گروه علمی: مسلما داشتن یک مایکروفر، که فضای بسیار کوچکی را اشغال میکند و به طرز اعجابانگیزی تمام غذاها را ظرف چند دقیقه ناقابل آماده خوردن میکند، خیلی وسوسهکننده است و این روزها کمتر کسی را میبینیم که در مقابل این وسوسه، مقاومت کند و این مساله به یک اپیدمی تبدیل شده است.
خیلی از خانمها با وجود خانهدار بودن و داشتن زمان کافی برای آشپزی، در کنار اجاق گازشان، یک مایکروفر هم دارند و حتی شاید بتوان گفت که مایکروفر به عنوان یکی از وسایل ضروری زندگیهای امروزی محسوب میشود. درست است که مایکروفر میتواند غذا را در کسری از دقیقه گرم کند یا حتی ظرف تزئین شده غذا را میتوان درونش قرار داد و فقط دقایقی کوتاه را صرف آماده شدنش کرد اما آیا واقعا استفاده از مایکروفر ضرر ندارد؟
این همه سرعت عمل!؟
گرمایی که مایکروفرها با تولید امواج مایکرو ویو (ریز موج) ایجاد میکنند، باعث جنبش مولکولهای آب موجود در غذا، با تناوب بسیار بالا میشود تا در نهایت به بخار تبدیل شود که موجب گرم شدن غذا میشود. این کار همانطور که باعث گرم شدن سریع غذا میشود، تغییر ساختار شیمیایی مواد غذایی را نیز در پی دارد.
از ۴۰ و اندی سال پیش- که اولین مایکروفرها به مردم معرفی شد- تا امروز، موضوعهای زیادی در این رابطه مطرح شده که این اجاقها میتوانند ارزش غذایی خوراکها را به طور کامل از بین ببرند که آثار آن، با کمی تاخیر مشخص میشود.
اولین نکتهای که در زمان استفاده از مایکروفر مشخص میشود، متغیر بودن زمان گرم شدن غذاست. نقاط داغ غذاهایی که با مایکروفر گرم میشوند، آنقدر داغ هستند که بتوانند باعث سوختگی شوند و به همین خاطر است که به مادران توصیه میشود شیشه شیر فرزندانشان را با این وسیله گرم نکنند.
امواج مایکرو ویو نه تنها باعث شکست و تغییر شکل مولکولهای غذا- یا هر چیزی که در مایکروفر قرار گیرد- شده و سبب ترکیبات مواد تشکیلدهنده ظروف با مواد غذایی میشود بلکه اشعههای آن میتواند بر افرادی که در اطراف دستگاه حضور دارند، تاثیرات مخربی بگذارد. بنابراین توصیه میشود در زمان استفاده از مایکروفر حداقل نیم متر از آن فاصله بگیرید. در واقع تحقیقاتی که تا امروز صورت گرفته، نشان میدهد امواجی که مایکروفرها تولید میکنند، میتواند باعث تپش قلب و تغییر در تپش قلب شوند. همچنین این امواج در افراد مستعد، باعث بالا رفتن قند خون و حتی ابتلا به یکی از انواع دیابت میشود!
مشکل دیگری که استفاده از مایکروفرها به همراه دارد، این است که احتمال نفوذ مواد سرطانزای موجود در ظروف کاغذی یا پلاستیکی به غذا (به خصوص در غذاهای بستهبندی شده مخصوص مایکروفر مثل پیتزا، پف فیل، سیبزمینی) افزایش مییابد.
۱، ۲ و ۳، غذا حاضره!
این مانترا (صوت یا ارتعاشهای انرژی که ذهن را از محدودیتهایش آزاد میکنند) را شنیدهاید که میگوید «شما همان چیزی هستید که میخورید»؟ این مانترا واقعا حقیقت دارد بنابراین باید در انتخاب خوراکیها و همچنین نحوه طبخشان بیشتر دقت کنید. خوردن بیشتر غذاها به صورت خام، بسیار ایدهآل است اما حقیقت این است که همیشه نمیتوان همه غذاها را به صورت خام مصرف کرد. اینجاست که پای مایکروفر، به عنوان موضوع مورد بحث ما وسط میآید و باید سلامتتان را هم در نظر بگیرید.
ظروف مناسب
اگر به استفاده از مایکروفر اصرار دارید، بهتر است حداقل از ظروف مناسب استفاده کنید تا کمتر دچار مشکلات شوید. از این ظروف میتوان برای پخت و پز، گرم کردن غذا یا باز کردن یخ و مواد غذایی در مایکروفر استفاده کرد:
بلور: برای مواد پروتئینی و سبزیجات ظرف بلور معمولی بسیار مناسب است. بلور رنگی ممکن است فلز داشته باشد، بنابراین خوب نیست. برای مواد چرب و قندی هم بهتر است بلور نشکن به کار بریم، چون اینگونه مواد مقدار زیادی امواج جذب میکنند و بسیار داغ میشوند، بهطوریکه ممکن است دمای ایجاد شده، بلور معمولی را بشکند.
سفال: برای گرم کردن غذا و استفاده کوتاهمدت مناسب هستند اما غذا در آن دیرتر گرم شده یا میپزد.
چینی: ظرفهای چینی معمولی را میتوان در مایکروفر گذاشت، به شرط آنکه زیاد نازک نباشند و نقش طلایی، نقرهای و زواید فلزی نداشته باشند.
سرامیک: در لعاب بسیاری از ظرفهای سرامیکی مقداری فلز به کار رفته و در حکم ظرف فلزی هستند اما نوع خاصی سرامیک برای مایکروفر ساخته میشود که لعاب آن، فلز ندارد.
کاغذ و مقوا: انواع حوله کاغذی و دستمالکاغذی یا مقوایی را برای پختن یا گرم کردن غذاهای کم آب یا برای باز کردن یخ آنها میتوان به کار برد. حوله کاغذی به ویژه برای باز کردن یخ نان فریز شده و تنوری کردن سیب زمینی مناسب است.
پارچه نخی و کتانی: دستمالهای کتانی و نخی خالص برای گرم کردن کوتاه مدت از قبیل گرم کردن نان مناسب هستند اما اگر پارچه الیاف مصنوعی داشته باشد، ممکن است در مایکروفر ذوب شوند!
تابه مایکروفر: نوعی ظرف مخصوص مایکروفر است که مانند تفلون دارای لایهای است که امواج پزنده را جذب کرده و بسیار داغ میشود. تابه را با توجه به زمان ذکر شده در دستورالعمل سازنده ظرف گرم کنید. سپس غذاهای مورد نظر (مثلا استیک و همبرگر) را با اندکی روغن در آن بگذارید تا سرخ شوند. مسلما اگر بخواهید هر دو روی غذا را سرخ کنید، باید آن را برگردانید.
چوب و حصیر: ظرف و سبدهای چوبی و حصیری را برای مدت کوتاه مثلا برای گرم کردن نان و کیک میتوان در مایکروفر گذاشت ولی باید توجه داشت که در چوب و حصیر مقداری آب وجود دارد و در مدتهای طولانی بیشتر از چهار یا پنج دقیقه این آب تبخیر میشود و ممکن است ظرف ترک بردارد. در ضمن بهتر است از ظروف ملامین در مایکروفر استفاده نشود، چون این جنس پلاستیک، امواج پزنده را به شدت جذب کرده و داغ، سیاه یا حتی ذوب میشود.
غذای بیخاصیت
مطالعات زیادی وجود دارد که ادعا میکنند غذایی که در مایکروفر پخته شده، بیخاصیت است و هیچ ارزش غذاییای ندارد! فکرش را بکنید! در این روزگار که گرانی میوه و سبزیجات و گوشت نقل محافل است، اگر از مایکروفر هم استفاده کنید، یعنی پولتان را یکراست در سطل زباله ریختهاید!
یکی از تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۳ انجام شد، نشان داده که کلم بروکلی که در مایکروفر بخارپز شود، حدود ۹۷ درصد از آنتیاکسیدانهای خود را از دست میدهد، در صورتیکه اگر روی اجاقگاز آبپز شود، تنها ۱۱ درصد از آنتیاکسیدانش از بین میرود. همچنین کافی است سیر را تنها برای ۶۰ ثانیه درون مایکروفر قرار دهید تا آن را از یک خوراکی ضد سرطان، به یک خوراکی کاملا بیخاصیت تبدیل کنید!
حالا اگر فردی برای مدتی طولانی در معرض امواج مایکرو ویو قرار گیرد، ممکن است با مشکلاتی نظیر بیخوابی، عرقهای شبانه، سردرد و گیجی، تورم غدد لنفاوی و ضعف سیستم ایمنی، افسردگی، حالت تهوع و کاهش اشتها، مشکلات چشمی و کاهش دید، تکرر ادرار و تشنگی بیش از حد دست به گریبان شود. البته استفاده دائمی از غذاهای پخته شده در مایکروفر هم عواقب خاص خود را دارد که از آن میان میتوان به افزایش سطح کلسترول، کاهش گلبولهای سفید (که ممکن است منجر به مسمومیت شود)، کاهش گلبولهای قرمز و کاهش هموگلوبین (که موجب کمخونی میشود) اشاره کرد.