شکاف قیمت جهانی غذا نسبت به سال گذشته

گروه اقتصادی: طبق تحقیقاتی که فائو انجام داده است میانگین قیمت جهانی غذا در نوامبر 2022 نسبت به ماه قبل هیچ تغییری نداشت. گزارش‌های این سازمان نشان می‌دهد که شاخص قیمت جهانی غذا در نوامبر امسال مانند نوامبر سال گذشته است. باید توجه کنیم که غذا در نوامبر سال گذشته رکورد داشت و به بالاترین حد خود رسید اما در نوامبر امسال غذا در پایین‌ترین رقم خود در کل سال جاری مانده است. بنابراین شاهد شکاف عظیمی بین قیمت غذا در سال جاری و سال‌های قبل هستیم.

بنا بر گزارش فائو، این شکاف در سال‌۲۰۲۲ تعمیق یافت و قیمت جهانی غذا در ماه فوریه و همزمان با آغاز جنگ روسیه و اوکراین به اوج خود در سال‌های اخیر رسید. حال نمودارهای فائو حاکی از آن است که قیمت‌ها از فوریه پس از سه سال‌ روندی کاهشی درپیش گرفته و حدود ۹ماه است که این کاهش قیمت ادامه دارد. البته قیمت‌ها هنوز در سطح بسیار بالاتری نسبت به ابتدای سال‌۲۰۲۱ قرار دارند.

براساس این گزارش کاهش قیمت‌های جهانی غلات، گوشت و محصولات لبنی، افزایش قیمت روغن‌های نباتی و شکر را خنثی کرده‌ است. یافته‌‌‌‌‌های این گزارش گویای آن است که شاخص قیمت کل مواد غذایی فائو که تغییرات ماهانه قیمت‌های جهانی سبدی از مواد غذایی اساسی را دنبال می‌کند، در نوامبر ۲۰۲۲ تنها ۳/ ۰‌درصد از سطح خود در نوامبر ۲۰۲۱ بالاتر بوده‌ است، به‌طوری‌که می‌توان گفت میانگین قیمت مواد غذایی تقریبا به سطح سال‌گذشته رسیده است. براساس این گزارش، شاخص قیمت غلات فائو در ماه نوامبر نسبت به ماه قبل ۳/ ۱‌ درصد کاهش یافته‌است، اما همچنان نسبت به سال‌قبل با افزایش ۳/ ۶‌ درصدی مواجه بوده‌است. قیمت جهانی گندم و ذرت نیز در ماه نوامبر به‌ترتیب ۸/ ۲ و ۷/ ۱‌درصد کاهش یافته‌است که بخشی از آن به‌دنبال «ابتکار غلات دریای‌‌‌‌‌سیاه» اتفاق‌ افتاده است، در مقابل اما قیمت جهانی برنج با ۳/ ۲‌ درصد افزایش مواجه بوده‌ است.

شاخص قیمت روغن نباتی بر مبنای فائو
شاخص قیمت روغن نباتی فائو اما در ماه نوامبر ۳/ ۲‌درصد افزایش یافته‌است، به‌طوری‌که هفت ماه متوالی کاهش این شاخص پایان یافته‌است. قیمت‌های جهانی روغن پالم و سویا در این دوره افزایش یافته‌است، در همین حال، قیمت جهانی روغن آفتابگردان و کلزا با کاهش مواجه شده‌است. شاخص قیمت لبنیات فائو نیز نسبت به ماه اکتبر ۲/ ۱‌درصد کاهش یافته‌است. بر این اساس، قیمت جهانی کره با کاهش همراه بوده‌است.

درحالی قیمت جهانی پنیر افزایش یافته‌است که این افزایش تا حدی به دلیل کاهش صادرات از سوی کشورهای پیشرو در اروپای غربی اتفاق‌افتاده است. شاخص قیمت گوشت فائو نیز در نوامبر ۹/ ۰‌درصد کمتر از ماه قبل بوده‌است، چراکه قیمت جهانی گوشت گاو کاهش یافته‌است و در مقابل قیمت‌های جهانی انواع دیگر گوشت افزایش یافته‌ و همین امر منجر به افزایش قیمت جهانی گوشت گوسفند شده‌است. شاخص قیمت شکر فائو در ماه نوامبر ۲/ ۵‌درصد نسبت به ماه قبل افزایش یافته‌است. براساس این گزارش، این افزایش به دلیل بالابودن خرید همزمان با کاهش عرضه جهانی شکر است که در نتیجه تاخیر در برداشت محصولات کشورهای اصلی تولیدکننده این ماده‌غذایی ایجاد شده‌است.

از سوی دیگر، اعلام هند مبنی‌بر کاهش سهمیه صادرات شکر و افزایش قیمت اتانول در برزیل نیز فشار مضاعفی بر قیمت جهانی شکر وارد کرده‌است. در تازه‌‌‌‌‌ترین گزارش عرضه و تقاضای غلات فائو، این سازمان جهانی پیش‌بینی خود از تولید جهانی غلات در ۲۰۲۲ را کاهش داده و به ۲‌هزار و ۷۵۶‌میلیون‌تن رسانده؛ که نشان‌دهنده کاهش ۰/ ۲‌درصدی تولید نسبت به ۲۰۲۱ است. این کاهش تا حد زیادی بیانگر چشم‌‌‌‌‌انداز کاهش تولید ذرت در اوکراین است. فائو همچنین پیش‌بینی خود در مورد تولید جهانی گندم برای سال‌جاری را کاهش داده است، اما با وجود این کاهش، رقم جدید ۲/ ۷۸۱‌میلیون تن، همچنان یک رکورد باقی خواهد ماند. همچنین انتظار می‌رود تولید جهانی برنج، نسبت به بالاترین رکورد خود در سال‌قبل، ۴/ ۲درصد کاهش یابد.

گندم در سال 2023
با نگاهی به آینده، کاشت محصول گندم زمستانه ۲۰۲۳ در بحبوحه نگرانی‌ها درباره توان مالی نهادهای کشاورزی و شرایط نامساعد آب‌وهوایی در ایالات‌متحده آمریکا و فدراسیون‌روسیه در حال انجام است، اگرچه افزایش قیمت این محصولات می‌تواند به بالا نگه‌داشتن قیمت‌ها درسطح جهانی کمک کند. در نیمکره‌جنوبی، غلات سخت (دانه درست) کاشته می‌شوند و پیش‌بینی‌های رسمی حاکی از سطح بالای کشت ذرت در برزیل است.

براساس آخرین گزارش چشم‌انداز محصول و وضعیت غذایی، ۴۵کشور در سراسر جهان، از جمله ۳۳ کشور در آفریقا، ۹ کشور در آسیا، ۲ کشور در آمریکای‌لاتین و دریای کارائیب و یک کشور در اروپا، به دلیل جنگ‌‌‌‌‌ها، رویدادهای آب‌وهوایی سخت و نرخ‌های تورم فزاینده، به کمک‌های خارجی برای تامین غذا نیاز دارند. شرایط ناامنی غذایی در کشورهای شرق و غرب‌آفریقا نگران‌‌‌‌‌کننده است. براساس گزارش فائو، برای کشورهای کم‌درآمد که با کمبود مواد غذایی مواجه هستند، تولید غلات در ۲۰۲۲‌برابر با میانگین پنج سال‌گذشته و ۵/ ۱۸۴‌میلیون‌تن پیش‌بینی می‌شود، درحالی که کل نیاز واردات غلات ۷/ ۶۳میلیون‌تن پیش‌بینی شده‌است که ۷‌درصد بیشتر از میانگین پنج سال‌گذشته به حساب می‌آید.