گروه اقتصادی: اخیراً فرامرز توفیقی، رئیس کمیته دستمزد کانون شوراهای اسلامی کار اعلام کرده که خط فقر در کشور به 18میلیون و 290هزار تومان رسیده است؛ رقمی که حداقل دستمزد کمتر از یکسوم آن را میتواند پوشش دهد.
خط فقر بالاتر از 18میلیون تومان است
با وجود آنکه رقم اعلامشده از سوی شوراهای اسلامی کار بسیار رقم بالایی بوده؛ اما بسیاری از اقتصاددانان بر این باور هستند که خط فقر حتی از 18میلیون تومان بالاتر است. مرتضی افقه، استاد دانشگاه شهید چمران و کارشناس اقتصاد توسعه گفت: «به اعتقاد بنده، این عدد یک میانگین کشوری است؛ اما برای شهری مانند تهران با توجه به سهمی که مسکن در تأمین نیازهای اساسی دارد و با توجه به جهش شدید قیمت مسکن در سالها اخیر، خط فقر از این هم بالاتر خواهد بود مگر اینکه مسکن را از این سبد خارج کنیم که در آن صورت خط فقر به گونه دیگری محاسبه خواهد شد.»
افقه در ادامه افزود: «خط فقر غذایی داریم که شامل کالری موردنیاز است که فقر شدید نیز نامگذاری میشود؛ اما در فقر مطلق به غیر از کالری لازم برای بقای جسم نیازهای دیگری که در میانمدت و حتی کوتاهمدت ممکن است به بقای افراد صدمه بزند نیز محاسبه خواهد شد که علاوه بر نیازهای غذایی شامل مسکن، پوشاک، بهداشت، امنیت و حتی آموزش بهصورت غیرمستقیم میشود. اگر این مجموعه را در بررسی خط فقر در نظر بگیریم میتوان گفت که در شهر تهران و چند شهر بزرگ دیگر خط فقر بالاتر باشد و در شهرهای کوچکتر و متوسط این عدد، خط فقر مناسبی باشد.»
رقم بار تکفل بالا رفته است
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: «بهغیر از شاخصهای رایج در ادبیات توسعه و ادبیات جهانی مرتبط با فقر باید ادبیات ایران را نیز برجسته کرد؛ ما در کنار خط فقر بار تکفل را نیز داریم به این معنا که خانوارهای زیادی هستند که جوانان آنها بهدلیل نبودِ شغل از پدر ارتزاق میکنند و بهعبارت دیگر رقم بار تکفل (هر نفر چند نفر را باید نان دهد) نیز بالا رفته که یکی از شاخصهای توسعه است.»
شاغلبودن بهمعنای فقیرنبودن نیست
این کارشناس اقتصاد توسعه در ادامه با اشاره به این موضوع که شاغلبودن الزاماً بهمعنای فقیرنبودن نیست؛ گفت: «در کشور ما بسیاری از افراد مشغول بهکار هستند و درآمد آنها کفاف زندگی و هزینههای لازم برای بقا را نمیدهد و معمولاً بیش از یک شغل دارند که آن نیز کفاف خط فقر را نمیدهد و بهنظر میرسد که با یک شاخص نمیتوانیم ابعاد واقعی زندگی افراد در ایران را بسنجیم و باید در کنار خط فقر سایر شاخصها را نیز در نظر بگیریم تا سطح رفاه و فلاکت افراد مشخص شود.»
بیش از 65میلیون نفر زیر خط فقر هستند
افقه در ادامه افزود: «دولت با لجاجت و یکدندگی اصرار دارد که میتواند مشکلات اقتصادی مردم را بدون رفع تحریمها برطرف و نیازهای آنها را تأمین کند؛ اما پس از یک سال و 3ـ4 ماه از استقرار دولت، تورم نیز حتی از 40 درصد عقبنشینی نکرده و دولت در اولین هدف خود نیز ناکام مانده است چه برسد به تعداد شغلهایی که پیشبینی کرده بود ایجاد خواهد کرد و یا مسکنهایی که میخواسته بسازد و این اتفاق از بیتجربگی رئیسجمهور و وزراست که وعدههایی را دادند که تنها بر روز کاغذ میتوانستند جذاب باشند.»این کارشناس اقتصاد توسعه در آخر گفت: «قابلانتظار بود که تولید ملی، درآمد سرانه و بهتبع آن سطح رفاه خانوارها روزبهروز بدتر شود و بیش از 65میلیون نفر بهنظر میآید که زیر خط فقر هستند.»