هوشمندسازی معادن؛ یک نمایش تبلیغاتی پول‌ساز

گروه اقتصادی: مدتی است که صحبت‌هایی از هوشمندسازی معادن در ایران به گوش می‌رسد. حتی نمایشگاه معدن‌کاری دیجیتال امروز آغاز به کار کرد و تا ۲۳ شهریور ادامه دارد. در حالی که معدن‌کاران ایرانی هنوز در گیر و دار تامین ماشین‌آلات شاهد تعطیلی کسب‌وکار خود هستند، به نظر می‌رسد چنین نمایشگاه‌های بیشتر جنبه شوآف دارند و نمایش تبلیغاتی پول‌ساز برای عده‌ای تاجر هستند.

حال پرسش اصلی این است که آیا ایران زیرساخت‌های لازم برای هوشمندسازی معادن را دارد یا خیر؟ برخلاف شعارهای بسیاری که در این حوزه داده می‌شود، پاسخ این سوال منفی است.بررسی‌ها نشان می‌دهد هوشمندسازی معادن پیش از هر چیز نیاز به ماشین‌آلات مدرن، اینترنت فراگیر، اپراتورهای کارشناس و تیم‌های تامین و نگهداری متخصص دارد که متاسفانه هیچ‌کدام از این ملزومات در ایران وجود ندارد.

حتی بسیاری از تجهیزات الکترونیک هوشمندسازی معادن را نمی‌توان بر ماشین‌آلاتی سوار کرد که در معادن ایران به کار می‌روند یا ممکن است بتوانیم برای کار در معادن وارد کنیم. از آنجا که ایران تکنسین‌ها و اوپراتورهای نگهدار ماشین‌آلات مدرن معدنی را ندارد، بسیاری از ماشین‌آلات مدرن به ایران وارد نمی‌شود.با این حال همچنان مسئولان دولت بر هوشمندسازی معادن تأکید دارند و روی آن مانور می‌دهند. بسیاری از کارشناسان معتقدند که هوشمندسازی معادن بیشتر از سمت کسانی بیان می‌شود که قصد سوءاستفاده از این اصطلاح را دارند. چراکه آن‌ها می‌توانند با این عبارت جریانی درآمدزا برای خود ایجاد کنند.

امکان واردات ماشین‌آلات مدرن وجود دارد؟
عبدالرضا صالحی، دبیر انجمن ماشین‌آلات سنگین معدنی، گفت: هوشمندسازی برای معادن ایران ممکن نیست. زیرا این امر نیاز به زیرساخت‌‌های متنوعی دارد. به هیچ عنوان نمی‌توانیم تجهیزات هوشمندسازی معادن را بر ماشین‌آلاتی نصب کنیم که اکنون در معادن استفاده می‌شوند. زیرا بحث الکترونیک در ماشین‌آلات ما بسیار پایین است. واقعیت امر این است که استفاده از هوشمندسازی معادن یک شو تبلیغاتی است و عده‌ای در فکر سوءاستفاده از این کلمات هستند.

وی بیان کرد: هنوز اکتشاف و استخراج، برش‌ها و باطله‌برداری‌ها در معادن ایران به صورت سنتی انجام می‌شود. در حالی که ما هنوز انتظار داریم که دستاوردها و ماشین‌آلات مدرن وارد کشور شوند. حالا یکباره می‌خواهند معادن را هوشمند کنند. این شدنی نیست و مراحل باید به ترتیب طی شود.صالحی ادامه داد: هنوز نمی‌توانیم ماشین‌ مدرن وارد کنیم. چون سوختی که داریم با ماشین‌های مدرن سازگار نیست. همچنین اپراتورها و مکانیک‌هایی را نداریم که ماشین‎‌های مدرن لازم دارند.دبیر انجمن ماشین‌آلات سنگین معدنی  توضیح داد: از آن جهت که بستر مناسبی برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد چنین اصطلاحاتی را رواج می‌دهند. اما هوشمندسازی نیاز به زمان، زیرساخت و تجهیزاتی دارد که در کشور نیست. نمی‌توانیم به این راحتی هوشمندسازی را وارد کشور کنیم. معدن هوشمند نیاز به تدارکات، آموزش، نیروی پرسنلی و … دارد.

عقب‌ماندگی با هوشمندسازی معادن رفع نمی‌شود
صالحی در پاسخ به این پرسش که آیا از تیم‌های خارجی می‌توانیم استفاده کنیم، تشریح کرد: ایران زیرساخت‌های لازم برای اجرای تجهیزات یک معدن هوشمند را ندارد. یکی از این پیش نیازها اینترنت گسترده است. ماشین‌آلاتی که بدون اپراتور و از طریق دیتا کار می‌کنند نیاز به پوشش حداکثری و فراگیر دارند. اگر اینترنت یک لحظه قطع شود، یا پهنای باند بالا و پایین شود، کل برنامه‌ریزی برهم می‌ریزد.

او در پایان خاطرنشان کرد: این طور نیست که بتوانیم عقب‌ماندگی خود در معدنکاری را با هوشمندسازی جبران کنیم. باید هر مرحله را طی کنیم.  مانند این است که جراحی بلد نباشیم، اما بخواهیم از ربات در عمل‌های جراحی استفاده کنیم. معدنکاران ما اذعان می‌کنند که دو پله از معدنکاری در سطح جهان عقب هستند. چگونه می‌توانند هوشمندسازی را پیاده کنند؟بر اساس این گزارش، هوشمندسازی معادن حدود یک دهه است که در کشورهای پیشرفته آغاز شده و از آن به عنوان جریان انقلاب چهارم صنعتی یاد می‌کنند. فناوری مدرن می‌تواند کارایی معادن را افزایش دهد. درحالی که هزینه و استفاده از نیروی انسانی را کاهش می‌دهد. بیشترین فناوری به کار گرفته شده در حوزه معدن مربوط به کشورهای آمریکا، استرالیا و کاناداست.