ابهامات لغو عرضه خودرو در بورس ادامه دارد!

گروه اقتصادی: عرضه خودرو در بورس کالا به واسطه تصمیم شبانه وزارت صمت لغو و علت آن گرانی خودرو با عرضه در بورس مطرح شده بود. در صورتی که عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند این محصول را به تعادل قیمتی برساند.روز ۱۷ خرداد معاونت صنایع حمل و نقل وزارت صمت در نامه‌ای عرضه خودرو در بورس کالا را تعلیق کرد. برخی کارشناسان معتقدند این تعلیق تنها به سود دلالان است و اجازه خرید خودرو با قیمت واقعی به مردم را نمی‌دهد.

روز ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ بود که ۸۵۰ دستگاه وانت‌بار مدل «کارا» در دو نوع چهار کابین و دو کابین، عرضه شد که برای اولین عرضه نسبتا مناسب و پررونق بود. در همین راستا مقرر شده بود ۱۸ خرداد هم بخش دیگری از خودرو‌ها در بورس کالا عرضه شود که با نامه‌ای شبانه از سوی وزارت صمت تعلیق شد.منوچهر منطقی، معاونت صنایع حمل و نقل وزارت صمت در نامه‌ای به بورس کالا و با استناد به مصوبه شصت و سومین نشست شورای هماهنگی اقتصادی، عرضه خودرو در بورس کالا را متوقف اعلام کرد.

در چند سال اخیر شاهد افزایش شدید قیمت خودرو در بازار بودیم و این افزایش معضلات زیادی برای صنعت خودرو و خریداران ایجاد کرد. اغلب کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی عقیده دارند که عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند خودرو را از وضعیت حاصل شده و افزایش قمیت نجات دهد. این کارشناسان می‌گویند که با کشف قیمت خودرو در بورس و استفاده از مکانیزم عرضه و تقاضا، می‌توان به ایجاد شفافیت در این صنعت و حل بخشی از مشکلات آن، امیدوار بود. این در حالی است که وزارت صمت و برخی از مخالفان، ادعای افزایش قیمت خودرو پس از عرضه در بورس را مطرح می‌کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که عرضه خودرو در بورس کالا نه تنها افزایش قیمت ندارد بلکه بازار خودرو را به تعادل قیمتی می‌رساند. علت این لغو مشخص نیست و وزارت صمت در نشست خبری روز گذشته نخست با عرضه خودرو در بورس کالا مخالف کرد و پس از آن نیز گفت مشکلی با عرضه خودرو در بورس نیست. موضع‌گیری وزارت صمت مشخص نیست و باید دید آیا این وزیر استیضاح می‌شود یا خیر؟

عرضه در بورس کالا یا قرعه‌کشی؟
زمان پذیرش کالا در بورس، از تولیدکنندگان تعهد عرضه گرفته می‌شود، البته تعهد عرضه در کالا‌های مختلف، متفاوت است. اگر تعهدات انجام نشود، بورس کالا می‌تواند از کشف قیمت جلوگیری کند. نباید فراموش کرد مکانیزم بورس کالا، مکانیزم عرضه و تقاضا است.

تحلیلگران بازار سرمایه و کالایی می‌گویند برخی از مسئولان برای نزدیک شدن عرضه و تقاضا در بازار خودرو، بدون مطالعه اقدام به قرعه‌کشی می‌کنند. این در حالی است که چنین اقدامی، تجربه‌ای شکست‌خورده بوده و سابقه‌ای در دنیا ندارد. در نتیجه بورس کالا می‌تواند جایگزینی برای این روش باشد.

نکته مهم اینجاست که برای انجام معاملات در بورس کالا، مشتریان باید حساب وکالتی داشته باشند. یعنی هر کد بورسی، یک حساب وکالتی دارد و واریزکننده وجه به این حساب، مشخص است. به تبع همین موضوع است که تشخیص و پیگیری اینکه مصرف‌کننده کالا را خریداری کرده است یا دلال و واسطه، راحت می‌شود. اما در سیستم قرعه‌کشی، کنترلی بر حساب‌ها وجود ندارد و شاید یکی از دلایل مقاومت در برابر عرضه خودرو در بورس کالا، این بحث باشد.