استقبال سازمان ملل از تجدید رابطه تهران و ریاض

آمریکا تأکید کرد که در جریان پیشرفت مذاکرات قرار داشته و سخنگوی دبیرکل سازمان ملل این تحول را گشودن درهای امید برای پایان جنگ در یمن دانست. هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، با این حال درباره اجرای تعهدات ایران نیز تردیدهایی را ابراز داشت. جان کربی، در این باره گفت: «ما منتظریم ببینیم که آیا واقعا" ایرانی‌ها به سهم خود در این تعهد احترام می‌گذارند یا نه. این رژیمی نیست که معمولا" به قول خود احترام بگذارد.» جان کربی، گفت عربستان دولت جو بایدن را در جریان پیشرفت مذاکرات با ایران قرار داده بود، اما آمریکا خود نقش مستقیمی در این گفت‌وگوها نداشت. در حالی که چین رقیب جهانی آمریکا محسوب می‌شود، او گفت درباره نقش چین در مذاکراتی که به دستیابی ایران و سعودی به توافق شده، «نظری ندارد»، اما افزود «از هر کوششی برای کاهش تنش در منطقه حمایت می‌کنیم». کربی گفت آمریکا همواره حامی این روند بوده تا جنگ در یمن پایان یابد و «با مداخلات ایران» مقابله کند.
کارین ژان پی‌یر، سخنگوی کاخ سفید، نیز با گفتن این‌که آمریکا در جریان گزارش‌های تحولات میان ایران و عربستان بوده، افزود واشینگتن «از هرگونه تلاش برای کاهش تنش در منطقه و خاتمه جنگ یمن استقبال کرده و این، یکی از دلایل سفر رئیس ‌جمهور جو بایدن به خاورمیانه (در تابستان) بود». به گفته خانم ژان پی‌یر، «دیپلماسی، کاهش تنش و بازدارندگی ستون اصلی سیاست آمریکا است». با این حال، این سخنگو گفته‌ مقامات آمریکا در دوره اخیر را تکرار کرد که مذاکرات احیای برجام با ایران «در تمرکز و دستور کار آمریکا قرار ندارد». با وجود اظهارات سخنگویان کاخ سفید و شورای امنیت ملی در خصوص استقبال از کاهش تنش در منطقه در پی گشایش روابط میان ایران و عربستان، زمانی که یک خبرنگار روز جمعه از جو بایدن پرسید که در این باره چه نظری دارد، او که در حال ترک سالن بود، گفت «هر چه رابطه میان اسرائیل و کشورهای همسایه عرب بهتر باشد، برای همه بهتر است». این احتمال مطرح است که بایدن به درستی متوجه سؤال نشده بود!
همزمان استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد، گفت در بهبود رابطه ایران و عربستان «ظرفیت بسیاری» وجود دارد، و دبیرکل از این تحول استقبال می‌کند و از نقش چین، عمان و عراق در دستیابی به این تحول سپاس‌گزار است. دوجاریک گفت رابطه همسایگی میان ایران و عربستان نقش حیاتی در ثبات خلیج فارس دارد. سخنگوی دبیرکل سازمان ملل وضعیت جاری در یمن را شکننده نامید، و گفت امیدواریم که توافق ایران-عربستان بر یمن و سایر نقاط تأثیر مثبت بگذارد.
بیانیه مشترک جمهوری اسلامی ایران، عربستان و چین روز جمعه،‌ ۱۹ اسفند، با امضای علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، مساعد بن‌محمد العیبان، همتای سعودی او و وانگ ئی، عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست چین که تا هفته گذشته وزیر خارجه این کشور بود، همزمان در پکن، تهران و ریاض منتشر شد. علی شمخانی گفت که از روز دوشنبه، ۱۵ اسفند، در پکن حضور داشته تا توافق‌هایی را که میان ابراهیم رئیسی، رئیس ‌جمهور، و شی جین‌پینگ، همتای چینی او، به دست آمده بود، نهایی کند. بحران‌های سال ۱۳۹۴ میان تهران و ریاض با اتهام ایران به عربستان در زمینه «تعرض جنسی» به دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده آغاز شد. تحقیقات عربستان مأمورانی در فرودگاه را به پای میز محاکمه کشاند.
اما آغاز جنگ یمن در همان سال در ائتلافی به رهبری عربستان علیه نیروهایی که شبه‌نظامیان حوثی مورد حمایت ایران بخش مهمی در این جنگ بودند، به تنش بین دو کشور دامن زد. در ادامه سال ۱۳۹۴ ابتدا کشته شدن ۴۶۴ زائر ایرانی در فاجعه منا و سپس مرگ ۱۱ زائر دیگر در سقوط جرثقیل در مکه، اعتراض ایران به اعدام شیخ نِمر، یک روحانی ارشد شیعی سعودی، و حمله نیروهای افراطی به سفارت عربستان در تهران و آتش ‌زدن کنسولگری سعودی در مشهد به قطع روابط دو کشور منجر شد. در پی قطع رابطه سعودی با ایران، شماری از کشورهای اسلامی و عربی همسو با عربستان نیز با ایران قطع رابطه کردند.
اما بر اساس بیانیه مشترکی که روز جمعه اعلام شد، قرار است روابط تهران- ریاض طی دو ماه آینده به دوران پیش از بحران‌های سال ۱۳۹۴ بازگردد و دو کشور افزون بر گشایش سفارت در پایتخت کشور مقابل، کنسولگری‌ خود در جده و مشهد را نیز نوگشایی کنند.