اختلافات ایران و عربستان درباره میدان گازی آرش چقدر جدی است؟

گروه اقتصادی: «در نشست وزیر نفت ایران و وزیر انرژی عربستان درباره موضوع‌های دوجانبه بین ایران و عربستان از جمله سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز و بررسی امکان سرمایه‌گذاری مشترک نیز گفتگو کردند». این خبر مهم در شرایطی منتشر شده است که این روز‌ها عربستان با همراهی کویت بر سر مالکیت میدان گازی آرش ، سیاستی مالکانه را در پیش گرفته‌اند که در نتیجه، رویارویی در بحث این منطقه گازی را در منطقه به وجود آمده است؛ بنابراین می‌توان گفت، این اختلاف می‌تواند تعامل دیپلماتیک ایران و عربستان را هم به حاشیه بکشاند.

اقتصاد ۲۴ در گفتگو با علی بیگدلی و حسن بهشتی پور، تحلیلگران مسائل نظام بین الملل به بررسی تبعات اختلاف پیش آمده در موضوع میدان گازی آرش بر روی تعامل ایران و عربستان پرداخته است.

علی بیگدلی  در این رابطه اظهار داشت: ایران و عربستان در شرایط فعلی نه تنها نمی‌توانند در حوزه نفتی با همدیگر تعامل داشته باشند، بلکه پیش بینی می‌شود، مسئله حل نشده میدان گازی آرش وارد فضایی تجادلی میان دو کشور شود. در واقع این دیدار با این هدف انجام شده است که هر دو وزیر مانع از این شوند که «میدان گازی آرش» تعاملات دیپلماتیک را تحت الشاع خود قرار دهد.

تحلیلگر مسائل بین الملل در ادامه گفت: بنابراین ایران و عربستان به جای دامن زدن به موضوع و صدور بیانیه باید مسئله را هر چه زودتر حل کنند تا کار گره نخورد. البته اختلاف میدان آرش برای امروز و دیروز نیست و از ۶۰ سال پیش شروع شده است تا بتوان اینطور گفت، تفاهم مهم سیاسی ایران و عربستان که قرار است به دعوای ۸ ساله پایان بدهد، مانعی بسیار جدی را پیش روی خود می‌بیند.

بیگدلی تصریح کرد: درباره مطرح شدن دوباره موضوع میدان گازی آرش باید توجه داشت که عربستان و کویت این روز‌ها دچار کمبود گاز شده اند که بر همین اساس کویت در بیانیه‌ای مدعی شده است که میدان گازی آرش، ثروت طبیعی کویت و عربستان است و تا زمان ترسیم مجدد مرز‌های دریایی، هیچ طرف ثالثی در آن حقی ندارد. با این توضیح که این رویکرد کویتی‌ها با استقبال دولت سعودی همراه شده است. البته تهران از آمادگی خود برای شروع حفاری در میدان گازی آرش در خلیج فارس خبر داده بود تا انگیزه‌ای برای اعلام موضع کویت باشد.

به همین دلیل لازم است تصمیم گیران سیاست خارجی و حوزه اقتصادی دولت دقت و واقع بینی بالایی داشته باشند تا این مسئله همکاری‌های پیش بینی شده با سعودی‌ها را مغفول نکند، چرا که حتی می‌توان گفت، کویتی‌ها به این دلیل به این بحث قدیمی در برهه فعلی دامن زده اند تا از تعاملات احتمالی بین ایران و عربستان ممانعت به عمل بیاورند.

این کارشناس مسائل بین المللی در پایان گفت: نکته مهم و بارزی که باید مورد توجه قرار گیرد، چیزی جز این نیست که باید بدانیم، تعامل ایران و عربستان خوشایند لابی اسرائیل در دنیا نیست و به همین دلیل باید این مشکل به وجود آمده را به نحوی مدیریت کنیم که خللی در تفاهم با همسایه مهمی مثل عربستان به وجود نیاید.

دستگاه دیپلماسی با هوشیاری رابطه با عربستان و کویت را مدیریت کند
همچنین عبدالرضا فرجی راد، تحلیلگر مسائل نظام بین الملل در این رابطه  اظهار داشت: شکی نیست که بحث انرژی یکی از مهمترین مباحث مربوط بین کشور‌ها به شمار می‌رود، به خصوص در حوزه خلیج فارس که منبع اصلی تامین انرژی در دنیا است. پس اینکه ایران با کویت و عربستان بر سر سهم‌شان در میدان گازی آرش دچار اختلاف شوند، امری کاملاً قابل انتظار است.

وی ادامه داد: واقعیت چیزی جز این نیست که ایران در منطقه استراتژیک خاورمیانه همیشه در تیررس همسایه است. در واقع کشور‌های عربستان، کویت، امارات و... نگاهی خاص توأم با رقابت با ایران دارند و به همین دلیل تأکید چیزی جز این نمی‌تواند باشد که حوادثی چون سنگ اندازی در میدان گازی یا ... نمی‌تواند موردی عجیب و غیرمنتظره باشد. در چنین فضایی مهم این است که دستگاه دیپلماسی باید با واقع بینی و هوشیاری رابطه با این کشور‌ها را مدیریت کند تا بتوانیم تا جایی که امکان دارد، با تعاملات منطقه‌ای منافع ملی را در نظر بگیریم.

فرجی راد همچنین درباره فضای فعلی ایران و عربستان تصریح کرد: ایران و عربستان در شرایطی به تنازع چندین ساله پایان دادند که هر دو کشور به این آشتی نیاز داشتند. از سویی ایران تهدید‌هایی جدی را از سوی نظام بین الملل متوجه خود می‌بیند و همچنین عربستان در حال نوعی پوست اندازی است و در تلاش است تا جایگاهی مهمتر در منطقه و البته جهان داشته باشد.

شرح این شرایط موید این قضیه است که اختلاف پیش آمده در بحث میدان گازی آرش نمی‌تواند تأثیر چندانی در تلاش برای تعامل فی‌مابین داشته باشد. همچنین این توضیح لازم است که ارتباط دیپلماتیکی که بین دو کشور برقرار شده است، در قدم اول سیاسی است و هنوز به بحث و مراودات اقتصادی نرسیده است. با این حال توضیح چیزی جز این نمی‌تواند باشد که در موقعیت فعلی خللی در فضای پیش آمده بین ایران و عربستان به وجود نخواهد آمد.