بیکاریِ پرستاران بعد از پاندمیِ کرونا

گروه جامعه: پرستاران را مدافعان سلامت، قهرمانانِ دوره‌ی کرونا، سربازانِ خط مقدمِ مقابله با کرونا و… خوانده‌اند، اما حالا که کرونا رو به افول است، خیلی از همان پرستاران در شرف بیکاری هستند. البته به گفته‌ی محمد شریفی مقدم (دبیرکل خانه پرستار) برخی از مسئولان وزارت بهداشت، موضوع اخراج پرستاران را قبول ندارند بلکه آن‌ها معتقدند صرفا قرارداد برخی پرستاران تمدید نشده و این موضوعی متفاوت با تعدیل و اخراج است.

محمد میرزابیگی (رئیس سازمان نظام پرستاری ایران) به تازگی از بیکاری پنج هزار پرستار شاغل در بیمارستان‌های دولتی طی سه ماه گذشته و پس از کاهش شمار بیماران مبتلا به کرونا خبر داده است. موضوعی که پیشتر نیز توسط بسیاری از فعالان این حوزه به گوش رسیده بود. گرچه پیش از این نیز جمعی از پرستاران بخش خصوصی در تماس با  ایلنا، از تغییر مدت قراردادهایشان از یک‌ساله به سه و شش ماهه خبر داده‌اند. 
در خصوص امنیتِ شغلیِ پرستاران، انواع قراردادهای پرستاری، بیکاری پرستاران بعد از پاندمی کرونا و فشار کاری که در این مدت بر این قشر وارد شده، با محمد شریفی مقدم (دبیرکل خانه پرستار) صحبت کردیم. 

شریفی مقدم با بیانِ اینکه امنیتِ شغلیِ پرستاران با قراردادهای موقت و روی کار آمدنِ شرکت‌های تامین نیروی انسانی از بین رفته، می‌گوید: ما اساسا با موضوع پرستاران شرکتی و قراردادهای موقت مخالف هستیم. پرستاری جزو مشاغل حساس است. آن‌ها بیشترین زمان را با بیمار می‌گذرانند بنابراین صاحب‌نظرترین افراد در خصوص بیمار هستند. با شغلی که اینچنین مستقیم با جان مردم در ارتباط است، نباید چنین رفتاری کرد. 
وی با بیان اینکه امروز قراردادهای پرستاران بسیار متنوع هستند و حدود ۱۷ قرارداد در این بخش وجود دارد، گفت: از سال ۹۲ پرستاران شرکتی به بخش دولتی اضافه شدند. البته پیش از آن در بخش خصوصی، پرستار شرکتی داشتیم اما از سال ۹۲ به بعد این موضوع به بخش دولتی نیز تسری پیدا کرد و به تدریج این پرستاران افزایش پیدا کردند. 

دبیرکل خانه پرستار می‌گوید: در حال حاضر با کمبود نیروی پرستار مواجه هستیم، به طوریکه تعداد پرستاران ما یک دوم حداقل استاندارد جهانی است. بعد از شیوع کرونا از آنجا که دیگر نمی‌شد با همان رویه‌ی قبلی و کمبود نیروی سابق ادامه داد در نتیجه وزارت بهداشت اقدام به جذب نیرو کرد. در این مدت، مدل‌های مختلفِ قرارداد از جمله قراردادهای ۸۹روزه و تمدید طرح، بسته شد. به این معنا که طرح پرستارانی که مهلت دو ساله‌ی آن‌ها به پایان رسیده بود، تمدید شد و همچنین از پرستارانی که قبلا طرح خود را گذرانده بودند، دعوت به کار و با آن‌ها قرارداد ۲ تا ۳ ماهه بسته شد. 

شریفی مقدم با بیان اینکه در حال حاضر بیکاری پرستاران بعد از فروکش کردنِ کرونا موضوع بحث کمیسیون بهداشت مجلس است، گفت: آقای دکتر رحیمی، معاون توسعه وزارت بهداشت، در جلسه‌ای که در مجلس برگزار شد، عنوان کردند هیچ پرستاری تعدیل نشده بلکه قرارداد آن‌ها تمدید نشده است. آن‌ها می‌گویند معنای تعدیل این است که پرستاران حین کار اخراج شوند و عدم تمدید قرارداد به معنای اخراج نیست.

وی در ادامه با تاکید بر کمبود پرستار در سراسر کشور گفت: چیزی که باید به آن اشاره کرد این است که وزارت بهداشت ۱۰۰هزار نیروی پرستار نیاز دارد. اینکه بخشی از این نیاز را پرستاران ۸۹روزه و تمدید طرحی‌ها و… رفع کنند، در واقع به ضرر پرستاران است. ما معتقدیم این مشکل باید به طور اساسی حل شود و وزارت بهداشت سالانه ۱۵ تا ۲۰هزار پرستار جذب کند. 

دبیرکل خانه پرستار با تاکید بر اینکه بعد از کرونا پرستارانِ قرارداد موقتِ بسیاری تعدیل شدند، گفت: هدف نولیبرالیسم این است که با کمترین دستمزد، بیشترین کار را از نیروی کار بگیرد و برای رسیدن به این هدف دو کار انجام می‌دهد: اول افزایش عرضه و دوم کاهش امنیتِ شغلیِ نیروی کار. پرستاران نیز تحت تاثیر همین نگاه و در سیستم پزشک‌سالار به استثمار کشیده شده‌اند. 

شریفی مقدم ادامه داد: درحالیکه تعداد نیروهای پرستار بیکار در کشور به صدهزار نفر رسیده است، وزارت سنجش و وزارت بهداشت بدون مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، ظرفیت رشته‌ی پرستاری را به بهانه کمبود نیروی پرستار افزایش داد. به طوریکه در دهه ۸۰ حدود ۵هزار فارغ‌التحصیل پرستاری داشتیم اما الان ۱۱ هزار فارغ‌التحصیل داریم. 

به گفته‌ی وی؛ از این تعداد پرستاران عده‌ای به خارج از کشور می‌روند و عده‌ای که نیازمند کار هستند به هر شرایطی تن می‌دهند و هر قراردادی را امضا می‌کنند. وقتی تعداد پرستاران این چنین زیاد است، امنیت شغلی هم از بین می‌رود. شریفی مقدم با اعتراض به این وضعیت می‌گوید: اگرچه ما با هر گونه قرارداد موقت در هر صنف و شغلی مخالفیم اما در مورد پرستاران شدت مخالفت‌مان بیشتر است؛ چراکه پرستاران مستقیم با مردم و جان آن‌ها در ارتباط هستند و نبود امنیتِ شغلی بر کیفیتِ کار آن‌ها تاثیر می‌گذارد. خطای کارِ پرستاری که امنیت شغلی ندارد، بالاست. 

دبیرکل خانه پرستار گفت: گروهی معتقدند قراردادهای دائم مانع از این می‌شوند که نیروی کار به درستی کار کند اما در همه جای دنیا ثابت شده کیفیتِ کار افرادی که امنیت شغلی دارند بسیار بیشتر از کسانی است که امنیت شغلی ندارند. برقراری فوق‌العاده خاص با ضریب بالا، حذف قراردادهای موقت و شرکت‌های تامین نیروی انسانی از کار پرستاری و درنهایت اجرای دقیق و درستِ تعرفه‌گذاریِ خدماتِ پرستاری از مهم‌ترین خواسته‌های پرستاران است که به آنها پاسخِ درخوری داده نشده است.