آیا ثبات بازار دوام خواهد داشت؟

گروه اقتصادی: قیمت خودرو تحت تاثیر برجام طی روز‌های گذشته روند کاهشی را تجربه کرده است و عمدتاً سطح معاملات در این بازار به شدت افت کرده است. کارشناسان علت افت قیمت را احتمال به سرانجام رسیدن مذاکرات وین و کاهش قیمت دلار می‌دانند.با روی کار آمدن دولت رییسی و سیاست دولت در آزادسازی قیمت خودرو که منجر شد برخی از خودرو‌ها حتی تا ۶۰ میلیون تومان افزایش را به صورت یکباره تجربه کنند، رکود در این بازار رقم خورد. چنانکه تورم برخی خودرو‌ها طی یک سال دولت رییسی به حدود ۶۰ درصد هم رسید.

دولت رییسی که در ایام انتخابات وعده کنترل قیمت‌ها را داده بود، نتوانست معادلات در بازار خودرو رو تغییر دهد و در نهایت تحت فشار دو خودروساز بزرگ عملاً مصوبه افزایش قیمت خودرو که در آبان ماه سال ۱۴۰۰ لغو کرده بود، به صورت چراغ خاموش و تدریجی در این مدت اعمال کرد.از آنجا که حتی قیمت پراید به عنوان خوردویی از رده خارج شده، به بیش از ۲۰۰ میلیون تومان رسیده است، دهک‌های درآمدی پایین جامعه قدرت خرید خودرو را از دست دادند. رقمی که ۳۳ برابر حداقل دستمزد یک کارگر در سال ۱۴۰۱ است. همچنانکه قیمت خوردو‌های دیگری همچون تارا اتومات به ۵۷۱ میلیون تومان، ۲۰۷ اتومات به ۶۰۰ میلیون تومان و پژو پارس اتومات به ۴۸۰ کیلیون تومان رسید.

اغلب کارشناسان از انحصار بازار خودرو در دست دو خودروساز بزرگ داخلی گله دارند و عدم رقابت‌پذیری را دلیل مهمی بر تورم بالای خودرو قلمداد می‌کنند. با اینحال این روز‌ها صحبت از باز شدن واردات خودرو و ضمناً تصویب برجام امید‌ها برای کنترل قیمت این کالا را افزایش داده است.

ممنوعیت واردات خودرو برداشته می‌شود؟
این روز‌ها دولت در حال نهایی کردن و تدوین قوانین جدید در حوزه واردات برخی کالا‌ها از جمله خودرو است. امید قالیباف سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره نتیجه بررسی لغو ممنوعیت واردات چهار یا پنج کالا، اظهار کرد: واردات کالا‌هایی که تولید بالا دارند و رقابت‌پذیر هستند، مثل لوازم خانگی و خودرو، باید آزاد شود و این موضوع در دست بررسی و در پروسه تصمیم‌گیری است. واردات تا ابد نمی‌تواند ممنوع بماند. خط قرمز این است که به تولید داخل ضربه نخورد. اما اگر واردات کالا منجر به بهبود کیفیت و قیمت بهتر شود، اقدام به لغو ممنوعیت واردات می‌کنیم.

امید قالیباف با اشاره به پیگیری‌های وزارت صمت برای عملیاتی شدن آیین نامه واردات خودرو گفت: جزئیات آیین نامه اجرایی واردات خودرو به زودی یعنی ظرف یک هفته آینده رسانه‌ای خواهد شد.وی گفت: هدف گذاری واردات خودرو برای دهک‌های پایین است و تا ۲۰ هزار دلار برنامه‌ریزی‌شده است. به گفته قالیباف برای واردات با خودروساز‌هایی همچون تویوتا ژاپن و همچنین شرکت‌های خودروساز آلمانی، چینی و هندی مذاکراتی شده است.

وی ادامه داد: خودروسازان خودشان نیز با شرکت‌های خودروساز دنیا مذاکره کردند، اما ۷۰ درصد تقاضای خودرو برای سه دهک کم درآمد است و برنامه‌ریزی ما برای واردات خودرو‌های ارزان قیمت اقتصادی است که از کیفیت خوبی هم برخوردارند و آیین‌نامه اجرایی واردات خودرو نهایی شده و هفته آینده رسانه‌ای می‌شود.موضوع ممنوعیت واردات خودرو به سال ۹۷ باز می‌گردد. واردات خودرو در سال ۹۷ به دلیل تراز ارزی کشور ممنوع شد؛ چراکه در پی اعمال تحریم‌ها فروش نفت کاهش پیدا کرده و دولت در راستای مدیریت ارزی واردات برخی کالا‌ها از جمله خودرو ممنوع کرد. این مصوبه تا اواخر اردیبهشت سال ۴۰۱ به نوعی فرصت داشت؛ لذا دولت اعلام کرد قصد تمدید آن را ندارد و به طور خودکار از اواخر اردیبهشت سال آینده واردات خودرو آزاد خواهد شد.

مشکلات بازار خودرو
طی این مدت بهانه خودروسازان برای افزایش قیمت خودرو نوسان‌های ارزی و ممنوعیت واردات عنوان شده بود. چنانکه حتی در ۱۰۰ روز اول دولت رییسی شاخص قیمت خودرو تورمی ۲۷ درصدی را نشان می‌داد. با این‌حال کارشناسان می‌گویند، روند نزولی هفته اخیر دلایل دیگری دارد. در واقع هیچ اتفاق تازه‌ای در بازار رخ نداده که قیمت خودرو را ارزان کند. نه تیراژ تولید بالا رفته که تعادل به بازار برگردد و نه تکلیف واردات خودرو مشخص شده که سیگنال کاهش قیمت به خریداران بدهد.

قیمت دلار متأثر از سیگنال‌های برجامی حدود ۴ هزار تومان کاهش یافت که به نظر می‌رسد، مهم‌ترین دلیل کاهش قیمت خودرو بود. با این‌حال عرضه برخی خودرو‌ها در بورس کالا نیز در کاهش قیمت در روز‌های آتی می‌تواند موثر باشد. در هفته‌های اخیر چندین خودرو در بورس کالا پذیرش شدند و خودرو‌های دیگری نیز قرار است که وارد بورس کالا شوند براساس اطلاعیه بورس کالای ایران، ۵۰۰ دستگاه خودروی هایما 7S روز یکشنبه ششم شهریورماه در بورس کالای ایران عرضه می‌شود. این امر می‌تواند امیدی تازه در این بازار رکوردی بدمد. هرچه هست باید دید امید‌هایی که برجام در بازار خودرو ایجاد کرده، می‌تواند به ثمر بنشیند یا خیر.