مهاجرت کسب و کار‌های ایرانی به استانبول به دلیل محدودیت‌ اینترنت

گروه اقتصادی: با فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و دسترسی دشوار کاربران در ایران به اینترنت، شنیده‌های رسمی و غیررسمی درباره فعال‌شدن اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران به‌گوش رسیده است. ارقام متفاوتی هم درباره تعداد دستگاه‌های وارد شده به صورت قاچاقی از سوی فعالان این حوزه عنوان شده است. ایلان ماسک هم در صفحه خود در توییتر اعلام کرد که حدود ۱۰۰ دستگاه استارلینک در ایران فعال است. وزیر ارتباطات هم چندی پیش در حاشیه جلسه هیئت دولت درباره اینترنت ماهواره‌ای و فعالیت آن در ایران اعلام کرد از فعالیت اپراتور‌های ارائه‌دهنده اینترنت ماهواره‌ای استقبال می‌کند، اما به‌شرط اینکه آن‌ها قوانین ایران را رعایت کنند. به گزارش انتخاب، رضا قربانی، رئیس کمیسیون فین‌تک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران  در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه آیا اساسا امکان دارد که اپراتور‌های ارائه دهنده اینترنت ماهواره‌ای به چارچوب قوانین کشور ما تن دهند، گفت: «اگر منظور از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک است که به جز آن روش‌های دیگری هم برای دسترسی به اینترنت داریم. من نمی‌دانم چارچوب‌ها چیست یعنی اگر اپراتور‌های اینترنت ماهواره‌ای یا شرکتی مثل استارلینک که الان بیشتر شناخته شده است، بخواهد خدمات ارئه دهد، چطور می‌توانند یک سری چارچوب‌ها را رعایت کنند؛ چراکه ما الان ساختاری در اینترنت کشور داریم که با بقیه دنیا متفاوت است.»

وی درباره ساختار اینترنت در ایران، بیان کرد: «ما ساختار تک نقطه ورود و خروج اینترنت در کشور را داریم. تمام اینترنتی که وارد کشور می‌شود از طریق شرکت ارتباطات زیرساخت وارد و خارج می‌شود؛ بنابراین در یک نقطه‌ای، آن چارچوب‌هایی که ممکن است خیلی شفاف نباشد مثل فیلترینگ، اعمال می‌شود. حال اینترنت ماهواره‌ای طوری نیست که یک ورودی و خروجی مشخص داشته باشد بلکه هر فردی به کمک ابزار‌های دریافت، به دانلودر و آپلودر تبدیل می‌شود و می‌تواند با اینترنت بین الملل ارتباط داشته باشد؛ بنابراین اگر منظور این است که آن فرستنده اینترنت که استارلینک یا هر شرکت دیگری، مواردی مثل فیلترینگ را به اینترنتی که به جغرافیای ایران می‌دهد را رعایت کند، من بعید می‌دانم آن‌ها وارد این تعامل و گفتگو شوند.»

قربانی ضمن اشاره به عدم اقبال مسئولان به فعال شدن اینترنت ماهواره‌ای در ایران، افزود: «به نظر می‌رسد استفاده از اینترنت ماهواره‌ای برای مسئولین قابل قبول نیست و این را به ادبیات دیگری بیان کرده‌اند. بعید می‌دانم برای دسترسی آزادانه افراد به اینترنت، از سمت مسئولان اقبالی وجود داشته باشد.»

این عضو هیئت مدیره سازمان نصر تهران، گفت: «واقعیت این است که نمی‌دانم چه اتفاق دارد می‌افتد و نمیدانم این عدد‌ها درست است یا خیر. ولی این را باید دقت کرد که استارلینک به طور خاص و شرکت‌های دیگری که در این حوزه کار می‌کنند، هیچکدام به این صورت عمل نمی‌کنند که در یک منطقه جغرافیایی، بدون هماهنگی با کشور مورد نظر اینترنت را در اختیار این کشور قرار دهند. آخرین جایی که این خدمت را ارئه کردند، اوکراین بود که در واقع دولت اوکراین درخواست کرده بود که شرکت استارلینک این خدمت را به مردم ارائه دهد.» وی ادامه داد: «تا آنجایی که من اطلاع دارم، بیش از یک میلیون نفر در سراسر جهان به طور خاص دارند از استارلینک استفاده می‌کنند که این رقم نسبت به کاربران اینترنت عدد زیادی نیست. این را هم باید دقت کرد که استارلینک برای کاربرانی کاربرد دارد که در مناطقی زندگی می‌کنند که خطوط تلفن وجود ندارد. اصلا کاربرد استارلینک دور زدن تحریم‌ها و فیلترینگ نیست بلکه برای مناطق دور افتاده‌ای است که می‌خواهند به اینترنت دسترسی داشته باشند، ولی هیچ راهی ندارند.»

قربانی همچنین درباره هزینه‌های تهیه و راه‌اندازی دستگاه استارلینک، خاطرنشان کرد: «به‌طور کلی دسترسی گران قیمتی است. جدا از ابزارهایش که عدد صد میلیونی مطرح و گفته می‌شود اگر مردم در ایران بخواهند از آن استفاده کنند شرکت استارلینک آن را رایگان کرده است، اما اینکه مسئله دسترسی آزاد مردم ایران به اینترنت از طریق استارلینک حل شود، برای من سوال است. چراکه کل کاربران استارلینک در دنیا یک میلیون نفر است، حال چندتا از این یک میلیون نفر در ایران است؟ به نظر من یک مقدار تبلیغات و شوآفی ایجاد شده و حتی مجموعه استارلینک هم دارد از این فضا استفاده می‌کند. چون آن‌ها هم به فکر ما نیستند بلکه دارند از طریق این فضا برای خودشان استفاده تبلیغاتی می‌کنند.»

رییس کمیسیون فین‌تک افزود: «مسئله ما با این ابزار‌ها حل نمی‌شود. شاید در سال‌های آینده راحت‌تر و ارزان‌تر شود، ولی حل نخواهد شد. به بیانی دیگر اینترنت ما از طریق شرکت ارتباطات زیر ساخت تامین می‌شود حال اینکه فکر کنیم گزینه جایگزینی به نام استارلینک آمده است را من بعید می‌دانم که استارلینک در کوتاه مدت بتواند در ایران گسترش پیدا کند.»

قربانی همچنین در پایان درخصوص مهاجرت تیمی استارتاپ‌ها به کشور‌های همسایه به دلیل شرایط اینترنت کشور، گفت: «اتفاقی که درباره مهاجرت استارتاپ‌ها به کشور‌های همسایه همچون دبی و ترکیه را من آمار دقیقی ندارم و اعدادی که شنیده‌ام متنوع هستند، ولی خیلی از کسب و کار‌ها ترجیح می‌دهند به صورت موقت به کشوری مثل استانبول بروند.»

وی افزود: «در حال حاضر هم مراکز کار اشتراکی وجود دارد که تیم‌ها فعلا از آن مراکز استفاده می‌کنند و در هتل‌ها استقرار دارند تا ببینند چه می‌شود. این اتفاقی است که افتاده حال برخی ممکن است تکذیب کنند و قبول نداشته باشند، ولی به نظر من اتفاق عجیب و غریبی نیست. بسیاری از افراد آزادکاری (فریلنسر) که در ایران بودند، ولی داشتند با دنیا کار می‌کردند، باتوجه به محدودیت‌هایی که اخیرا پیش آمده و دسترسی‌ها دچار مشکلات عجیبی شده است، به مهاجرت فکر می‌کنند و برخی هم عملا انجام داده‌اند. چراکه دسترسی‌ها سخت و فشار بر کسب و کار‌ها زیاد شده است.»