گروه بينالملل: درپی بحران اوکراین، اروپا در حال انجام اقداماتی برای کاهش واردات گاز طبیعی از روسیه به میزان بیش از یک چهارم تا پایان دهه جاری است که به توقف سلطه روزافزون مسکو روی انرژی اروپا خواهد انجامید.
به گزارش رویترز، الحاق منطقه کریمه اوکراین به روسیه به تخریب مناسبات سیاسی روسیه و اتحادیه اروپا انجامیده و باعث شده دولتهای اروپایی به دنبال راههایی برای کاهش تقاضا، پیدا کردن منابع جایگزین و تغییر به منابع سوختی دیگری نظیر زغال سنگ و انرژیهای تجدیدپذیر باشند. محاسبات رویترز نشان میدهد این اقدامات به کاهش واردات گاز از روسیه به میزان حدود 45 میلیارد متر مکعب تا سال 2020 میلادی خواهد انجامید که ارزش آن 18 میلیارد دلار در سال (معادل یک چهارم آنچه روسیه در حال حاضر صادر میکند) است.
امیدهای قبلی برای کاهش سلطه مسکو به دلیل تصمیم آلمان برای عدم استفاده از انرژی هسته ای با شکست مواجه شد و سهم روسیه از گاز اتحادیه اروپا از سال 2010 با 10 درصد افزایش به بیش از یک سوم رسید. انتظار میرفت قبل از بحران کنونی سهم گاز روسیه در اروپا در سطوح کنونی باقی بماند. بحران اوکراین در هفته های گذشته باعث به خود آمدن سیاستگذاران اروپایی و برگزاری چندین جلسه اضطراری درباره امنیت انرژی شده است. هرمان فان رومپوی رییس شورای اروپا گفت: ما درباره کاهش وابستگی انرژی به روسیه جدی هستیم. ما به دنبال راههای جدیدی برای تامین انرژی خود هستیم.
در راس این تلاشها آلمان وایتالیا بزرگترین مشتریان گاز روسیه در اتحادیه اروپا و همچنین لهستان قرار دارند. آنگلا مرکل صدراعظم آلمان اخیرا گفت: سیاست انرژی باید مجددا مورد بررسی قرار بگیرد. آلمان بزرگترین مصرفکننده گاز اروپا و مهمترین مشتری روسیه در این قاره سالانه بیش از 80 میلیارد متر مکعب از گاز روسیه را مصرف و حدود یک سوم تقاضای خود را از طریق گازپروم تامین می کند، سهمی که طی 20 سال گذشته دائما رو به افزایش بوده است. فوری ترین برنامه آلمان برای کاهش واردات گاز از روسیه شامل افزایش انرژیهای جایگزین و کاهش تقاضا از طریق ارتقای بهره وری انرژی است.
با توجه به تعطیلی هفت گیگاوات نیروگاه هسته ای در آلمان در واکنش به فاجعه ذوب شدن راکتور هسته ای ژاپن و برنامه کنار گذاشتن 9 راکتور دیگر تا سال 2022 که 12 گیگاوات برق تولید میکنند، این کشور باید تلاش زیادی را در زمینه کاهش وابستگی به گاز روسیه انجام دهد. به نظر میرسد آلمان هیچ برنامه ای برای تجدیدنظر در کنار گذاشتن رآکتورهای هسته ای ندارد و بخش اعظم این خلاء بوسیله زغال سنگ و انرژیهای تجدیدپذیر پر خواهد شد.
همچنین تلاشهای مشابهی در ایتالیا که سالانه بیش از 70 میلیارد متر مکعب گاز مصرف میکند و دومین واردکننده بزرگ گاز روسیه در اتحادیه اروپا است صورت میگیرد. بحران اوکراین آینده خط لوله گاز 2400 کیلومتری ساوت استریم را که گاز روسیه را اواخر این دهه به ایتالیا خواهد رساند زیر سوال برده است. فدریکا گیدی وزیر صنعت ایتالیا اواخر ماه گذشته در پارلمان این کشور گفت: تحولات بحران اوکراین می تواند احداث خط لوله ساوت استریم را به خطر بیندازد.
رییس شرکت انی ایتالیا نیز هشدار داده که این پروژه تحت هدایت گازپروم در خطر قرار دارد. گیدی گفت: ایتالیا قصد دارد در این دهه مصرف انرژی را از طریق افزایش بهره وری 20 درصد کاهش دهد و ظرفیت واردات ال ان جی از منابع غیرروسی را افزایش و خط لوله گاز ترانس آدریاتیک را که 10 میلیارد متر مکعب گاز جمهوری آذربایجان را به ایتالیا خواهد رساند تا پایان این دهه تکمیل خواهد کرد. وی همچنین گفت که خواهان جذب سرمایه گذاران نفت و گاز در ایتالیا از طریق تسهیل امور است.
از سوی دیگر درخواست برای کاهش وابستگی به انرژی روسیه در منطقه اروپای مرکزی جایی که خاطرات سلطه شوروی سابق همچنان تازه است و تقریبا تمام گاز آن توسط روسیه تامین میشود بیشتر است. لهستان قصد دارد تا ژانویه آینده احداث یک پایانه ال.ان.جی به ظرفیت سالانه پنج میلیارد متر مکعب را برای واردات گاز از کشورهایی نظیر قطر و در اواخر این دهه از آمریکا و کانادا شروع کند. از سال 2009 که روسیه بیش از 91 درصد گاز لهستان را تامین کرد این کشور ظرفیت خط لوله به آلمان را دو برابر کرده و یک خط لوله جدید به جمهوری چک کشیده است.
به رغم این تلاشها، لهستان هنوز برای تامین دو سوم گاز مورد نیاز خود در سال که 15 میلیارد متر مکعب است، به روسیه وابسته است. نخست وزیر لهستان گفت که این کشور یک لایحه جدید در زمینه گاز شیل تصویب کرده که به تشویق سرمایه گذاران برای حضور در این کشور از طریق تسهیل مقررات کمک خواهد کرد. لهستان به علاوه قصد دارد استفاده از ذخایر زغال سنگ خود را افزایش دهد.
دیگر کشورهای منطقه بالتیک نیز در حال برنامه ریزی برای شروع واردات ال ان جی هستند. فنلاند و استونی که هردو تمام گاز مورد نیاز خود را از روسیه وارد میکنند در فوریه قراردادی را برای احداث دو پایانه ال ان جی در دو طرف خلیج فنلاند و یک خط لوله ارتباطی بین دو کشور امضا کردند. لیتوانی دیگر کشور منطقه بالتیک که به واردات گاز از روسیه وابسته است، همچنین قصد دارد یک تاسیسات ال ان جی احداث و از سال 2015 سالانه دو تا 4 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی وارد کند.