حضور کمرنگ ایران در بازارهای صادراتی

گروه اقتصادی: حذف کرومیت از فهرست مواد خام و نیمه‌خام ۲۳۰گانه عوارض صادراتی معادن، زمینه را برای تقویت خام فروشی این ماده آماده می‌کند. البته همین عوارض در چند سال اخیر موجب تعطیلی بسیاری از معادن شد. در سال 1393 مدیران کارخانه فروکروم سبزوار در حالی از کمبود ماده اولیه مورد نیازشان خبر دادند که تأمین‌کننده کرومیت کشور بودند. مدیران واحد تولیدی یادشده دلیل کمبود سنگ کرومیت را ترجیح معدنداران به خام فروشی در بازارهای صادراتی ارتباط می‌دادند.این موضوع در حالی مطرح می‌شد که مصطفی مالداری، معدندار کرومیت در گفتگو با تجارت‌نیوز از صدور حدود 500 هزار تن سنگ و کنسانتره کرومیت در سال 1396 از مقصد ایران خبر داد.

تعرفه 25 درصدی سد راه خام فروشی
اعمال تعرفه 25 درصدی بر صادرات کرومیت در سال 1396 صادرات سنگ و کنسانتره کرومیت را بشدت کاهش داد. تا جایی که باز هم به گفته مالداری صادرات این ماده در سال 1400 به 250 هزار تن افت کرد.اعمال عوارض 25 درصدی هر چند سد محکمی بر سر راه خام فروشی ذخایر کرومیت شد و اوضاع را به نفع کارخانه‌ها تغییر داد، اما به تعطیلی شمار زیادی از معادن کوچک و متوسط انجامید و فرصت‌های اشتغال در آنها را از بین برد.حتی شرکت معدن کرومیت فاریاب که استخراج بزرگ‌ترین ذخایر این ماده را در جنوب کرمان را در اختیار داشت، پس از یک دوره تعطیلی اخیرا به مزایده گذاشته شد.مالداری در این باره به تجارت‌نیوز گفته که ایران ظرفیت تولید 600 هزار تن سنگ و کنسانتره کرومیت را دارد و تنها یک سوم از این مقدار در کارخانه‌های فروکروم ایران مصرف می‌شود در نتیجه می‌توان دو سوم دیگر را صادر کرد.

حضور کمرنگ ایران در بازارهای صادراتی
به هر حال اعمال تعرفه 25 درصدی بر صادرات هر چند بساط خام فروشی را برچید، اما کرومیت به کم‌رنگ شدن حضور کرومیت ایران در بازارهای مقصد انجامید. به نظر می‌رسد بی‌ثباتی در قوانین صادراتی ایران مشتریان را دلسرد و به رقبایی متمایل کرد که معامله با آنها از ثبات بیشتری برخوردار است.از بین رفتن جایگاه ایران در بازار جهانی کرومیت همچنین باعث شد عرضه این ماده در داخل کشور از تقاضا پیشی بگیرد.

در پی این اتفاق کارخانه‌ها عرصه را بر معدن‌داران تنگ کرده و سنگ کرومیت را با قیمت کمتری از معدنداران می‌خرند و علاوه بر این انتظار دریافت سنگ‌هایی با عیار بالاتر از آنچه در بازار جهانی معمول است را دارند.
مالداری در تشریح جزئیات این موضوع تشریح کرد: کارخانه‌های فروکروم ایرانی متقاضی خرید سنگ کرومیت با عیار ۳۸ درصد و بالاتر هستند. در حالی که در بازار جهانی سنگ‌ها تا عیار ۳۲ درصد هم معامله می‌شود، همچنین نیمی از پروانه‌های بهره‌برداری معادن ایران برای ذخایر با عیار زیر ۳۸ درصد صادر شده است. اکنون کرومیت در ایران ۳۰ تا ۴۰ درصد کمتر از قیمت جهانی از معدن‌دار خریداری می‌شود.

باز هم خام فروشی
با این حال به نظر می‌رسد اوضاع بار دیگر به نفع صادرکنندگان تغییر کرده است؛ اعمال تعرفه 25 درصدی بر صادرات کرومیت دوام نداشت و این درصد به 15 و 10 درصد کاهش پیدا کرد و در ادامه به صفر رسید.همچنین هیات وزیران دولت سیزدهم به‌تازگی فهرستی از مواد و محصولات معدنی و صنایع معدنی فلزی و غیرفلزی، محصولات نفتی، گازی و پتروشیمی منتشر و اعلام کرده که صادرات این مواد به صورت خام و نیمه‌خام مشمول مالیات و عوارض می‌شود.این فهرست 230 ماده را دربرمی‌گیرد، اما در آن به ماده معدنی کرومیت اشاره‌ای نشده چون به صدور کرومیت از ایران هیچ عوارضی تعلق نمی‌گیرد. اتفاقی که می‌تواند بار دیگر بازار خام فروشی را گرم و کارخانه‌های داخل کشور را با کمبود روبه‌رو کند.