گروه بین الملل: علیرغم گذشت حدود شش ماه از اعلام نتایج انتخابات پارلمانی عراق، دولت این کشور به دلیل اختلافات میان احزاب مختلف تشکیل نشده است و بحران سیاسی درحالی روز به روز پیچیدهتر میشود که طی روزهای اخیر سناریوی جدید در محافل سیاسی عراق مطرح شده است و زمزمههایی از تمایل برخی احزاب و در رأس آنها جریان صدر و هم پیمانان آن به انحلال پارلمان و برگزاری مجدد انتخابات به عنوان راه حلی برای خروج از بنبست سیاسی فعلی به گوش میرسد.
روزنامه العربی الجدید در گزارشی درباره وضعیت بنبست سیاسی در عراق نوشت: چند روزی است که احزاب سیاسی مختلف عراق با بیانیهها و اظهارات مکرر گزینه انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات جدید در عراق را به عنوان راه حلی برای مقابله با بحران سیاسی کنونی که به زودی وارد هفتمین ماه خود می شود، پیشنهاد میکنند.
از زمان اعلام نتایج نهایی و رسمی انتخابات عراق در نوامبر ۲۰۲۱ تا کنون بحران سیاسی عراق همچنان ادامه دارد و به یکی از طولانیترین بحرانها در در این کشور از سال ۲۰۰۳ تاکنون تبدیل شده است.
تشکیل دولت؛ دلیل اصلی بحران سیاسی عراق
بحران سیاسی عراق متمرکز بر تشکیل دولت جدید است، چراکه مقتدی صدر، رهبر جریان صدر که فراکسیون مطبوعش در انتخابات رتبه اول را کسب کرد، همچنان اصرار دارد که یک دولت اکثریت ملی را تشکیل دهد و حاضر به بازگشت به نظام "سهمیه بندی" نیست.
در مقابل چارچوب هماهنگی شیعیان عراق نیز بر تشکیل دولت براساس توافق میان احزاب سیاسی تاکید دارد و مخالفت تشکیل دولت توسط هر جریانی به غیر از شیعیان است.
گزینه انحلال پارلمان و برگزاری مجدد انتخابات
طی چند روز گذشته، مواضع سیاسی مختلفی اتخاذ شده است مبنی بر اینکه انحلال پارلمان و برگزاری مجدد انتخابات با توجه به نگرانیها از تاثیر بحران سیاسی بر پرونده امنیتی، گزینهای بهتر از سناریوی هرج و مرج خواهد بود.
در همین حال، علاء الرکابی، رئیس جنبش "امتداد" اخیرا به خبرگزاری عراق گفت که گزینه انحلال پارلمان بار دیگر مطرح شده است؛ چراکه فرصتهای تعیین شده در قانون اساسی سپری شده و هیچ نشانهای از حل و فصل بحران کشور وجود ندارد.
همچنین "فائق یزیدی"، عضو اتحادیه میهنی کردستان عراق نیز معتقد است: انحلال پارلمان یکی از سناریوهای احتمالی برای خروج از بحران سیاسی کشور است.
اما "محمد عنوز"، عضو کمیسیون حقوقی پارلمان عراق میگوید که انحلال پارلمان نتایج وخامت باری بر اوضاع عراق خواهد داشت.
یکی از اعضای جریان صدر که حاضر به افشای نامش نشده است به العربی الجدید گفته است؛ انحلال پارلمان و برگزاری مجدد انتخابات بهتر از تشکیل دولتی ناکارآمد است.
وی همچنین بررسی این گزینه در نشستها و دیدارهای مختلف و به ویژه میان اعضای ائتلاف "نجات میهن" (ائتلاف سه گانه متشکل از جریان صدر، حزب دموکرات کردستان عراق و ائتلاف حاکمیت) را تایید کرده است.
این عضو جریان صدر معتقد است که برگزاری مجدد انتخابات به نفع احزاب حامی طرح تشکیل دولت اکثریت و همچنین احزاب مدنی و مستقل است.
وی ادامه داد: تصمیم انحلال پارلمان به دست ائتلاف نجات میهن است. ما ۱۸۰ نماینده داریم و زمانی که متوجه شویم انحلال پارلمان به نفع عراقیها است، بدون تردیداین تصمیم را اتخاذ خواهیم کرد و حتی اگر چارچوب هماهنگی جلسه را تحریم کند، در تشکیل حد نصاب تشکیل این جلسه مشکل نخواهیم داشت.
محمد الصیهود، از رهبران چارچوب هماهنگی شیعیان عراق نیز تایید کرده است که زمزمه انحلال پارلمان و برگزاری مجدد انتخابات طی روزهای اخیر بیشتر شده است و در صورت تداوم بحران سیاسی، انحلال پارلمان بهتر از گزینههای دیگر خواهد بود اما برگزاری انتخابات جدید با همان کمیساریای انتخابات و نظارت دولت کنونی، بیفایده است.
یک نماینده چارچوب هماهنگی شیعیان عراق در پارلمان نیز در گفتوگو با العربی الجدید نیز تاکید کرده است که برگزاری مجدد انتخابات باید با تغییر کمیساریای انتخابات و بازنگری در قانون انتخابات همراه باشد و اگر پارلمان منحل شود دیگر نمیتوان قانون را اصلاح کرد و این به دان معنا است که عراق وارد یک هرج و مرج بزرگ تر خواهد شد.
وی گزارش داد: در پیامهای جریان صدر به چارچوب هماهنگی به صورت ضمنی به این گزینه اشاره شده است و ما معتقد هستیم که ملحق شدن جریان به اپوزیسیون بهتر از برگزاری مجدد انتخابات است.
سازوکار انحلال پارلمان
علی التمیمی، کارشناس مسائل مربوط به قانون اساسی عراق میگوید: طبق ماده ۶۴ قانون اساسی، پارلمان با اکثریت مطلق اعضای خود بنا به درخواست یک سوم اعضا یا درخواست نخستوزیر و با موافقت رئیس جمهور منحل میشود.
وی تصریح کرد: پس از انحلال پارلمان، شخص رئیس جمهور خواستار برگزاری انتخابات جدید در مدت حداکثر شصت روز پس از انحلال خواهد شد. در این حالت، کابینه دولت نیز مستعفی تلقی میشود و به دولت پیشبرد امور تبدیل خواهد شد.
"احمد الشریفی"، کارشناس مسائل سیاسی عراقی نیز در این باره به العربی الجدید گفته است: گزینه انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات جدید دست کم در جلسات احزاب سیاسی که به دنبال راه حل برای بحران کشور هستند، مطرح است و ممکن است که برخی از این احزاب خودشان را برای این سناریو احتمالی آماده میکنند.
وی معتقد است: این گزینه علیرغم دشواری، اما آخرین راه حل خروج از وضعیت بنبست سیاسی در عراق است.
الشریفی همچنین می گوید: اینکه مقتدی صدر چندین بار به این گزینه اشاره میکند، بیانگر اعتماد بالای وی به پایگاه و مقبولیت مردمیاش است، پایگاه مردمی مقتدی صدر از برگزاری مجدد انتخابات تاثیر منفی نخواهد پذیرفت و حتی ممکن است این اتفاق شمار کرسیهای در اختیار جریان صدر و هم پیمانانش را افزایش دهد.