آیا داروهای ضدافسردگی درد را کاهش می‌دهند؟

گروه علمی: داروهای ضد افسردگی اغلب برای افراد مبتلا به دردهای مزمن تجویز می‌شوند، اما یک بازبینی جدید شواهد در این باره دلایل علمی این تجویز را مورد تردید قرار می‌دهد.به گزارش ایسنا این آنالیز ترکیبی ۲۶ بازبینی پیشین در این باره نشان داد که داروهای ضد افسردگی به افراد دچار درد مزمن فقط در یک چهارم موارد استفاده بالقوه مورد آزمایش کمک کرده بود و حتی در این موارد هم اثر این داروها در حد کم تا متوسط بود.

جیووانی فریرا، سرپرست این بررسی که دستیار پژوهشی در انستیتو سلامت عضلانی- اسکلتی در دانشگاه سیدنی در استرالیا است، گفت:‌ «ما دریافتیم که برای اغلب موارد عارضه‌های درد مزمن و انواع داروهای ضد افسردگی، شواهد درباره تاثیربخشی این داروها یا غیر قطعی است یا شواهد بی‌اثر بودن این داروها را نشان می‌دهد.»به گفته او، این بازبینی به خصوص نشان داد که شواهد چندانی در حمایت از استفاده از داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای برای تسکین درد مزمن وجود ندارد.

به گفته این پژوهشگران، بررسی‌های پیشین هم نشان داده‌اند که از هر چهار مورد تجویز داروهای ضد افسردگی برای درد سه مورد آن شامل داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای است.به گفته فریرا، داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای ماند آمی‌تریپتیلین شایع‌ترین داروهای ضد افسردگی مورد استفاده برای درمان درد هستند. اما در کمال تعجب این بررسی نشان داد که شواهد درباره تاثیربخشی آنها در این مورد غیر قطعی است که از نظر این پژوهشگران یافته‌ای نگران‌کننده است.

همه‌گیری سوء مصرف داروهای ضد درد شبه‌افیونی باعث شده است که پزشکان به سوی داروهای غیر افیونی برای تسکین درد روی بیاورند. برای مثال در دستورالعمل سال ۲۰۲۱ انستیتوی ملی برتری بهداشت و مراقبت (NICE) انگلیس آشکارا تجویز دارو برای دردهای مزمن را نهی می‌کند، اما درباره تجویز داروهای ضد افسردگی استثنا قائل می‌شود.فریرا و همکارانش در این بررسی رشته‌ای از بازبینی‌ها را که شواهد مربوط به ۱۵۶ کارآزمایی بالینی را خلاصه کرده بودند و شامل بیش از ۲۵۰۰۰ نفر می‌شدند،  تجزیه و تحلیل کردند.

این پژوهشگران از ترکیب شواهد برای داوری برای اثربخشی هشت رده از داروهای ضد افسردگی در ۲۲ مورد عارضه درد مزمن جداگانه استفاده کردند که در مجموع به ۴۲ مقایسه انجامید. ۱۱ مورد از این ۴۲ مقایسه (۲۶ درصد) شواهد حمایت‌کننده از تاثیربخشی داروهای ضد افسردگی برای درمان نوعی از درد مزمن به دست دادند، اما در ۳۱ مورد دیگر مقایسه‌ها (۷۴ درصد)‌ شواهد درباره تاثیربخشی غیرقطعی بودند یا شواهد بی‌تاثیر بودن این داروها را نشان می‌دادند.

یافته‌های این بررسی نشان داد که ۹ عارضه درد مزمن وجود دارند که دست کم از داروهای ضد افسردگی بر آنها موثر است که شامل کمردرد، درد پس از عمل، فیبرومیالژی، درد عصبی، درد مربوط درمان سرطان پستان، درد بدتر شده به علت افسردگی، آرتریت (التهاب مفصل)‌ زانو، نشانگان روده تحریک‌پذیر و سردرد ناشی از تنش مزمن بودند.

به گفته این پژوهشگران در اغلب این ۹ عارضه، داروهای ضد افسردگی از نوع «مهارکننده بازجذب نوراپی‌نفرین و سروتونین» (SNRI) مانند دولوکستین موثر بودند. شواهد با قطعیت متوسطی به خصوص درباره تاثیر بخشی این نوع داروهای ضد افسردگی در درمان کمردرد، فیبرومیالژی و درد نوروپاتیک (درد عصبی) وجود داشت.از طرف دیگر، این پژوهشگران استفاده گسترده از داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای با وجود تاثیربخشی محدودشان ابراز شگفتی می‌کنند. به گفته آنها، فقط سه عارضه بود که این گروه داروهای ضد افسردگی در آنها موثر بودند و قطعیت شواهد در این موارد هم پایین بود: درد نوروپاتیک (درد عصبی)، نشانگان روده تحریک‌پذیر و سردرد از نوع تنشی.