جهت معکوس انتقال تسلیحات بین ایران و روسیه

گروه بین الملل: جاناتان مارکوس، عضو موسسه مطالعات راهبردی و امنیت دانشگاه اکستر در بریتانیا می‌گوید برای سال‌ها تحویل سامانه‌های پیشرفته دفاع هوایی روسیه به ایران سرخط خبرها بود اما حالا جهت انتقال تسلیحات معکوس شده است.پهپادهایی که ایران در اختیار روسیه قرار داده برای ایجاد رعب و وحشت در میان غیرنظامیان اوکراینی و حمله به شبکه تولید و انتقال برق این کشور به کار گرفته می‌شود.
وضعیت نامناسب نظامی روس‌ها در اوکراین آنها را وادار کرده تا به سلاح‌های هدایت شونده ایرانی متوسل شوند زیرا محتوای زرادخانه‌های خود روسیه رو به اتمام است.
به همین دلیل در موارد متعدد، ارتش روسیه مجبور شده برای حمله به هدف‌های زمینی به استفاده از موشک‌های زمین به دریا یا موشک‌های ویژه دفاع ضدهوایی متوسل شود که برای حملات زمینی طراحی نشده‌اند و مناسب نیستند.پرواز هواپیماهای ترابری از ایران به روسیه رصد شده و گزارش منابع آمریکایی حاکی از آن است که مربیان ایرانی سپاه پاسداران در پایگاهی در کریمه مستقر شده‌اند تا نحوه استفاده از پهپادهای تحویل داده شده را آموزش دهند.
بررسی بقایای پهپادهای سرنگون ایرانی شده در اوکراین نشان می‌دهد این پهپادها هم از نوع شاهد-۱۳۱  (از نوع پهپادهای پرسه‌زن کامیکازه یا انتحاری) و هم از نوع بزرگتر، یعنی شاهد-۱۳۶ است. به این ترتیب، تردیدی باقی نمانده که  ایران با وجود تمامی تکذیب‌هایش، کمبود زرادخانه روسیه را جبران می‌کند.
طبیعتا این وضعیت  خبر خوبی برای اوکراین نیست. اگرچه تعداد قابل توجهی از پهپادهای تحویلی ایران توسط ضدهوایی اوکراین سرنگون شده، اما ممکن است شرایط دشوارتر شود.
ایران در زرادخانه خود مهمات پرسه‌زن با قابلیت‌های بیشتر هم دارد و این نگرانی پدید آمده که ممکن است سلاح‌های خطرناک‌تری مانند موشک‌های بالستیک در اختیار روس‌ها قرار دهد.
کلاهک‌های انفجاری این موشک‌ها به مراتب قدرتمندتر از پهپادها بوده و البته امکانات دفاع ضد موشکی بالستیک اوکراین محدود است. در نتیجه، ممکن است غرب ناچار شود تسلیحات پیشرفته ضدموشکی به اوکراین تحویل دهد که به پیچیدگی جنگ خواهد افزود.
این وضعیت می‌تواند پیامدهایی برای چشم‌انداز توافق هسته‌ای بین تهران و جامعه بین‌المللی داشته باشد، توافقی که در حال حاضر هم رو به احتضار است. علاوه بر این، احتمال دارد توازن ظریف نیروها در سوریه تغییر کند و  پیامدهای مهمی برای اسرائیل و روابط اسرائیل با مسکو داشته باشد.واضح است که هم روسیه و هم ایران، که هردو تحت فشار و در صحنه جهانی منزوی هستند به دوستانی نیاز دارند.
روسیه به دلیل تجاوزش به اوکراین با تحریم‌های اقتصادی مواجه است و روند جنگ برای مسکو خوب نبوده است. تلاش  برای احیای برجام دست‌کم تا پس از انتخابات میاندوره‌ای ایالات متحده در ۸ نوامبر متوقف شده و همزمان، ایران به توسعه غنی‌سازی اورانیوم ادامه داده است.پرونده هسته‌ای ایران برای غرب که بر مساله اوکراین تمرکز دارد به سایه‌ای تاریک تبدیل شده و روسیه، که یکی از طرف‌های کلیدی برجام است، قطعا حاضر نیست بر تامین‌کننده تسلیحاتی خود فشار بیاورد.در عین حال، روابط بین مسکو و تهران محصول شرایط کنونی است و بر پیوند عمیق ایدئولوژیک مبتنی نیست.مدت‌هاست که روابط روسیه با ایران با دوگانگی مواجه بوده است. یک مثال واضح در این مورد، اهداف متفاوت آنها در سوریه است.مداخله نظامی روسیه در سوریه باعث نجات رژیم بشار اسد شد و همزمان، مشارکت نیروی انسانی و تسلیحات و شبه‌نظامیان وابسته به ایران نیز برای بقای او بسیار مهم بود.اما روسیه که همچنان در سوریه حضور دارد، هرگز از جاه طلبی‌های منطقه‌ای تهران در آن کشور حمایت نکرده است. با این حال، برای مهار نفوذ ایران آنطور که اسرائیل می‌خواست هم اقدام موثری صورت نداده است. در عین حال، روسیه مانع از حملات هوایی اسرائیل در سوریه نشده که هدف از آنها معکوس کردن روند نفوذ ایران در این کشور بوده است.