رونق دوباره بازار ساندویچ ماکارونی در ایران

گروه فرهنگی: ایرج طهماسب پس از سال‌ها خاطره‌بازی با شخصیت‌های کلاه‌قرمزی و پسرخاله، به‌ناچار سراغ برنامه‌ای جدید رفت. پخش مهمونی از نوروز ۱۴۰۱ شروع شد و شخصیت‌های آن مانند بچه و پشه خیلی زود در دل مخاطب جا باز کردند. شخصیت پشه با تکه‌کلام «بده بزنیم» شناخته می‌شود و بچه یادمان انداخت در سال‌های دهه ۷۰، ماکارونی را لای نون ساندویچی می‌گذاشتیم تا به ترکیب سمی ساندویچ ماکارونی برسیم.  اولین کارگاه تولید ماکارونی سال ۱۳۱۳ در ایران تاسیس شد و روزی ۲۰ تا ۳۰ کیلو ماکارونی به سفارتخانه‌ها و کنسول‌گری‌های خارجی ارسال می‌کرد. ایتا ماکارون و پارس ماکارون همان راه را ادامه دادند تا در دی‌ماه ۱۳۵۶ اولین کارخانه با نام ماکارونی سمیرا شروع به‌کار کرد.

سال‌ها پیش از آن ناصرالدین‌شاه در بازگشت از سومین سفر اروپایی خود خاطره‌ای از نان دراز لوله‌ای تعریف کرد که لای آن گوشت سرد گذاشته بودند. مدتی بعد از پایان جنگ جهانی دوم، اولین ساندویچ‌فروشی‌ها در ایران آغاز به‌کار کردند و اگرچه در ابتدا مردم آن‌ها را دون شان خود می‌دانستند، اما از ۱۳۳۲ به‌این طرف ساندویچ جای خود را بین مردم باز کرد. کتلت، استیک، سالاد اولویه، مغز، مرغ، تخم‌مرغ، کوکوسبزی محبوب‌ترین چیز‌هایی بودند که لای نان ساندویچی پیچیده می‌شدند و دست مشتری داده می‌شد. دهه ۶۰ و ۷۰ را باید دوره اوج ساندویچ ماکارونی در ایران دانست هرچند در سال‌های اخیر اگر به‌کسی می‌گفتید ساندویچ ماکارونی خورده‌اید، حتما با تعجب نگاهتان می‌کرد.

ساندویچ ماکارونی منو تو خوردی، تکه کلام شخصیت بچه است و از وقتی مهمونی ایرج طهماسب پخش می‌شود، به‌شکلی عجیب و باورنکردنی جستجو برای ساندویچ ماکارونی در گوگول افزایش پیدا کرده است. عده‌ای دنبال عکس ساندویچ ماکارونی می‌گردند و بررسی فرارو نشان می‌دهد، تعداد اغذیه‌فروشی‌هایی که ساندویچ ماکارونی را به منو خود اضافه کرده‌اند رو به افزایش است. در حال حاضر قیمت ساندویچ ماکارونی بین ۳۰ تا ۴۵ هزار تومان است. تقریبا برابر با ارزان‌ترین ساندویچ موجود در بازار یعنی فلافل.

توجه ناگهانی به ساندویچ ماکارونی پس از پخش برنامه مهمونی ایرج طهماسب ما را به‌یاد موردی مشابه در سال ۱۳۹۸ می‌اندازد. زمانی که سریال سریال هیولا مهران مدیری در شبکه نمایش خانگی پخش شد و احتمالا به شکل ناخواسته باعث شد فروش مارچوبه در ایران افزایش پیدا کند. مارچوبه به‌عنوان کلمه‌ای در کادر جستجوی گوگل تا تابستان سه‌سال پیش روندی آرام و یکنواخت داشته است، اما تقریبا از نیمه تیرماه ۱۳۸۹ کلی آدم به گوگل هجوم بردند تا هر طور شده درباره مارچوبه و قیمتش اطلاعات کسب کنند.

در این بازه زمانی، هوشنگ شرافت شخصیت اصلی سریال هیولا که معلم است و زندگی معمولی دارد، بر حسب اتفاق اوضاع مالی‌اش از این رو به آن رو می‌شود و می‌تواند برود سوپرمارکت تا یک شیشه کنسرو مارچوبه بخرد. در سریال هیولا، مارچوبه به عنوان کالای لوکس وارداتی معرفی شده که هر کسی توانایی خریدش را ندارد. بعد از پخش اپیزود دهم سریال هیولا مردم برای کسب اطلاع درباره مارچوبه سرودست شکستند و از همان تاریخ میزان جستجو برای عبارت مارچوبه و سریال هیولا به شکل همزمان افزایش پیدا کرد.

کاربران ایرانی در کادر سرچ گوگل عباراتی مانند «مارچوبه چیست» یا «قیمت مارچوبه چند؟» را تایپ کردند. گوگل در پاسخ به این سوال، اول صفحه ویکی پدیا فارسی مارچوبه را پیشنهاد می‌داد. در آنجا می‌خوانیم مارچوبه گیاهی است گلدار، بومی مناطق اروپا، آفریقای شمالی و غرب آسیا. این یعنی در کشور خودمان عمل نمی‌آید و باید آن را وارد کنیم. به‌این ترتیب علت قیمت بالای مارچوبه را کشف می‌کنیم. خبر خوب اینکه در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای کشت مارچوبه در مناطقی مثل قزوین، خوی، تبریز، اراک، کرمانشاه، شیراز و حتی دزفول انجام شده است، اما عمل آمدن مارچوبه زمان‌بر است و هر وقت تاج آن را بکارید، سه‌سال بعد قابل برداشت خواهد بود. می‌گویند مارچوبه دارای مقدار زیادی ویتامین K است و کلی خاصیت درمانی دارد. مارچوبه را به شکل‌های مختلفی استفاده می‌کنند. یا به شکل دمنوش، یا به‌شکل پخته و البته به شکل ترشی کنسرو شده در ظرف‌های شیشه‌ای. دقیقا همان شکلی که در سریال هیولا به‌نمایش درآمد.

وقتی سریال هیولا پخش می‌شد، یک کیلو گیاه مارچوبه حدود ۱۲۵ هزار تومان قیمت داشت و قیمت بسته ۸۰۰ گرمی به ۱۰۰ هزار تومان می‌رسید. بسته‌های ۲۵۰ گرمی و حتی ۱۵۰ گرمی را هم به‌ترتیب ۳۱ هزار تومان و ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه می‌کردند. در سریال هیولا شخصیت اصلی کنسرو ترشی مارچوبه می‌خرد. در سال ۱۳۹۸ و موقع پخش سریال، یک شیشه ترشی مارچوبه با وزن ۳۰۰ گرمی تقریبا ۸۵ هزار تومان قیمت داشت و الان پس از گذشت حدود سه‌سال می‌توان آن را ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تومان خرید.