فیلم کوتاه را به فضاهای عمومی ببریم

گروه فرهنگی: کیوان کثیریان منتقد سینما درباره اثرگذاری نقد بر فیلم‌های کوتاه و اهمیت آن گفت: باید بدانیم که ما فیلم کوتاه را مقدمه‌ای بر ورود به سینمای بلند نمی‌بینیم و این شاخه از سینما به صورت مستقل درنظر گرفته می‌شود و به خودی خود یک مدیوم است. ممکن است به عنوان تمرینی برای ساخت یک اثر بلند به آن نگاه شود اما این گونه از سینما جایگاه مستقلی دارد. در آثار کوتاه باید تجربه‌گرایی و جسارت فیلمساز بیشتر دیده شود و همچنین آزادی‌های بیشتری نیز در اختیار یک فیلمساز کوتاه قرار گیرد؛ فیلمساز باید بتواند فضاهای متفاوت را چه در فرم و چه در محتوا تجربه کند. همچنین از آنجایی که فیلمسازی کوتاه کم هزینه‌تر از ساخت آثار بلند سینمایی است آنچنان دغدغه فروش را ندارد و به همین دلیل باید حمایت بیشتری دریافت کند تا تجربه‌گرایی اتاق بیافتد.

او ادامه داد: در حوزه نقد نیز باید بگویم که هر تجربه جدیدی قابل نقد است و می‌توان بسیار درباره آن صحبت کرد و به دلیل اینکه در فضای فیلم کوتاه نوعی تجربه‌گرایی را شاهد هستیم برای منتقدان ورود به این فضا جذاب است تا بتوانند با تجربه‌های جدید و استعدادهای این حوزه آشنا شوند. هرچند که در سال‌های گذشته شاهد عبور برخی از آن‌ها از فیلم کوتاه و ورودشان به سینمای بلند بودیم. به هرحال ارتباط میان منتقدان و فیلمسازان کوتاه منجر به یک انتقال دانش و تجربه دوطرفه بوده و برای افرادی که به تازگی می‌خواهند وارد سینمای کوتاه شوند می‌تواند مفید باشد.

این منتقد درباره ایجاد فضایی که مخاطبان عام بیشتری با فیلم کوتاه درگیر و علاقه‌مند به این حوزه از سینما شوند، بیان کرد: عامه جامعه در ابتدا باید فیلم کوتاه را ببینند تا درنهایت به آن علاقه‌مند شوند اما درحال حاضر مخاطب عام سینما فیلم کوتاه نمی‌بیند. در کشورهای دیگر تلویزیون یکی از دریچه‌های پخش کننده آثار کوتاه است که متاسفانه در کشور ما این ارتباط میان سینمای کوتاه و تلویزیون وجود ندارد چراکه صداوسیما معیارهای فیلمسازی خارج از خود را چه در آثار بلند و چه در آثار کوتاه نمی‌پسندد و این موضوع باعث می‌شود آثار کوتاه یکی مهم‌ترین منابع درآمدی خود را که پخش از تلویزیون است، در اختیار نداشته باشد.

او افزود: بنابراین این مشکل همیشه وجود دارد که فیلم کوتاه کجا نمایش داده ‌شود و مردم از چه طریقی این آثار را تماشا کنند؟ به همین دلیل تا زمانی که محل عرضه آثار کوتاه مشخص و تبیین نشود نمی‌توانیم از مخاطب انبوه توقع داشته باشیم فیلم کوتاه ببینند. زمانی گروه هنر و تجربه برنامه‌ای برای نمایش آثار کوتاه را در دستور کار خود قرار داده بود که در حال حاضر با توجه به تغییراتی که صورت گرفته، مشخص نیست روند گذشته دوباره در دستور کار قرار می‌گیرد یا خیر. بنابراین مهم‌ترین اتفاق برای جذب مخاطب عام به سینمای کوتاه این است که فیلم کوتاه را وارد جامعه کرد و به نوعی در فضاها و محافل عمومی نمایش داد تا مردم با گونه دیگری از سینما آشنا و به آن علاقه‌مند شود.

کثیریان درباره توجه به تنوع ژانری که از رویکردهای جشنواره سی‌ونهم فیلم کوتاه تهران است، توضیح داد: این را باید بدانیم که اگر توقع می‌رود اقشار مختلف جامعه به سوی سینما جذب شوند باید فیلم‌های مورد علاقه آن‌ها نیز ساخته شود. به عنوان مثال اگر مخاطب نیاز به تماشای فیلم‌های ورزشی، جنایی، رازآلود، معمایی، ترسناک و... دارد باید آثاری در این ژانرها نیز برای تماشای آن‌ها وجود داشته باشد و در فیلم کوتاه نیز این خواسته وجود دارد و این تنوع با تجربه‌های متفاوت به دست می‌آید. به همین دلیل باید دست فیلمساز در ساخت و روایت آثار باز باشد و فیلمسازان کوتاه باید بتوانند آزادانه‌تر فیلم خود را بسازند.

او ادامه داد: همچنین با توجه به ماهیت و جنسی که فیلم کوتاه دارد نباید آن را در قید و بند ژانر قرار داد چرا که این آثار براساس یکسری تجربه خلق می‌شوند. نکته دیگر این است که ژانر آثار پس از تولید آن‌ها مشخص و طبقه بندی می‌شود و فیلمساز در مرحله اول قصه خود را روایت می‌کند و درنهایت پس از ساخت، اثر او در ژانرهای مختلف دسته‌بندی می‌شود. در نهایت دیدگاه‌ها و زمینه‌های مختلف در آثار کوتاه می‌تواند مخاطبانی با طرز فکرهای متفاوت را به این گونه از سینما جذب کند که این به نظر من اهمیت بیشتری دارد.

مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل خانه هنرمندان ایران درباره پیشنهادهای خود برای جشنواره فیلم کوتاه تهران که در آستانه برگزاری سی‌ونهمین دوره خود است، عنوان کرد: مشکل ممیزی و محدودیت‌هایی که در سینما وجود دارد، همیشه قابل بحث است اما توقع می‌رود سینمای کوتاه کمی از این قاعده مستثنی باشد و دست فیلمسازان کوتاه برای خلق روایت‌های خود باز باشد. همچنین در بخش آثار بین‌المللی که هر دوره وارد جشنواره می‌شوند باید سعی شود فیلم‌هایی با کیفیت بالا و خوب انتخاب شوند و علت آن تنها رقابت نیست، دلیل اصلی آشنایی فیلمسازان داخلی با الگوها و نمونه‌های خوب است. دعوت از کشورهایی که در سینمای کوتاه حرفی برای گفتن دارند و نمایش آثار آن‌ها نیز می‌تواند باعث ارتقای سینمای کوتاه ایران شود.

او افزود: همچنین درنظر گرفتن یک شرایط ویژه برای آثاری که به جشنواره راه پیدا کرده‌اند نیز می‌تواند اتفاق مثبتی برای ادامه فعالیت فیلمسازان کوتاه باشد؛ امتیازاتی که جشنواره به آثار برگزیده خود می‌دهد اعتبار آن را نیز بالا می‌برد. حال این امتیاز می‌تواند در بخش جوایزی باشد که به فیلمسازان تعلق می‌گیرد و یا حمایت‌هایی که پس از حضور در جشنواره، در سطح اکران و نمایش این آثار اتفاق می‌افتد. به هر صورت جشنواره فیلم کوتاه تهران یکی از مهمترین جشنواره‌های منطقه محسوب می‌شود و باید برای حفظ جایگاهی دارد کمی از محدودیت‌ها عبور کند.

کثیریان در پایان در پاسخ به این پرسش که با توجه به عملکرد جشنواره فیلم کوتاه تهران در ۳۸ دوره، چه نمره‌ای را به آن می‌دهد، گفت: در تمامی این دوره‌ها نمره خوبی به آن می‌دهم و فکر می‌کنم این جشنواره پس از ۳۸ دوره نمره ۱۵ را به راحتی کسب می‌کند که در مقایسه با دیگر جشنواره‌های مهم دنیا نمره خوبی‌ست، اما باید بتواند این نمره را حفظ و آن را ارتقا دهد. و همچنان معتقدم که باید نگاه بازتر و مشوقی نسبت به فیلمسازان کوتاه وجود داشته باشد چراکه این افراد استعدادهای بالقوه ما هستند و حمایت از آن‌ها تبدیل این فیلمسازان به آینده سینمای ایران و رشد و شکوفایی آن است.