بوی بد تهران در روزهای سرد سال

گروه جامعه: شهروندان پایتخت‌نشین عادت کرده‌اند به این که با شروع فصل پاییز و زمستان در تهران، شاهد حوادثی تکراری باشند، یکی از مهم‌ترین آن‌ها استشمام بوی بد فاضلاب شهری است که از قضا همیشه در فصل‌های سرد در هر منطقه از تهران، خودش را بیش از قبل به مشام تهرانی‌نشین‌ها می رساند. با وجود تداوم چند ساله بوی ناخوش‌آیند اما مشکل بودار حل نمی‌شود تا بوی نامطبوع در زمستان و پاییز جزو ویژگی‌های شهری مانند تهران باشد. هرچند که از نظر کارشناسان دلیل بوی فاضلاب شهر تهران مدیریت نادرست شهری است، عضو شورای شهر تهران متهم اصلی را شرکت آبفای شهر و کارخانه‌های اطراف پایتخت می داند.

اولین بار در آبان ماه ۹۷ بود که بوی بد فاضلاب شهری به یکباره به مشام تهرانی‌ها رسید و به مشکلی جدی تبدیل شد. همان زمان هم فاضلاب، مرکز آرادکوه و مازوت سوزی کارخانه‌ها به عنوان دلایلی برای بوی بد فاضلاب شهری عنوان شدند. با این حال دلایل عنوان شده حل نشد تا هر سال در ماه‌های آبان و آذر در زمانی که هوا رو به سردی می رود و شهر رنگ پاییز و زمستان را به خود می‌گیرد، بوی بد هم سایه نامطبوع خود را روی سر پایتخت‌نشین ها بیاندازد.

مدیریت فراموش شده شهری
بوی بد تهران حالا چند سالی می‌شود که خود را مهمان شهرنشین‌ها کرده است، با وجود نارضایتی شهروندان اما این طور که به نظر می آید عزم جدی برای رفع منابع بودار وجود ندارد. محمدعلی پورنیا، کارشناس شهری  با اشاره به افزایش بوی بد تهران در فصل‌های سرد سال می‌گوید: «مدیریت شهری تهران در حوزه فاضلاب به شدت مشکل دارد و در این حوزه هم مدیران شهری کار دقیق و درستی انجام نداده‌اند و به همین دلیل است که شهری با جمعیت بیش از ۸ میلیون نفر همیشه با مشکلات پسماند، فاضلاب و بازیافت دست و پنجه نرم می‎کند؛ و همه اینها باعث شده است که تهران پایتخت شاهد تجمع فاضلاب، زباله و بوی بد باشد.»

او البته توجه‌ها را به زیرساخت های نامناسب فاضلاب شهری هم منعطف می‌کند و توضیح می‌دهد: «چندین سال پیش، طرحی با نام یکپارچه‌سازی فاضلاب شهری کلید خورد و قرار شد که سیستم جمع‌آوری فاضلاب در شهر تهران انجام شود؛ حتی پولی هم از شهروندان برای اجرایی شدن این طرح دریافت شد و شرکت‌هایی هم وارد عمل شدند، در عمل اما بعد از باریدن برف و باران و در فصل سرد سال، بوی بد فاضلاب دوباره تهران را پر کرد.»
این کارشناس شهری معتقد است: «شرکت‌ها در طرح یکپارچه‌سازی میلیاردها تومان سود کردند اما از متریال بی کیفیت استفاده کردند و یا به شکلی کار را اجرایی کردند که به عنوان مثال یا شیب تخلیه فاضلاب مناسب نبود و یا لوله کشی اشکال داشت و همه اینها نه مشکلات فاضلاب شهری را برطرف کرد که به مشکلات آن افزود.»
پورنیا بیان می‌کند: «مشکل بوی بد فاضلاب شهری هم به مدیریت شهری و هم به زیرساخت های نامناسب برمی گردد. چراکه به نام طرح علمی، در عمل طرح غیرعلمی اجرا می‌شود. درواقع پای مدیریت شهری در اجرا می لنگد و منابع مالی‌، انرژی و امکانات به نادرست، به شکلی غیرمطلوب و غیرکارشناسانه اجرا می‌شود.»

ما مسئول نیستیم
حرف از زباله و پسماند و بوی بد فاضلاب که می‎‌شود همه نگاه‎ ها به سمت شهرداری تهران می رود، شادی مالکی، معاون هماهنگی امور مناطق سازمان پسماند شهر تهران اما  تاکید می کند که مشکلات فاضلاب پایتخت به شهرداری مربوط نمی‌شود.مهدی بابایی، عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه «شهردای تهران مسئولیتی در قبال بوی بد شهری ندارد.» به مطالعه سازمان محیط زیست استان تهران اشاره می‌کند: «در مطالعه‌ای که اخیر درباره دلایل بوی بد شهر تهران منتشر شده، آمده است که عموما در فصل سرد سال و در مناطقی از تهران که در جنوب و مرکز واقع اند بوی بدی به مشام می رسد. دلیل این اتفاق هم بادهای جنوبی است، بادی که از فرودگاه حضرت امام خمینی (ره) به سمت تهران می وزد.»

باد جنوبی بوی نامطبوع فاضلاب و پسماند مجموعه دامداری‌ها، شرکت‌های لبنی و شرکت پسماند شهری را با خود به تهران می آورد و همین می‌شود که در فصل سرد بو همه جا را برمی دارد. بابایی البته تاکید می‌کند که منابع تولید این بو در محدوده مدیریتی شهری تهران قرار ندارد و بنابراین مدیران شهری هم نمی توانند برای رفع آن کاری انجام دهند. هرچند که سازمان محیط زیست تهران برای رفع این معضل قرارگاهی با حضور شهرداری تهران تشکیل داد و حتی شهرداری هم اقداماتی از جمله کمک به دفع پسماند و زباله این کارخانه ها و شرکت ها انجام داد اما بوی بد همچنان گریبان پایتخت‌نشین ها را گرفته است و دست از سر تهران برنمی‌دارند.

سال‌هاست که منابع خارجی تهران به عنوان دلایل آلودگی هوا و بوی بد فاضلاب عنوان می شود. سوال اما این است که زیرساخت های شهری تا چه قدر در این بوی بد مقصرند؟ عضو شورای شهر تهران معتقد است که اتفاقا زیرساخت‌های شهر تهران بسیار مناسب است و تا ۸۰ درصد هم نوسازی در آن انجام شده و بسیاری از ایرادات آن در طرح یکپارچه سازی فاضلاب رفع شده است؛ با این حال او مسئول رسیدگی به فاضلاب شهری و بوی بد آن را شرکت آبفای تهران می‌داند. شرکتی که البته مدیران آن با وجود پیگیری‌های مداوم تا نگارش این گزارش، به سوالات خبرآنلاین مبنی بر دلایل بوی بد تهران پاسخی ارائه ندادند تا حل معضل بوی فاضلاب شهری همچنان معمایی حل نشده باقی بماند.