت‌های نشاسته‌ای در کشور‌هایی که از سطح رفاه چندانی برخوردار نیستند تا ۸۰ درصد انرژی مورد نیاز افراد و قسمت‌هایی از پروتئین و اسید‌های آمینه را پوشش می‌دهند، اما اینکه با توجه به گران شدن این اقلام می‌خواهند این مواد را جایگزین کنند کسی نمی‌داند، چرا که جایگزینی برای آن‌ها وجود ندارد.

تأثیر تغییر الگوی غذایی
این متخصص تغذیه با اشاره به تأثیر کم شدن مواد غذایی لازم بر سلامت افراد گفت: تغییر الگوی غذایی هم تأثیر درازمدت دارد و هم تأثیر کوتاه مدت. وقتی نتوانیم انرژی لازم را برای نیروی کار مانند کارگران و کارمندان تأمین کنیم طبیعتا تمامی سیستم اقتصادی ما نیز تحت تأثیر این کاهش توان کاری قرار می‌گیرد ضمن اینکه این موضوع در بلند مدت نیز می‌تواند عوارض جبران ناپذیری بر سلامت این افراد برجای گذارد.