کشف «پروتئین جوانی» در شبکیه چشم انسان

بر اساس مطالعه اخیر موسسه ملی چشم (NEI) روی موش ها، از دست دادن رنگدانه پروتئینی فاکتور مشتق از اپیتلیوم (PEDF) که از سلول‌های پشتیبان شبکیه محافظت می‌کند، ممکن است تغییرات مرتبط با افزایش سن را در شبکیه ایجاد کند.بیماری‌های شبکیه مرتبط با افزایش سن، مانند دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن (AMD)، می‌توانند باعث کوری شوند. این یافته جدید می‌تواند به تولید دارو‌هایی برای توقف AMD و سایر شرایط پیری شبکیه کمک کند.

دکتر پاتریشیا بکرا، رئیس بخش ساختار و عملکرد پروتئین NEI و نویسنده ارشد این مطالعه گفت: «کارشناسان، PEDF را پروتئین «جوانی» نامیده‌اند، زیرا در شبکیه‌های جوان فراوان دیده می‌شود، اما در طول پیری کاهش می‌یابد. این مطالعه برای اولین بار نشان داد که فقط حذف PEDF منجر به تغییرات ژنی زیادی می‌شود که پیری در شبکیه را تقلید می‌کند.»

شبکیه از لایه‌هایی از سلول‌ها تشکیل شده است که با هم کار می‌کنند تا سیگنال‌های نوری را شناسایی و تفسیر کنند و مغز از آن‌ها برای تولید بینایی استفاده می‌کند. گیرنده‌های حساس به نور شبکیه در بالای لایه‌ای از سلول‌های پشتیبان به نام اپیتلیوم رنگدانه شبکیه (RPE) قرار دارند.هنگامی که گیرنده‌های نوری، نور را تشخیص می‌دهند، RPE آن‌ها را تغذیه می‌کند. نکته جالب توجه در این فرآیند این است که که هر بار که گیرنده‌های نوری نور را تشخیص می‌دهند، در واقع به نوعی مصرف می‌شوند و نوک آن‌ها می‌ریزد.

در طی این فرآیند سلول‌های گیرنده نوری ظرفیت ایجاد بخش‌های جدید را از دست می‌دهند که متعاقباً توانایی تشخیص نور را نیز از دست می‌دهند. پس بدون مواد مغذی که RPE تامین می‌کند، گیرنده‌های نوری می‌میرند؛ بنابراین پیری یا مرگ سلول‌های RPE در شبکیه باعث از دست دادن بینایی در افراد مبتلا به AMD یا انواع خاصی از دیستروفی شبکیه می‌شود.بدین ترتیب دانشمندان با انجام آزمایش بر روی موش‌ها و حذف پروتئین مورد نظر، دریافتند که این اقدام به سادگی علائم پیری در شبکیه چشم موش را آشکار کرد. این دستاورد نه تنها در درمان اختلالات مربوط به پیری چشم بلکه در زمینه غلبه بر پیری می‌تواند بسیار راهگشا باشد. نتایج این تحقیق در مجله International Journal of Molecular Sciences منتشر شده است.