حکومت سوریه؛ عامل حمله شیمیایی دوما

گروه بین الملل: سازمان منع سلاح‌های شیمیایی ، پس از دو سال تحقیق اعلام کرد، «مستندات منطقی» نشان می‌دهد که دست‌کم در یک مورد حکومت بشار اسد مسئول حمله شیمیایی به دوما در سال ۲۰۱۸ میلادی است.
نیروهای ارتش سوریه در هفتم آوریل ۲۰۱۸ (۱۸ فروردین ۱۳۹۷) شهرک دوما که آن زمان در اختیار مخالفان بود را محاصره کردند.
سازمان منع تسلیحات شیمیایی می‌گوید دست‌کم یک هلی‌کوپتر حکومت سوریه در جریان جنگ داخلی این کشور مخازن حاوی گازهای سمی را در دوما روی ساختمان‌های مسکونی پرتاب کرد. این حمله ۴۳ کشته برجای گذاشت.
بازرسان سازمان منع تسلیحات شیمیایی به دنبال این حمله برای نمونه‌برداری و مصاحبه با شاهدان از دو منطقه در دوما بازدید کردند و سپس نمونه‌ها را در آزمایشگاه‌های این سازمان مورد بررسی قرار دادند.
شهر دوما آخرین سنگر مخالفان دولت بشار اسد در منطقه‌ای وسیع در حومه دمشق به نام غوطه شرقی بود که مخالفان دولت در این نواحی طی هفت سال مبارزه خود کنترل آن را در دست داشتند.
چند روز پس از حمله یادشده، هزاران نفر از جنگجویان ساکن دوما همراه با خانواده‌های خود با اتوبوس به شمال سوریه منتقل شدند.
گزارشی که توسط کارشناسان «سازمان منع سلاح‌های شیمیایی» منتشر شد، در زمره جدیدترین گزارشاتی است که نشان می‌دهد حکومت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، در خلال جنگ داخلی در این کشور از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرده است.
فرناندو آریاس، مدیر کل سازمان منع سلاح‌های شیمیایی در این باره گفت: «استفاده از سلاح‌های شیمیایی در شهر دوما – یا در هر نقطه‌ای – غیرقابل قبول و نقض قوانین بین‌المللی است».
این سازمان گفت به «برهان منطقی برای باورپذیری» این موضوع رسیده‌اند. منظور از این برهان‌ها، معیارها و سنجه‌هایی است که همیشه از سوی نهادهای بین المللی حقیقت یاب و کمیسیون‌های تحقیق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این گزارش آمده است که در جریان حمله نظامی برای بازپس گیری شهر دوما، حداقل یکی از بالگردهای نیروی هوایی سوریه دو کپسول زرد رنگ را بر روی این شهر پرتاب کرده است.
بر اساس این گزارش، یکی از کپسول‌ها به سقف یک ساختمان مسکونی سه طبقه برخورد می‌کند و پس از متلاشی شدن «گاز سمی کلر با غلظت بسیار بالا به سرعت در داخل ساختمان منتشر می‌شود و ۴۳ نفر را می‌کشد و ده‌ها نفر دیگر نیز تحت تاثیر استنشاق آن قرار گرفته‌اند.»در ادامه ذکر شده است که کپسول دوم از پشت بام ساختمان دیگری به داخل یک آپارتمان می‌افتد و فقط قسمتی از آن شکافته می‌شود که در نتیجه تنها افرادی را که بر سر صحنه حاضر بودند «به طور خفیف» تحت تاثیر این گاز شیمیایی قرار می‌دهد.
سوریه در سال ۲۰۱۳  تحت فشارهای جامعه بین‌المللی در نهایت قبول کرد تا به سازمان منع سلاح‌های شیمیایی بپیوندد، اما هیچگاه تحقیقات این نهاد قانونی را به رسمیت نمی‌شناسد و بارها استفاده از سلاح‌‌های شیمیایی را رد کرده است.
علیرغم دلایل ارائه شده، تا زمان سپردن عاملان این حملات به دست عدالت فاصله زیادی باقی است. روسیه به عنوان متحد سوریه، در گذشته از تلاش‌های شورای امنیت سازمان ملل برای صدور دستور تحقیقات دیوان کیفری بین‌المللی ممانعت به عمل آورده است.
 آریاس که خود یک دیپلمات کهنه‌کار اسپانیایی است در ادامه افزود: «حالا دیگر جهان تمام حقایق را می‌داند – از این به بعد به جامعه بین‌المللی بستگی دارد که آیا می‌خواهد سازمان منع سلاح‌های شیمیایی و فراتر از آن اقدام کند یا نه.»
مقامات سوری از دسترسی تیم تحقیق به محل حملات گاز کلر خودداری کردند. حق رای این کشور از سال ۲۰۲۱ به عنوان مجازات استفاده مکرر از گاز سمی به حالت تعلیق درآمد.
به گفته سازمان منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی، بازرسان این سازمان از ده‌ها شاهد مصاحبه گرفتند و خون و ادرار بازماندگان و همچنین نمونه‌هایی از خاک و مصالح ساختمانی را مورد مطالعه قرار دادند.
بازرسان همچنین سایر سناریوهای جایگزین را از جمله ادعای سوریه مبنی بر صحنه‌سازی حمله و اینکه اجساد افرادی که در مناطق دیگر سوریه کشته شده‌اند به دوما برده شده‌اند تا شبیه قربانیان یک حمله گازی به نظر برسند، به دقت ارزیابی کردند و همگی آن‌ها مردود اعلام شد.
در نهایت این سازمان در بیانیه‌ای اعلام کرد که « نیروی هوایی ارتش سوریه» عاملان این حمله هستند.