یک فراخوان پر ابهام

گروه اقتصادی: قطعی اینترنت و فیلترینگ گسترده پلتفرم‌های خارجی هزاران میلیارد تومان به کسب و کارهای اینترنتی و اقتصاد کشور خسارت وارد کرده است. یک برآورد نشان می‌دهد قطعی اینترنت در ایران ساعتی ۱.۵میلیون دلار معادل ۴۵ میلیارد تومان زیان به همراه داشته است.

با این وجود، همزمان با قرار گرفتن تیغ محدودیت‌های اینترنتی بر گلوی فعالیت‌های مجازی، وزیر ارتباطات کاربران را به استفاده از پلتفرم‌های بومی دعوت کرده که یک فراخوان پر ابهام محسوب می‌شود. وزیر ارتباطات و وزیر اقتصاد هم‌صدا با یکدیگر با اذعان به خسارت وارده به مشاغل، از مشوق‌های مالیاتی و ابزارهای مختلف دم می‌زنند. هرچند خبری از جزئیات این طرح‌ها نیست و تا به امروز هم معلوم نشده چه سرنوشتی پیدا خواهند کرد و آیا به دست مشمولان واقعی می‌رسند یا خیر، این سوالات مهم مطرح می‌شوند که اساسا پلتفرم‌های داخلی جایگزین مناسبی به لحاظ فنی برای نمونه‌های خارجی هستند و آیا می‌توانند اعتماد عمومی را به خود جلب کنند؟ پرسش‌‌هایی که تلاش برای یافتن پاسخ مناسب برای آن به سرعت ماجرای روبیکا را برای افکار عمومی یادآوری می‌کند.

تناقضی آشکار در سیاست‌های دولت
دولت سیزدهم یکی از برنامه‌های خود را بالا بردن سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص ملی و رساندن آن به ۱۰ درصد اعلام کرده است. اما آیا تصمیم به قطعی اینترنت و اذعان سازمان‌ها و کارشناسان مختلف به ضررهای میلیاردی کسب و کارهای اینترنتی، از تناقضی آشکار در سیاست‌های فناوری دولت پرده بر نمی‌دارد؟طی روزهای گذشته منابع مختلف رسمی آمارهای متعددی را از پیامدهای منفی این تصمیم دولت ارائه کرده‌اند. انجمن تجارت الکترونیک تهران با انتشار بیانیه‌ای خواستار توقف برخوردهای قهری شده است. در عین حال این انجمن اعلام کرده است که بسته‌شدن دسترسی به اینستاگرام، بیش از ۴۰۰هزار کسب و کار را در خطر نابودی قرار داده و معیشت بیش از یک میلیون نفر به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است.

داده‌های نت بلاکس هم نگران کننده است. این سازمان اعلام کرده که قطعی اینترنت در ایران ساعتی ۱.۵ میلیون دلار معادل ۴۵ میلیارد تومان زیان اقتصادی به کشور وارد می‌کند. موضوعی که انتقاد شدید یک روزنامه اصولگرا را هم در پی داشته و در گزارشی به این موضوع پرداخته است.سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران هم اعلام کرده بیش از ۴۱ درصد شرکت‌ها ۲۵ تا ۵۰ درصد درآمد خود را در این مدت از دست داده‌ و حدود ۴۷ درصد هم بیشتر از ۵۰ درصد کاهش فروش داشته‌اند!این کاهش فروش در داده‌های اخیر زرین پال آمده است. طبق اعلام این درگاه پرداخت اینترنتی، تعداد و حجم تراکنش‌‌‌های کسب و کارها تنها در ۵ روز نخست قطعی اینترنت، تا ۴۰‌درصد کاهش یافته است.کارشناسان حوزه فناوری نیز در اظهارات مختلف نسبت به خطری که کسب و کارهای کوچک، متوسط و خانگی را تهدید می‌کند، به طور مکرر هشدار داده‌اند.

دعوت برای کوچ به پلتفرم‌های داخلی
همزمان با قرار گرفتن تیغ محدودیت‌های اینترنتی بر گلوی فعالیت‌های مجازی، وزیر ارتباطات کاربران را به استفاده از پلتفرم‌های بومی دعوت کرده که یک فراخوان پر ابهام محسوب می‌شود.در نشست مشترکی که بین کمیسیون‌های صنایع و معادن و فرهنگی مجلس با وزیر ارتباطات برگزار شد، وی اذعان کرد: میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات ۵۰ درصد بوده است.

اما در عین حال دولتمردان با اذعان به آسیب کسب و کارهای اینترنتی، از تلاش دولت برای جبران خسارت خبر داده‌اند. قرار است مشوق‌های مالیاتی و ابزارهای مختلف به کمک کسب و کارها بیایند. با این حال هنوز خبری از جزئیات این بسته‌های حمایتی نیست و اینکه آیا قرار است مشوق‌های مالیاتی تنها به کسب و کارهای بزرگ اختصاص یابند یا شامل حال کسب و کارهای کوچک در بستر اینستاگرام هم می‌شوند؟

پلتفرم‍‌های داخلی جایگزین مناسبی هستند؟
با اینحال همزمان با این دعوت عمومی، این پرسش مطرح می‌شود که آیا پلتفرم‌های داخلی جایگزین مناسبی به لحاظ فنی برای نمونه‌های خارجی هستند و آیا می‌توانند اعتماد عمومی را به خود جلب کنند؟ کارشناسان می‌گویند پلتفرم‌های داخلی توان فنی لازم را ندارند. محدودیت جغرافیایی داشته و محدودیت سلیقه‌ای بر آنها اعمال می‌شود. در این ارتباط می‌توان به داده‌های مرکز پژوهشی بتا اشاره کرد که نشان می‌دهد هیچ‌کدام از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی، ظرفیت فنی و اعتماد لازم برای میزبانی کسب‌وکارهای مجازی را ندارند.

در ضمن، همین چند روز پیش بود که رسانه‌ها از کوچ ۶ میلیون کاربر ایرانی از واتس‌آپ به تلگرام خبر دادند که نشان از محبوبیت بالای پلتفرم‌های خارجی در نزد مردم دارد.همچنین طبق نتایج آمارگیری در سال ۹۹ که به تازگی منتشر شده «بیش از ۶۵ درصد افراد ۱۵ ساله و بالاتر حداقل در یک شبکه اجتماعی عضو بوده‌اند و متوسط حضور این افراد بیش از یک ساعت و ۳۲ دقیقه در روز بوده است. در میان افرادی که عضو شبکه‌های اجتماعی بوده اند واتس آپ با ۸۸.۵ درصد و پس از آن اینستاگرام با ۶۸ درصد بیشترین میزان عضویت را دارا بوده است.»
در موضوع اعتماد عمومی هم می‌توان به ماجرای اکانت‌های جعلی روبیکا اشاره کرد که بدون اطلاع کاربران برای آنها حساب‌های کاربری مشابه اینستاگرام ساخت و حتی محتوای حساب آنها را عینا تکرار کرد! امری که مهر تاییدی است بر این موضوع که فعلا افکار عمومی رضایت و دل خوشی از پلتفرم‌های داخلی ندارند.