کشف اسرار یک منطقه ناشناخته در مغز

گروه علمی:مطالعه جدیدی در دانشگاه فرایبورگ آلمان، از کشف رازهای منطقه‌ای اسرارآمیز در مغز خبر می‌دهد که با عنوان «منطقه عدم قطعیت» یا زونا اینسرتا(zona incerta) نام‌گذاری شده‌ است.

دانشمندان هنوز اطلاعات زیادی درباره این منطقه ندارند اما می‌‌گویند تعامل آن با نئورکورتکس است که در تشکیل حافظه نقش دارد. نئورکورتکس، به ناحیه بیرونی مغز گفته می‌شود که مسئولیت عملکردهای شناختی مانند زبان، تصمیم‌گیری و حرکت ارادی را برعهده دارد و تا امروز به‌عنوان محل ذخیره کردن خاطرات شناخته می‌شد اما حالا زونا اینسرتا درک ما را از مغز و حافظه تغییر داده‌است.

محققان، با انجام آزمایش‌های یادگیری روی موش‌ها ضمن توجه ویژه‌ به سیناپس‌ها(محل ارتباط بین نورون‌ها یا سلول‌های عصبی) نحوه عملکرد اتصالات بین زونا اینسرتا و نئورکورتکس را بررسی کردند. پژوهشگر این مطالعه آنا شرودر، عصب‌شناس دانشگاه فرایبورگ می‌گوید: «نتایج شگفت‌انگیز بود. نیمی از سیناپس‌ها درطول یادگیری، پاسخ‌های مثبت قوی‌تری داشتند و نیم دیگر دقیقا برعکس عمل کردند.»

آزمایش‌های بعدی که در آنها مسیرهای زونا اینسرتا مسدود شد، به اختلال یادگیری در موش‌ها انجامید. مغز برای تشکیل خاطرات، باید بین پیام‌هایی که از پایین به بالا(بیرون به داخل) از محیط می‌آیند و پیام‌های داخلی تولیدشده در خودش(از بالا به پایین) که اطلاعات تجربیات گذشته و فعلی را منتقل می‌کنند، ارتباط برقرار کند. زونا اینسرتا با پیام‌های کمتر شناخته‌شده بالا به پایین یعنی مسیرهای مهاری دوربرد سروکار دارد.

پیام‌های بالا به پایین معمولا مسیرهای عصبی را روشن می‌کنند اما پیام‌های بازدارنده و مهاری، درصورت لزوم این مسیرها را سرکوب می‌کنند. دانشمندان می‌گویند حالا می‌دانیم یک ناحیه مرموز در مغز بر حافظه و توانایی یادگیری تأثیر می‌گذارد و این کار را به‌روشی عجیب و غیرمنتظره انجام می‌دهد اما این تنها کشف مهم و جالب درباره زونا اینسرتا نیست. تحقیقات بیشتر درباره زونا اینسرتا بر نقش آن در خواب، تغذیه، درد و اضطراب هم صحه می‌گذارد.

پیش از این گروهی از محققان دانشگاه جان‌هاپکینز از شناسایی نورون‌هایی در زونا اینسرتا خبر داده‌بودند که در بهبود خواب نقش دارد. این کشف نویددهنده پیشرفت روش‌های پزشکی برای درمان اختلالات خواب ازجمله بی‌خوابی و نارکولپسی(حمله خواب) است. به‌علاوه حالا دانشمندان می‌دانند اختلال در بیان ژن Lhx۶ می‌تواند منشأ به‌وجود آمدن بیماری‌هایی مانند صرع شدید باشد. زونا اینسرتا همچنین در درمان پارکینسون، هدف برخی از شیوه‌های درمانی واقع شده‌است، گرچه هنوز دانشمندان مطمئن نیستند این منطقه دقیقا به چه روشی به بهبود علایم پارکینسون کمک می‌کند. تحقیقات آینده، رازهای بیشتری از منطقه عدم قطعیت مغز برملا خواهدکرد. یوهان لتزکوس، متخصص مغز و اعصاب دانشگاه فرایبورگ امیدوار است این مطالعه، الهام‌بخش محققان دیگر باشد تا درباره مهار دوربرد در تنظیم عملکرد نئوکورتیکال، هم از ناحیه زونا اینسرتا و هم از سایر منابع هنوز شناسایی‌نشده اطلاعات بیشتری به‌دست بیاورند.