تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۱۴ ساعت ۱۲:۵۷
کد مطلب : ۴۳۲۱۷۴
تغییرات شتابزده آسیب‌زا در حوزه تئاتر
گروه فرهنگی:ناصر آویژه که به تازگی نمایش «بالاتر از سیاهی» را در جشنواره آیینی سنتی اجرا کرده است، اعتقاد دارد که تغییرات شتابزده و بدون برنامه‌ریزی، آسیب زیادی به جشنواره‌های ما می‌زند.به گزارش ایسنا،ناصر آویژه کارگردان تئاتر که جزو هنرمندان شناخته شده تئاتر کودک است و امسال برای اولین بار در جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی شرکت کرده است، در گفتگویی ارزیابی خود را از برگزاری این جشنواره در استان‌های گوناگون تشریح و بابت هدر رفتن سرمایه‌های انسانی و معنوی‌مان ابراز تاسف کرد.
او درباره برگزاری بخش صحنه‌ای جشنواره در شهر گرگان، به استقبال تماشاگران از اجرای نمایشش در جشنواره اشاره کرد و افزود: طبیعتا استقبال تماشاگران بر قضاوت من تاثیر گذار بوده است چراکه تمام ظرفیت تالار فخرالدین اسعد گرگانی رشت که بیش از 400 صندلی دارد، پر شده بود ولی نمی‌توان فراموش کرد که برگزاری جشنواره در استان‌های دیگر عوارضی دارد که باید آنها را آسیب‌شناسی کرد.
آویژه درباره مسائلی که برای اجرای نمایشش داشته است، توضیح داد: به عنوان نمونه ستاپ نور و اجرای جنرال ما با تاخیر انجام شد. ابتدا قرار بود سالن را 4 ساعت پیش از اجرا به ما تحویل بدهند که زمانی کمی بود ولی همین هم اتفاق نیفتاد و در نهایت تقریبا دو ساعت پیش از اجرا سالن را تحویل گرفتیم و همین موضوع سبب کم و کاستی‌هایی در اجرا شد به طوری که بخش ویدیوی نمایش‌مان با مشکل رو به رو شد و ناهماهنگی‌های دیگری هم رخ داد.
این کارگردان تئاتر اضافه کرد: بروز چنین ناهماهنگی‌هایی در خارج از تهران طبیعی است چون در بسیاری از استان‌های ما ساز و کار درستی برای برگزاری جشنواره تعریف نشده است. اغلب استان‌های ما تنها یکی دو سالن تئاتر دارند و امکانات سخت‌افزاری‌شان محدود داست. از سوی دیگر نداشتن برنامه‌ریزی مناسب، سبب افت کیفی کارها می‌شود و این در شان یک جشنواره معتبر نیست.
آویژه در عین حال خاطرنشان کرد: برگزاری جشنواره در استان‌های دیگر به خودی خود خیلی هم اتفاق پسندیده‌ای است و باعث رونق تئاتر در آن استان‌ها و پویایی فرهنگی و حتی اقتصادی آنها می‌شود ولی وقتی ساز و کارش فراهم نباشد، بیشتر به کاهش کیفی منجر می‌شود. متاسفانه به نظر می‌رسد سیستم جدید تئاتر بیشتر دنبال بهره‌برداری تبلیغاتی از این اتفاق است تا اینکه به ضروریات آن توجه داشته باشد. به هر حال اگر قرار است این رویه ادامه پیدا کند، باید در طول زمان آن را آسیب‌شناسی و بررسی کرد.
او ادامه داد: برگزاری جشنواره آیینی سنتی در رشت از نظر استقبال تماشاگران و نیز رسیدگی به گروه‌های شرکت‌کننده خوب بود ولی برنامه‌ریزی‌ها ضعیف بود در حالیکه تمام هدف یک جشنواره این است که آثاری با کیفیت بالا روی صحنه برود و فرصتی برای برقراری ارتباط و گفتگو میان گروه‌های نمایشی شکل بگیرد ولی به دلیل نبود زیرساخت لازم، این جا به جایی‌ها به جشنواره‌های ما آسیب می‌زند.
او یادآوری کرد: از سوی دیگر متاسفانه کیفیت کارهای خارجی جشنواره در شان یک جشنواره بین‌المللی نبود.
این کارگردان تئاتر با ابراز تاسف از ضعف برنامه‌ریزی در برگزاری جشنواره‌های ما تاکید کرد: این شتابزدگی‌ها و تصمیم‌های عجولانه حتی اگر تعمدی نباشد، ولی قطعا به جشنواره‌های ما ضربه می‌زند.
آویژه که سال‌هاست در حوزه تئاتر کودک فعال است، با اشاره به انتقال جشنواره تئاتر کودک و نوجوان از همدان به یزد ادامه داد: از این جا به جایی شخصا ناراحت شدم. مانند دانه‌ای بود که در زمینی رشد کرده بود و حالا که ریشه داده، آن را از ریشه جدا کرده‌اند. مگر در یزد و اردکان چند سالن تئاتر داریم که جشنواره کودک را به آن منتقل کرده‌اند. این جا به جایی‌ها را قبلا هم داشته‌ایم از همدان به اصفهان و ارگ بم و ... به نظرم این گونه تصمیم‌گیری‌های شتابزده به نفع هیچ جشنواره‌ای نیست. به قول معروف ما ضررهای یک حرکت نو را از سر می‌گذارنیم و وقتی به رونق رسید، آن را جا به جا می‌کنیم.
او با بیان اینکه دلیل جا به جایی جشنواره تئاتر کودک و نوجوان را نمی‌داند، اضافه کرد: متولیان باید فکری کنند چون هنرمندان و مردم همدان برای این جشنواره خیلی زحمت کشیده بودند . البته گفته می‌شد که همدان سهم‌خواهی می‌کند و باید برای این مساله فکری می‌شد. مشکل دیگر هم این بود که طی این سال‌ها که جشنواره در همدان مانده بود، زیرساخت‌های تئاتری این استان ارتقا پیدا نکرد و به همین دلیل آدم فکر می‌کند وقتی در همدان این مسائل را داشتیم دیگر چه توقعی از استان‌های دیگر می‌رود.
آویژه در عین حال تاکید کرد: البته شاید اتفاقات پشت‌پرده‌ای بوده که من از آن بی‌خبرم ولی در هر حال این نکته وجود دارد که همه ما در یک کشور هستیم و زیر یک پرچم زندگی می‌کنیم ، می‌شد کاری کرد که به این جا به جایی‌ها نکشد.
او با تاکید بر محاسن استقرار یک جشنواره در یک استان خاص افزود: در دنیا هر جشنواره معتبری به اسم یک شهر شناخته می‌شود و این چنین است که آن جشنواره و شهر برند می‌شوند. برگزاری جشنواره، در یک شهر نه تنها باعث شور و حال مردم می‌شود ، بلکه در توسعه صنعت گردشگری و رشد چرخه اقتصادی اثرگذار است. اما ناگهان همدان از این برندی در می‌آید.
آویژه تصمیم‌های شتابزده در برگزاری جشنواره‌ها را ناشی از نبود سیستم دانست و ادامه داد: متاسفانه ما سیستماتیک نیستیم و این کمبود ضربه‌های زیادی به ما می‌زند. در حالیکه اگر ساز و کار و سیاستگذاری‌های‌مان مشخص باشد، چنین مشکلاتی ایجاد نمی‌شود ولی وقتی همه چیر قائم به اشخاص است، باید هم مدام شاهد این تغییرات باشیم.
او با ابراز تاسف از اینکه گویی جشنواره‌های ما باری به هر جهتی برگزار می‌شود، اضافه کرد: برای هیچ کدام از جشنواره‌هایمان برنامه مدونی نداریم و همین که مخاطب سالن را پر کند برایمان کافی است. نمی‌خواهم قدرناشناس باشم و زحمات مردم و مسئولان گرگان را کوچک بشمارم. آنها سنگ تمام گذاشتند ولی مشکلات و نواقص فنی، را نمی‌توان نادیده گرفت . دوستان به من می‌گفتند چقدر حساسیت به خرج می‌دهی، بحث جایزه و مسابقه که نبود ولی حساسیت من به دلیل آبروی جشنواره است و من دوست دارم، خودم کم نگذارم.
او در ادامه از نبود نام‌هاش آشنا در جشنواره نیز ابراز تاسف کرد و گفت: مگر در هر یک از جشنواره‌ها چند برند داریم. من برند جشنواره آیینی سنتی نیستم و برند جشنواره کودک محسوب می‌شوم و با افتخار می‌گویم که برای اولین بار در جشنواره آیینی سنتی شرکت کردم ولی هیچ نام آشنایی در آن ندیدم. خوب است که در هر جشنواره چند چهره جدید معرفی شود ولی کم‌توجهی به هنرمندان شناخته‌شده، اتفاقی است ناخوشایند چون اعتبار هر جشنواره‌ای در هر جای جهان، به نام‌هایی است که در آن حضور دارند.
این کارگردان خاطرنشان کرد: بعضی از نمایش‌هایی که در تهران اجرا شده بود کارهای موفقی بودند، در شهرهای دیگر امکان اجرا پیدا نمی‌کنند چون حساسیت‌های نظارتی در شهرهای مختلف متفاوت است و همین مسائل هم سبب می‌شود برخی نمایش‌های با کیفیت، به جشنواره راه پیدا نکنند.
آویژه با ابراز تاسف از کم‌توجهی به سرمایه‌های انسانی و نیز سرمایه‌های معنوی اضافه کرد: روزگار یکسری از سرمایه‌ها را از ما می‌گیرد در همین چند سال اخیر چند هنرمند بزرگ را از دست داده‌ایم. تعدادی از همکاران ما هم از تئاتر بریده‌اند و شغل‌شان را تغییر داده‌اند یا در شبکه نمایش خانگی فعال شده‌اند. بدین ترتیب مدام سرمایه‌های انسانی‌مان را از دست می‌دهیم.
این کارشناس تئاتر تاکید کرد: تا زمانی که افکارمان را عوض نکنیم، رفتارمان هم تغییر نمی‌کند. اول باید دید تئاتر و تئاتر کودک را چقدر به رسمیت می‌شناسند و اگر واقعا چنین نگاهی داشته باشند، می‌توان به دلسوزی‌هایشان دل خوش کرد ولی اگر بخش‌نامه‌ای با جشنواره‌ها برخورد کنیم، به مخرج مشترکی برای گفتگوی سالم دست نمی‌یابیم.
او با تاکید بر اینکه هر بخش فرهنگی، جزیی از هویت ماست، یادآوری کرد: سال‌هاست تعزیه به نام ما ثبت جهانی شده ولی در این مدت برای رشد و حفظ آن چه کرده‌ایم. همه می‌دانند تئاتر نیازمند سالن است ولی برای توسعه سالن‌هایمان تلاش نمی‌کنیم و به جای آن جشنواره‌ها را از شهری به شهری دیگر منتقل می‌کنیم.
این کارگردان در بخش پایانی صحبت‌هایش خاطرنشان کرد: در حال حاضر و در شرایطی که قارد به انجام یکسری تغییرات نیستیم، خود ما مسئولیت داریم تا هر کاری را که به عهده می‌گیریم به درستی انجام بدهیم.
مراقبت از کارمان نکته بسیار مهمی است و سبب تاثیرگذاری بر دیگران هم می‌شود تا دست‌کم الگویی باشیم برای جوانانی که ما را می‌بینند. در این نگاه، اول خودمان باید به کارمان احترام بگذاریم و از آن مراقبت کنیم و به این شیوه به توسعه فرهنگ و هنر خود کمک کنیم. همچنانکه اجرای نمایش ما در جشنواره آیینی سنتی سبب شد چند استان دیگر خواستار اجرای آن شوند. به این شیوه، راهی برای توسعه کار خود ایجاد کرده‌ایم و این مسئولیت اجتماعی هر یک از ماست.
او درباره برگزاری بخش صحنه‌ای جشنواره در شهر گرگان، به استقبال تماشاگران از اجرای نمایشش در جشنواره اشاره کرد و افزود: طبیعتا استقبال تماشاگران بر قضاوت من تاثیر گذار بوده است چراکه تمام ظرفیت تالار فخرالدین اسعد گرگانی رشت که بیش از 400 صندلی دارد، پر شده بود ولی نمی‌توان فراموش کرد که برگزاری جشنواره در استان‌های دیگر عوارضی دارد که باید آنها را آسیب‌شناسی کرد.
آویژه درباره مسائلی که برای اجرای نمایشش داشته است، توضیح داد: به عنوان نمونه ستاپ نور و اجرای جنرال ما با تاخیر انجام شد. ابتدا قرار بود سالن را 4 ساعت پیش از اجرا به ما تحویل بدهند که زمانی کمی بود ولی همین هم اتفاق نیفتاد و در نهایت تقریبا دو ساعت پیش از اجرا سالن را تحویل گرفتیم و همین موضوع سبب کم و کاستی‌هایی در اجرا شد به طوری که بخش ویدیوی نمایش‌مان با مشکل رو به رو شد و ناهماهنگی‌های دیگری هم رخ داد.
این کارگردان تئاتر اضافه کرد: بروز چنین ناهماهنگی‌هایی در خارج از تهران طبیعی است چون در بسیاری از استان‌های ما ساز و کار درستی برای برگزاری جشنواره تعریف نشده است. اغلب استان‌های ما تنها یکی دو سالن تئاتر دارند و امکانات سخت‌افزاری‌شان محدود داست. از سوی دیگر نداشتن برنامه‌ریزی مناسب، سبب افت کیفی کارها می‌شود و این در شان یک جشنواره معتبر نیست.
آویژه در عین حال خاطرنشان کرد: برگزاری جشنواره در استان‌های دیگر به خودی خود خیلی هم اتفاق پسندیده‌ای است و باعث رونق تئاتر در آن استان‌ها و پویایی فرهنگی و حتی اقتصادی آنها می‌شود ولی وقتی ساز و کارش فراهم نباشد، بیشتر به کاهش کیفی منجر می‌شود. متاسفانه به نظر می‌رسد سیستم جدید تئاتر بیشتر دنبال بهره‌برداری تبلیغاتی از این اتفاق است تا اینکه به ضروریات آن توجه داشته باشد. به هر حال اگر قرار است این رویه ادامه پیدا کند، باید در طول زمان آن را آسیب‌شناسی و بررسی کرد.
او ادامه داد: برگزاری جشنواره آیینی سنتی در رشت از نظر استقبال تماشاگران و نیز رسیدگی به گروه‌های شرکت‌کننده خوب بود ولی برنامه‌ریزی‌ها ضعیف بود در حالیکه تمام هدف یک جشنواره این است که آثاری با کیفیت بالا روی صحنه برود و فرصتی برای برقراری ارتباط و گفتگو میان گروه‌های نمایشی شکل بگیرد ولی به دلیل نبود زیرساخت لازم، این جا به جایی‌ها به جشنواره‌های ما آسیب می‌زند.
او یادآوری کرد: از سوی دیگر متاسفانه کیفیت کارهای خارجی جشنواره در شان یک جشنواره بین‌المللی نبود.
این کارگردان تئاتر با ابراز تاسف از ضعف برنامه‌ریزی در برگزاری جشنواره‌های ما تاکید کرد: این شتابزدگی‌ها و تصمیم‌های عجولانه حتی اگر تعمدی نباشد، ولی قطعا به جشنواره‌های ما ضربه می‌زند.
آویژه که سال‌هاست در حوزه تئاتر کودک فعال است، با اشاره به انتقال جشنواره تئاتر کودک و نوجوان از همدان به یزد ادامه داد: از این جا به جایی شخصا ناراحت شدم. مانند دانه‌ای بود که در زمینی رشد کرده بود و حالا که ریشه داده، آن را از ریشه جدا کرده‌اند. مگر در یزد و اردکان چند سالن تئاتر داریم که جشنواره کودک را به آن منتقل کرده‌اند. این جا به جایی‌ها را قبلا هم داشته‌ایم از همدان به اصفهان و ارگ بم و ... به نظرم این گونه تصمیم‌گیری‌های شتابزده به نفع هیچ جشنواره‌ای نیست. به قول معروف ما ضررهای یک حرکت نو را از سر می‌گذارنیم و وقتی به رونق رسید، آن را جا به جا می‌کنیم.
او با بیان اینکه دلیل جا به جایی جشنواره تئاتر کودک و نوجوان را نمی‌داند، اضافه کرد: متولیان باید فکری کنند چون هنرمندان و مردم همدان برای این جشنواره خیلی زحمت کشیده بودند . البته گفته می‌شد که همدان سهم‌خواهی می‌کند و باید برای این مساله فکری می‌شد. مشکل دیگر هم این بود که طی این سال‌ها که جشنواره در همدان مانده بود، زیرساخت‌های تئاتری این استان ارتقا پیدا نکرد و به همین دلیل آدم فکر می‌کند وقتی در همدان این مسائل را داشتیم دیگر چه توقعی از استان‌های دیگر می‌رود.
آویژه در عین حال تاکید کرد: البته شاید اتفاقات پشت‌پرده‌ای بوده که من از آن بی‌خبرم ولی در هر حال این نکته وجود دارد که همه ما در یک کشور هستیم و زیر یک پرچم زندگی می‌کنیم ، می‌شد کاری کرد که به این جا به جایی‌ها نکشد.
او با تاکید بر محاسن استقرار یک جشنواره در یک استان خاص افزود: در دنیا هر جشنواره معتبری به اسم یک شهر شناخته می‌شود و این چنین است که آن جشنواره و شهر برند می‌شوند. برگزاری جشنواره، در یک شهر نه تنها باعث شور و حال مردم می‌شود ، بلکه در توسعه صنعت گردشگری و رشد چرخه اقتصادی اثرگذار است. اما ناگهان همدان از این برندی در می‌آید.
آویژه تصمیم‌های شتابزده در برگزاری جشنواره‌ها را ناشی از نبود سیستم دانست و ادامه داد: متاسفانه ما سیستماتیک نیستیم و این کمبود ضربه‌های زیادی به ما می‌زند. در حالیکه اگر ساز و کار و سیاستگذاری‌های‌مان مشخص باشد، چنین مشکلاتی ایجاد نمی‌شود ولی وقتی همه چیر قائم به اشخاص است، باید هم مدام شاهد این تغییرات باشیم.
او با ابراز تاسف از اینکه گویی جشنواره‌های ما باری به هر جهتی برگزار می‌شود، اضافه کرد: برای هیچ کدام از جشنواره‌هایمان برنامه مدونی نداریم و همین که مخاطب سالن را پر کند برایمان کافی است. نمی‌خواهم قدرناشناس باشم و زحمات مردم و مسئولان گرگان را کوچک بشمارم. آنها سنگ تمام گذاشتند ولی مشکلات و نواقص فنی، را نمی‌توان نادیده گرفت . دوستان به من می‌گفتند چقدر حساسیت به خرج می‌دهی، بحث جایزه و مسابقه که نبود ولی حساسیت من به دلیل آبروی جشنواره است و من دوست دارم، خودم کم نگذارم.
او در ادامه از نبود نام‌هاش آشنا در جشنواره نیز ابراز تاسف کرد و گفت: مگر در هر یک از جشنواره‌ها چند برند داریم. من برند جشنواره آیینی سنتی نیستم و برند جشنواره کودک محسوب می‌شوم و با افتخار می‌گویم که برای اولین بار در جشنواره آیینی سنتی شرکت کردم ولی هیچ نام آشنایی در آن ندیدم. خوب است که در هر جشنواره چند چهره جدید معرفی شود ولی کم‌توجهی به هنرمندان شناخته‌شده، اتفاقی است ناخوشایند چون اعتبار هر جشنواره‌ای در هر جای جهان، به نام‌هایی است که در آن حضور دارند.
این کارگردان خاطرنشان کرد: بعضی از نمایش‌هایی که در تهران اجرا شده بود کارهای موفقی بودند، در شهرهای دیگر امکان اجرا پیدا نمی‌کنند چون حساسیت‌های نظارتی در شهرهای مختلف متفاوت است و همین مسائل هم سبب می‌شود برخی نمایش‌های با کیفیت، به جشنواره راه پیدا نکنند.
آویژه با ابراز تاسف از کم‌توجهی به سرمایه‌های انسانی و نیز سرمایه‌های معنوی اضافه کرد: روزگار یکسری از سرمایه‌ها را از ما می‌گیرد در همین چند سال اخیر چند هنرمند بزرگ را از دست داده‌ایم. تعدادی از همکاران ما هم از تئاتر بریده‌اند و شغل‌شان را تغییر داده‌اند یا در شبکه نمایش خانگی فعال شده‌اند. بدین ترتیب مدام سرمایه‌های انسانی‌مان را از دست می‌دهیم.
این کارشناس تئاتر تاکید کرد: تا زمانی که افکارمان را عوض نکنیم، رفتارمان هم تغییر نمی‌کند. اول باید دید تئاتر و تئاتر کودک را چقدر به رسمیت می‌شناسند و اگر واقعا چنین نگاهی داشته باشند، می‌توان به دلسوزی‌هایشان دل خوش کرد ولی اگر بخش‌نامه‌ای با جشنواره‌ها برخورد کنیم، به مخرج مشترکی برای گفتگوی سالم دست نمی‌یابیم.
او با تاکید بر اینکه هر بخش فرهنگی، جزیی از هویت ماست، یادآوری کرد: سال‌هاست تعزیه به نام ما ثبت جهانی شده ولی در این مدت برای رشد و حفظ آن چه کرده‌ایم. همه می‌دانند تئاتر نیازمند سالن است ولی برای توسعه سالن‌هایمان تلاش نمی‌کنیم و به جای آن جشنواره‌ها را از شهری به شهری دیگر منتقل می‌کنیم.
این کارگردان در بخش پایانی صحبت‌هایش خاطرنشان کرد: در حال حاضر و در شرایطی که قارد به انجام یکسری تغییرات نیستیم، خود ما مسئولیت داریم تا هر کاری را که به عهده می‌گیریم به درستی انجام بدهیم.
مراقبت از کارمان نکته بسیار مهمی است و سبب تاثیرگذاری بر دیگران هم می‌شود تا دست‌کم الگویی باشیم برای جوانانی که ما را می‌بینند. در این نگاه، اول خودمان باید به کارمان احترام بگذاریم و از آن مراقبت کنیم و به این شیوه به توسعه فرهنگ و هنر خود کمک کنیم. همچنانکه اجرای نمایش ما در جشنواره آیینی سنتی سبب شد چند استان دیگر خواستار اجرای آن شوند. به این شیوه، راهی برای توسعه کار خود ایجاد کرده‌ایم و این مسئولیت اجتماعی هر یک از ماست.
پربينندهترين مطالب و خبرها
