«فقر» دلیل اصلی کودک همسری است

گروه جامعه: براساس اعلام مرکز آمار ایران (بهار تا پاییز 1401) 20648 مورد ازدواج زنان کمتر از 15 سال، 1085 ولادت از مادران کمتر از 15 سال، 12 مورد ازدواج مردان کمتر از 15 سال و 5 ولادت از پدران کمتر از 15 سال در کشور رخ داده است.

ابه گزارش منیبان، میرمحمود حریرچی، آسیب شناس و جامعه شناس  با اشاره به دلایل ازدواج دختران در سنین کم گفت: تعداد زیادی از ازدواج‌های دختران که در سنین پایین انجام می‌شود به دلیل فقر اقتصادی و برخی به علت خرده فرهنگ هایی است که در جامعه وجود دارد اما به طورکلی ازدواج در سنین پائین عوارض و پیامدهای منفی دارد چون از نظر آمادگی های جسمی و روانی هنوز فرد، کودک بوده و آمادگی اینکه بتواند وارد مسئولیت بزرگ خانوادگی به عنوان همسر و مادر شود را ندارد به همین دلیل ازدواج در سن زیر ۱۵ سال می تواند به فرد آسیب‌هایی از لحاظ روحی، روانی، عصبی و اجتماعی و همچنین فرهنگی وارد کند و باعث شود فرد نتواند از عهده نقشی که باید ایفا کند، برآید.

او افزود: براساس قانون افراد زیر ۱۸ سال کودک تلقی می‌شوند بنابراین برای باز کردن دفترچه حساب و یا دریافت گواهینامه نیاز به تمام شدن ۱۸ سال سن دارند، این نشان می‌دهد کودکان از لحاظ جسمی و روانی آمادگی بسیاری از کارهایی که بزرگسالان انجام می‌دهند را ندارند حال چه برسد به اینکه ازدواج کنند و بچه‌دار شوند.

حریرچی با تاکید برعوارض ازدواج در سن پایین تصریح کرد: ازدواج دختران کم سن و همچنین مادر شدن آنان باتوجه به فیزیک بدنی‌شان می‌تواند عوارض زیادی برای او و فرزندش ایجاد کند مخصوصا در مناطق محروم و کم برخوردار که بیمارستان و پزشک کم است و امکان به خطر افتادن جان مادر و فرزند وجود دارد.

او ادامه داد: مادر شدن در سن کم، باعث بروز بیماری‌های روانشناختی در فرد می‌شود و سلامت جسمی، اجتماعی و روانی او را به خطر می‌اندازد پس نوجوان که مادر هم شده نمی تواند نقش خود را به خوبی ایفا کند.
این جامعه شناس با اشاره به اینکه ازدواج در سن کم باعث محروم شدن از تحصیل می‌شود، گفت: در بسیاری از مواقع دخترانی که در سنین پایین ازدواج می‌کنند چون درگیر خانواده و سپس بچه داری می‌شوند ترک تحصیل می‌کنند یا اگر هم بخواهند به درسشان ادامه دهند، نمی‌توانند در مدارس روزانه درس بخوانند بنابراین در این شرایط بسیاری از دختران ترک تحصیل می‌کنند و از میان آنها تعداد کمی به صورت شبانه درسشان را ادامه می‌دهند و به تحصیلات عالی می‌رسند.

او به احتمال بروز اختلاف در اینگونه ازدواج‌ها اشاره کرد و افزود: دختر و پسری که در سن پایین ازدواج می‌کنند، چون هنوز به درجه ای از بلوغ اجتماعی نرسیدند و یکباره وارد یک فرایند زودرس شدند، ناسازگاری و درگیری‌ بینشان افزایش پیدا می‌کند و همین اختلافات باعث می‌شود زندگی زناشویی خوبی نداشته باشند و حتی سال‌ها بعد زندگی‌شان به طلاق منجر شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به این سوال که در چه مناطقی ازدواج در سن پایین شیوع دارد؟ گفت: ازدواج در سنین پایین در چندحالت می‌تواند رخ دهد یکی در خانواده‌هایی است که درآمد کمی دارند و از نظر اقتصادی با مشکلاتی مواجه هستند بنابراین به اصطلاح دختر خود را شوهر می‌دهند تا یکی از هزینه‌هایشان کمتر شود متاسفانه می‌توان گفت یکی از دلایل اصلی ازدواج در سنین پایین همین مشکلات اقتصادی است یکی دیگر هم به فرهنگ خانواده برمی‌گردد و معمولا در روستاها، شهرستان‌ها و جاهای کوچک فرهنگ این است که دختر در سن کم ازدواج کند و معمولا این ازدواج ها فامیلی است.

حریرچی با اشاره به آسیب‌های روحی و روانی که مادر نوجوان می‌بیند، بیان کرد: ازدواج دختران و به تبع آن فرزند آوری آنان در سنین کمتر از ۱۵ سال با توجه به اینکه به رشد جسمی، روحی و روانی کافی نرسیدند، باعث می‌شود در اغلب موارد فرد از لحاظ روحی، روانی و خانوادگی دچار مشکل و اختلال شود چون مادر خودش هنوز کودکی نکرده و تجربیاتی که باید کسب نکرده است اما الان باید یک کودک دیگر را بزرگ و تربیت کند که قاعدتا در چنین شرایطی فرایند بزرگ شدن کودک با اختلال مواجه خواهد شد.

این جامعه شناس با اشاره به ضرورت حمایت‌های فردی و اجتماعی از مادران کمتر از ۱۵ سال عنوان کرد: مادر شدن دختران کمتر از ۱۵ سال نیاز به ارائه خدمات پزشکی و مددکاری ویژه‌ای دارد به طوری که از همان آغاز زمان بارداری یک مددکار در کنار مادر برای بررسی و آموزش موارد مختلف از لحاظ بهداشت و تغذیه حضور پیدا کند همچنین این مادران نیاز دارند که به طور منظم از نظر جسمی مورد آزمایش قرار گیرند چون این افراد توان جسمی و روحی فرزندآوری را ندارند و از نظر بدنی ضعیف هستند بنابراین امکان بروز اختلالات در آنها وجود دارد و نیازمند مراقبت ویژه هستند. از سوی دیگر با توجه به اینکه این مادران خود کودک هستند به همین دلیل نمی‌توانند به درستی نوزادان و فرزندان خود را تربیت کنند بنابراین باید یک مددکار و یا مشاوری در کنار آنها قرار گیرد تا بتواند فرزندی خوبی را تربیت کند.