بازگشایی‌ انجمن روزنامه‌نگاران در حد وعده؟

در نخستین نشست خبری پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، دکتر حسن روحانی بر لزوم فعال بودن چنین انجمن‌هایی تأکید کرد. سپس فعالیت دوباره‌ی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران و فک پلمپ دفتر این انجمن تبدیل شد به سوژه‌ی خبری و این ماجرا تا شهریورماه 92 ادامه داشت. البته دولت، تازه سکان اداره‌ی کشور را به‌دست گرفته بود و طبیعتا کسی انتظار نداشت که در همان روزهای ابتدایی، این کشتی به گل نشسته را برگرداند. اما در راستای قولی که داده شده بود و با هدف یادآوری آن، اعضای هیئت مدیره‌ی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران 27 شهریورماه 92، به سه وزارتخانه‌ی کار، رفاه و امور اجتماعی، اطلاعات، و فرهنگ و ارشاد اسلامی نامه نوشتند.

بدرالسادات مفیدی -دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران- درباره‌ این نامه گفت: انجمن صنفی روزنامه‌نگاران پس از این رویکرد آقای روحانی، تقاضاهای متعددی را برای ملاقات و گفت‌وگو با مسوولان فرستاد و با توجه به این‌که گره مشکل انجمن صنفی روزنامه‌نگاران به‌دست دو وزارتخانه‌ی اطلاعات و همچنین کار و رفاه و امور اجتماعی حل می‌شود، برای وزیر کار درخواست کتبی فرستادیم و آقای شمس‌الواعظین، جانشین رییس هیئت مدیره‌ انجمن نیز با واسطه‌، از وزیر اطلاعات درخواست ملاقات کرد. نامه‌ای نیز به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی فرستادیم تا بتوانیم دغدغه‌ها، شرایط و مشکلات فعلی روزنامه‌نگاران را با او مطرح و مطالبات روزنامه‌نگاران را از او درخواست کنیم. دیدار ما با آقای وزیر ارشاد صرفا دیداری است که در آن قصد داریم مشکلات روزنامه‌نگاران را بازگو کنیم و بازگشایی انجمن صنفی به این وزارتخانه هیچ ارتباطی ندارد، چون موضوعیت حرفه‌ای ما با وزارت ارشاد مرتبط است، اما در بحث تشکل‌های صنفی، وزارت کار و امور اجتماعی مجوز لازم را صادر می‌کند.

پس از 17 روز، از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارتخانه‌ای که شاید بازگشایی انجمن کم‌ترین ارتباط را به آن داشت، با اعضای انجمن صنفی تماس گرفته شد و نقش شیخوخیت برای بازگشایی این انجمن به وزارت ارشاد سپره شد. چندماه دیگر گذشت و تا بهمن‌ماه 92 هیچ خبر تازه‌ای از بازگشایی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران نبود. تا این‌که 1200 روزنامه‌نگار در نامه‌ای خطاب به رییس‌جمهور از او خواستند تا انجمن صنفی روزنامه‌نگاران بازگشایی شود. این نامه اگرچه هیچ پاسخ رسمی در پی نداشت اما وزارت اطلاعات چند روز بعد از این نامه در نیمه‌ی بهمن‌ماه، شکایتش را از انجمن صنفی روزنامه‌نگاران پس گرفت.

وزیر ارشاد پس از اعلام خبر پس‌گرفتن شکایت توسط وزارت اطلاعات، گفت: تفاهم‌نامه‌ای بین وزارت اطلاعات و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت تعاون،‌ کار و رفاه اجتماعی بسته و قرار شده، وزارت اطلاعات شکایت خود را از این انجمن پس بگیرد، ‌در حال حاضر وزارت اطلاعات شکایت خود را علیه انجمن صنفی روزنامه‌نگاران پس گرفته و قرار شده است، روزنامه‌نگاران عضو این انجمن، مجمع عمومی تشکیل دهند و هیئت مدیره‌ی خود را انتخاب کنند.

پس از اظهارات وزیر ارشاد، رییس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران آمادگی انجمن را برای برگزاری انتخابات اعلام کرد و دستگاه قضایی نیز طبق اظهار صریح دادستان کل کشور و سخنگوی قوه، به شرط این‌که انجمن صنفی فعالیت سیاسی انجام ندهد، با بازگشایی آن موافقت کرد. البته در همین زمان، نامه‌ای از سوی عده‌ای منتشر شد که از رییس‌جمهور خواسته بودند که انجمن صنفی روزنامه‌نگاران بسته بماند. پس از انتشار این نامه، برخی کسانی که نام آن‌ها در پای این نامه آمده بود در تماس‌هایی با ایسنا، رسما اعلام کردند که چنین نامه‌ای را امضا نکرده‌اند.

سکوت وزارت کار همچنان ادامه دارد
وزارت کار و امور اجتماعی مرتبط‌ ترین وزارتخانه به انجمن صنفی روزنامه‌نگاران است. اکنون در ایران، انجمن‌های دیگری در حوزه‌ی روزنامه‌نگاری فعالیت می‌کنند، اما هیچ‌کدام «انجمن صنفی» نیستند و مجوز خود را از وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی یا کشور گرفته‌اند. انجمن صنفی روزنامه‌نگاران از این نظر با وزارت کار، پیوند عمیق‌تری دارد که مجوز فعالیتش از سوی این وزارتخانه صادر شده است.

در دولت پیشین، به‌دلیل جهت‌گیری‌های کلی که نسبت به فعالیت نهاد‌های مدنی وجود داشت، کمتر کسی انتظار داشت که مسوولان وزارت کار به بازگشایی خانه‌ی روزنامه‌نگاران کمک کنند؛ اما روزی که در مجلس برای وزیر جدید کار و امور اجتماعی رأی‌گیری می‌شد، در دل بسیاری از روزنامه‌نگاران امیدی جان گرفت، چون شخص وزیر در حوزه‌ی روزنامه‌نگاری فعالیت کرده و طبیعتا باید با مشکلات و دغدغه‌های این قشر، آشنایی بیشتری داشته باشد.

درباره‌ی عملکرد وزارت کار و امور اجتماعی در زمینه‌ی بازگشایی انجمن، رییس کمیته‌ی حقوقی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران گفت: من از نظر حقوقی نمی‌توانم متوجه شوم که چرا وزارت کار نسبت به مکاتبات انجمن صنفی روزنامه‌نگاران بی‌اعتنایی می‌کند. به علاوه، ترجیح می‌دهم در این زمینه نیت‌خوانی نکنم؛ اما در چندماه گذشته، انجمن صنفی روزنامه‌نگاران بارها با وزارت کار مکاتبه کرده، اما هیچ پاسخ رسمی نگرفته است.

کامبیز نوروزی ادامه داد: حتا در جلسه‌ای مشترک که میان اعضای انجمن صنفی روزنامه‌نگاران و نمایندگان وزارت کار برگزار شد، قرار شد انجمن صنفی روزنامه‌نگاران پیشنهاد خود را به وزارت کار اعلام کند اما وزارت کار در این مورد نیز به قرار خود عمل نکرد و تا کنون رفتاری کاملا انفعالی در برابر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران داشته است. وی درباره‌ی این‌که سه وزارتخانه‌ی ارشاد، اطلاعات و کار از سوی رییس‌جمهور برای حل مشکل انجمن صنفی روزنامه‌نگاران مأمور شدند، تأکید کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هیچ مسوولیت حقوقی در قبال انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ندارد. شرایط وزارت اطلاعات نیز به همین صورت است؛ اما مسوولیت اصلی برعهده‌ی وزارت کار است.

او ادامه داد: طبق اخباری که در چندماه اخیر منتشر شده، وزارت ارشاد نه‌تنها مخالفتی با بازگشایی انجمن ندارد، بلکه از آن استقبال کرده و در این زمینه، انجمن را همراهی کرده است. وزارت اطلاعات نیز مشکلی ندارد و طبق دستور رییس‌جمهور عمل کرده، اما وزارتخانه‌ی مسوول در این زمینه، وزارت کار است که به مکاتبه‌های انجمن صنفی بی‌اعتنایی کرده و این، برای ما محل پرسش است.

وی با اشاره به سابقه‌ی وزیر کار در حوزه رسانه گفت: آقای ربیعی در روزنامه‌ی «کار و کارگر» به‌عنوان روزنامه‌نگار فعالیت کرده است و اگر اشتباه نکنم، در ابتدای تشکیل انجمن صنفی روزنامه‌نگاران نیز جزو موسسان آن بود. این عضو انجمن صنفی روزنامه‌نگاران اظهار کرد: وقتی رییس‌جمهور بر حقوقدان بودنش تأکید دارد، کم‌ترین انتظار ما این است که رفتارهای حقوقی در وزارتخانه‌های او دنبال شود. من هم به‌عنوان یک حقوقدان درخواست می‌کنم که در چارچوب قانون، با موضوع انجمن صنفی روزنامه‌نگاران برخورد شود؛ اما در این مدت، برداشت ما این بود که وزارت کار بر این اساس با انجمن رفتار نکرده و کم‌ترین آداب اداری را که پاسخ دادن به مکاتبات است رعایت نمی‌کند.

او در پایان تأکید کرد: من همچنان امیدوارم که وزارت کار و امور اجتماعی در چارچوب قوانین و مقررات جاری کشور نسبت به موضوع انجمن صنفی روزنامه‌نگاران واکنش نشان دهد و به وظیفه‌ی قانونی خود عمل کند. با آغاز سال 1393، معدود اخباری که درباره‌ی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران منتشر شده، شامل یک شایعه و یک واکنش بوده است. در آخرین روزهای فروردین‌ماه، خبری مبنی بر منتفی شدن بازگشایی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران در برخی سایت‌ها منتشر شد که در واکنش به این خبر، رییس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران گفت: در گفت‌وگوهایی که در روند بازگشایی انجمن از سوی کمیته‌ی حقوقی انجمن با قوه‌ی قضاییه صورت گرفته است، چیزی تحت عنوان مانع حقوقی بر سر راه انجمن وجود ندارد.

در مجموع، در شرایطی که وزیر ارشاد بیشترین نقش را در راستای عمل به اهداف رییس‌جمهور داشته، وزیر اطلاعات شکایتی را که پیش از این انجمن شده بود، پس گرفت، آن‌چه باقی‌مانده این است که وزارت کار موضع خود را اعلام کند و جمعیتی را از سردرگمی درآورد.