دولت راهکار منطقی برای ایجاد ثبات در بازار ندارد

گروه اقتصادی:  قیمت دلار و سایر ارزها، در کنار قیمت کالا‌های اساسی در روند صعودی قرار گرفته است. دلار برای اولین بار در تاریخ ایران در کانال ۳۳ هزار تومان قرار گرفت و همین موضوع موجی از نگرانی و استرس را به مردم و کارشناسان وارد کرد.

در حالی که ارز روند صعودی دارد، تا این لحظه مهمترین برنامه این بوده که رسانه‌ها از اعلام قیمت واقعی دلار منع شوند. در حال حاضر فقط نرخ دلار صرافی ملی در رسانه‌ها اعلام می‌شود و هیچ رسانه رسمی حق انتشار قیمت واقعی مورد معامله دلار در بازار را ندارد.

هفته گذشته نیز سردار اشتری اعلام کرد که ۱۹ سایت و کانالی که قیمت ارز را منتشر می‌کردند، بسته شدند. برخوردهای امنیتی را در سال‌های گذشته و به شکل‌های مختلف شاهد بودیم و حتی زمانی تعدادی از متهمان بازار سکه در ایران اعدام شدند اما نه تنها قیمت‌ها کاهش نیافت، بلکه روز به روز سیر صعودی خود را حفظ کرد. حمید حاج اسماعیلی کارشناس اقتصادی درباره ورود نهادهای امنیتی به منظور کنترل بازار با رویداد۲۴ گفت‌وگو کرده است.

او می‌گوید ورود نیرو‌های امنیتی به برای کنترل قیمت ارز، حتی به صورت موقتی هم چاره کار نیست.
حاج اسماعیلی در توضیح نظراتش می‌گوید: کشور ما اقتصاد دولتی دارد و همواره به درآمد‌های نفتی وابسته بوده است و سال‌های سال این انتقاد به دولت‌ها وجود داشته که وابستگی خود به نفت را جدا کنند. متاسفانه ساختاری زیربنایی درستی در این خصوص صورت نگرفته است و زمانی که وارد بحران و شوک‌های اقتصادی می‌شویم این مسئله خیلی سریع خودش را نشان می‌دهد. بالاخره تحریم‌ها یکی از مهمترین مسائلی است که می‌تواند این شرایط را برای کشور رقم بزند.

اقتصاد نفتی ایران با دلار سنجیده می‌شود
وی ادامه داد: به دلیل وابستگی به نفت، اقتصادمان هم وابسته به دلار است. اقتصاد نفتی در دنیا با دلار سنجیده می‌شود، زمانی که اقتصاد وابسته به نفت باشد، طبیعتا کمبود دلار می‌تواند اقتصاد را تحت تاثیر خود قرار دهد. از زمان روی کار آمدن ترامپ، تحریم‌ها با شدت بیشتری بر اقتصاد کشور فشار وارد می‌کند و منابع ارزی کشور هم دچار بحران جدی شده است. وقتی دولت به دلایلی همچون کاهش صادرات و هم به دلیل محدودیت نقل و انتقال پول که تحریم‌ها بر کشور وارد کرده، دچار کمبود ارز شده است و ما این را در بخش‌های دیگری هم دیده‌ایم. در چند سال اخیر با کسری بودجه مواجه هستیم و تنها درآمد مالی ایران درآمد‌های مالیاتی است و این مبلغ کفاف هزینه کشور را نمی‌کند.

این کارشناس با بیان اینکه علاوه بر تورم، گرانی مواد خوراکی در دنیا مزید بر علت شده است، گفت: ما در این بخش‌ها به خارج وابسته هستیم، بخش عمده گندم کشور که قوت غالب است را از خارج از کشور وارد می‌کنیم. خب منابع ارزی وقتی محدود باشد و دولت نتواند آن را کنترل کند، ناچار به سمت رفتار‌های امنیتی روی می‌آورد که آن را در دولت‌های گذشته نیز شاهد بودیم و قطعا روش موثر و علمی نیست.

قیمت ارز با فشارهای امنیتی کنترل نمی‌شود
او ادامه می‌دهد: طبیعتا تقاضای طبیعی ارز را نمی‌توانیم از بین ببریم. ما هم با تقاضای ارز برای کالا‌های اساسی روبرو هستیم، هم با تقاضای ارز برای درخواست‌های حقیقی مردم، برای مسافرت، درمان، دانشجویان و ... خب این کمبود‌ها در بازار مشهود است و به خودی خود عاملی است برای افزایش قیمت ارز. نمی‌شود با فشار‌های امنیتی قیمت ارز را کنترل کرد و حتی به صورت موقت هم نمی‌تواند راه حل باشد.

این کارشناس ادامه می‌دهد: در سنوات گذشته دیدم که برای کوتاه‌مدت هم فشار‌های امنیتی کارساز نیست، زیرا ما باید رفتار درست را مبتنی بر داد و ستد‌های قانونی مبتنی کنیم. اکنون افرادی هستند که نیازمند ارز هستند و نمی‌توانند از دولت آن را تهیه کنند. شبکه دلالی و واسطه‌گری در کشور به کار خود مشغول است و مردمی که به صورت حقیقی و حقوقی تقاضای ارز دارند، وقتی نیازهایشان برآورده نشود، ناچار هستند به سمت شبکه واسطه‌گری بروند و همه این شرایط به افزایش قیمت ارز دامن می‌زند.

حاج اسماعیلی تاکید می‌کند که با فشار‌ها و ایجاد ستاد‌ها در حوزه ارز، نمی‌توانیم کاری از پیش ببریم. او ادامه می‌دهد: ما الان با کمبود ارز مواجه هستیم و فشار‌های امنیتی که شاهد آن هستیم مسبوق به سابقه است و دولت هم ناچار است از همین مقداری که وجود دارد مراقبت کند و آن را صرف اداره برخی از امور کند؛ این یعنی راهی جز این ندارد که ارتباطات و رفتار‌های امنیتی متوسل شود.

وی ادامه داد: شاید دولتمردان، چون مسئولیت دارند، از این که شفاف با مردم صحبت کنند و بگویند با کمبود جدی منابع ارزی مواجه هستیم، با معذوریت‌های مواجه هستند. وقتی کمبود منابع ارزی وجود دارد نیرو‌های امنیتی هم وارد می‌شود تا به نوعی به دولت کمک کنند.

این کارشناس با بیان اینکه تنها راهی که در زمان فعلی می‌تواند آرامش را به بازار ارز و اقتصاد کشور برگرداند، تعاملات سیاسی است، گفت: اکنون همه چیز در دست دولت است که بتواند با تعامل و مذاکره، ثبات و آرامش را به بازار برگرداند و رویه جدیدی هم در سیاست‌های ارزی از طریق تعاملات سیاسی شکل بگیرد.

قیمت کنونی دلار واقعی نیست و با فشار نیروهای امنیتی ثابت مانده است
حاج اسماعیلی می‌گوید: اقتصاد دستوری نیست، ولی قیمت ارز در ایران دستوری است. وقتی شرایط آزادانه برای خرید و فروش نباشد، نرخ واقعی آن‌هم مشخص نیست. در سه سال گذشته در مقاطی شاهد افزایش قیمت دلار از ۳۱ تا ۳۳ هزار تومان هم بودیم. از آن زمان تاکنون شاهد تورم‌های افسارگسیخته‌ای بودیم، اما نرخ ارز با ورود دولت و سیاست‌ها و نیرو‌های امنیتی، در همین رِنج قیمت باقی مانده است؛ بنابراین حتما این قیمت واقعی نیست و قیمت واقعی در شرایط آزادانه‌ای تعیین می‌شود. امیدوارم دولت بتواند تقاضای ارز را پاسخ دهد، چرا که در غیر اینصورت، شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود.

قیمت دلار افزایش خواهد یافت
این کارشناس در ادامه می‌گوید: طبق پیش‌بینی‌ها و تجربه من از گذشته، علائمی که ناشی از راه‌کار‌های منطقی برای ایجاد ثبات در بازار و سیاست‌های ارزی باشد را شاهد نیستیم، از همین رو فکر می‌کنم در ماه‌های اینده با نوسان‌ها و افزایش قیمت در بازار ارز و دیگر کالا‌ها مواجه هستیم.